Medicatie: Bijwerkingen aan de mond en tanden
Alle medicijnen kunnen bijwerkingen hebben, en sommige kunnen problemen met de mond veroorzaken. Medicijnen voor de behandeling van kanker, hoge bloeddruk, ernstige pijn, depressie, allergieën en verkoudheid kunnen negatieve effecten op het gebit hebben. Het is daarom cruciaal dat een (tand)arts op de hoogte is van alle voorgeschreven en vrij verkrijgbare medicijnen, evenals vitaminen en supplementen die een patiënt gebruikt.
Medicatie en het risico op mondinfecties: oorzaak en preventie
Medicijnen kunnen het immuunsysteem beïnvloeden, waardoor patiënten vatbaarder worden voor mondinfecties, zoals schimmelinfecties of bacteriële infecties. Dit kan leiden tot pijnlijke zweren, tandvleesontstekingen en andere complicaties die de mondgezondheid ernstig kunnen beïnvloeden.
Verlaagde immuniteit door medicatie
Veel medicijnen, waaronder chemotherapie, immunosuppressiva en corticosteroïden, kunnen de afweer van het lichaam verminderen. Dit verhoogt het risico op mondinfecties doordat de mond minder goed in staat is om schadelijke microben te bestrijden. Het is belangrijk dat patiënten die deze medicijnen gebruiken regelmatig hun mondhygiëne controleren en zich bewust zijn van het verhoogde risico op infecties.
Medicijnen die mondinfecties bevorderen
Medicijnen zoals antibiotica kunnen zowel schadelijke als nuttige bacteriën in de mond aantasten, wat kan leiden tot overgroei van schimmels zoals candida, die mondspruw veroorzaakt. Ook medicijnen zoals glucocorticoïden kunnen de mondflora verstoren, waardoor infecties gemakkelijker kunnen ontstaan. Het is van cruciaal belang om mondinfecties vroegtijdig te herkennen en te behandelen om ernstige schade te voorkomen.
Medicatie en de impact op de speekselproductie
Speeksel speelt een belangrijke rol in de bescherming van het mondslijmvlies en het neutraliseren van zuren die tandbederf kunnen veroorzaken. Medicijnen die de speekselproductie verminderen, kunnen ernstige gevolgen hebben voor de mondgezondheid, zoals een droge mond en verhoogd risico op cariës.
Medicijnen die de speekselproductie remmen
Veelgebruikte medicijnen, zoals antihistaminica, antidepressiva en medicijnen tegen angst, kunnen de speekselproductie verminderen. Dit kan leiden tot xerostomie (droge mond), wat niet alleen ongemakkelijk is, maar ook het risico op tandbederf en mondinfecties verhoogt. Het is belangrijk dat patiënten die deze medicijnen gebruiken, extra aandacht besteden aan hun mondgezondheid en regelmatig hun tandarts raadplegen.
Behandeling van een droge mond door medicatiegebruik
Het behandelen van een droge mond veroorzaakt door medicatie kan variëren van het drinken van water en het gebruik van kunstspeeksel tot het voorschrijven van medicijnen die de speekselproductie kunnen stimuleren. Het is essentieel om met een arts of tandarts samen te werken om een passende oplossing te vinden, vooral voor patiënten die langdurig afhankelijk zijn van medicatie die de speekselproductie beïnvloedt.
Effecten van medicijnen op de tandvleesgezondheid
Verschillende medicijnen kunnen tandvleesproblemen veroorzaken, zoals zwelling, bloedingen en ontstekingen. Dit kan leiden tot ernstige tandvleesziekten als het niet goed wordt beheerd. Het is van cruciaal belang dat patiënten zich bewust zijn van deze risico's en hun tandarts op de hoogte stellen van hun medicijngebruik.
Medicijnen die het tandvlees kunnen beschadigen
Geneesmiddelen zoals anticonvulsiva (tegen epilepsie), immunosuppressiva en sommige antihypertensiva kunnen tandvleeszwelling en bloedingen veroorzaken. Dit kan leiden tot een aandoening die bekend staat als gingivahyperplasie, waarbij het tandvlees opzwelt en de tanden moeilijker te reinigen zijn. Patiënten die deze medicijnen gebruiken, moeten hun tandarts regelmatig raadplegen voor controles en behandelingen die het tandvlees kunnen helpen gezond te houden.
Preventie en behandeling van tandvleesproblemen door medicatie
De behandeling van tandvleesproblemen die door medicatie worden veroorzaakt, bestaat vaak uit goede mondhygiëne, het aanpassen van het medicijn (indien mogelijk), en het uitvoeren van professionele tandreinigingen. Het kan ook nodig zijn om ontstekingen met specifieke medicatie te behandelen. Regelmatige tandartsbezoeken zijn essentieel voor het vroegtijdig opsporen van tandvleesproblemen.
De invloed van medicijnen op de tandstructuur: bescherming en verzorging
Bepaalde medicijnen kunnen de tandstructuur beschadigen of de mineralen die tanden sterker maken, verminderen. Dit kan leiden tot tandbederf, gevoeligheid en zelfs verlies van tanden. Het is belangrijk voor patiënten om preventieve maatregelen te nemen en regelmatig de tandarts te raadplegen.
Medicijnen die tandbederf bevorderen
Medicijnen zoals antihistaminica, antidepressiva en antihypertensiva kunnen bijdragen aan tandbederf door de speekselproductie te verminderen, wat essentieel is voor het beschermen van het tandglazuur. De afname van speeksel leidt tot een drogere mond en verhoogt de kans op cariës. Bovendien kunnen sommige medicijnen direct de mineralen in het tandglazuur aantasten, waardoor tanden gevoeliger worden voor bederf.
Bescherming tegen tandbederf bij medicatiegebruik
Patiënten die medicijnen gebruiken die tandbederf bevorderen, kunnen hun mondgezondheid beschermen door hun mond regelmatig te spoelen met fluoridehoudende mondwater, het gebruik van fluoridepasta, en het vermijden van suikerhoudende voedingsmiddelen die tandbederf kunnen verergeren. Het is ook belangrijk om regelmatig de tandarts te bezoeken voor professionele controles en reiniging.
Medicatie en de invloed op de mondflora: de rol van gezonde bacteriën
De mondflora bestaat uit een diverse gemeenschap van bacteriën die de gezondheid van het mondslijmvlies en tanden bevorderen. Medicijnen kunnen de balans in deze flora verstoren, wat kan leiden tot infecties en ontstekingen.
Verstoring van de mondflora door medicatiegebruik
Antibiotica zijn bijvoorbeeld bekend om niet alleen schadelijke bacteriën te doden, maar ook nuttige bacteriën die de mond beschermen. Dit kan leiden tot een overgroei van schimmels zoals candida, wat mondspruw kan veroorzaken. Andere medicijnen, zoals protonpompremmers en antihistaminica, kunnen de mondflora ook verstoren door de zuurgraad in de mond te beïnvloeden. Het herstellen van een gezonde mondflora kan het risico op infecties en ontstekingen verminderen.
Herstel van de mondflora na medicatiegebruik
Het herstel van een gezonde mondflora na het gebruik van medicijnen kan worden bevorderd door het gebruik van probiotische producten, het vermijden van suikers en het handhaven van een goede mondhygiëne. Patiënten moeten ook regelmatig hun tandarts raadplegen voor advies en behandelingen die de mondflora kunnen helpen herstellen.
Voorbeelden van bijwerkingen aan de mond en tanden door medicatiegebruik
Abnormale bloedingen en medicijnen
Een verminderde bloedstolling is een bekende bijwerking van
aspirine en anticoagulantia (
antistollingsmiddelen), zoals heparine en
warfarine. Deze medicijnen worden vaak voorgeschreven om beroertes (
onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen) en hartaandoeningen te voorkomen. Ze kunnen echter leiden tot verhoogde bloedingsrisico's tijdens kaakchirurgie of behandelingen van parodontale aandoeningen, wat complicaties kan veroorzaken.
Droge mond (xerostomie) en geneesmiddelen
Veel geneesmiddelen verminderen de speekselproductie, wat leidt tot een droge mond (xerostomie). Dit kan irritatie en ontsteking van de mondweefsels veroorzaken, en het risico op infecties, [ARTIKEL=193794]tandbederf en andere tandvleesaandoeningen verhogen. Voorbeelden van geneesmiddelen die een droge mond kunnen veroorzaken zijn:
Een droge mond kan lastig zijn, maar het afwegen van de voordelen en risico's van medicatie is essentieel. Het drinken van veel
water of het kauwen van suikervrije kauwgom kan de speekselproductie stimuleren en de symptomen verlichten.

Een goede mondhygiëne helpt het risico op gezwollen tandvlees te verminderen. /
Bron: Photo Mix, Pixabay
Gezwollen tandvlees en medicatie
Sommige geneesmiddelen kunnen tandvleesweefsel laten overgroeien, een aandoening die tandvleeshyperplasie wordt genoemd. Bij tandvleeshyperplasie zwelt het tandvlees op en groeit het over de tanden. Deze aandoening verhoogt het risico op
parodontitis (ontsteking en schade aan het weefsel en bot dat de tanden ondersteunt). Gezwollen tandvlees biedt ook een ideale voedingsbodem voor bacteriën, die omliggende tandstructuren kunnen beschadigen. Deze bijwerking komt vaker voor bij mannen en bij patiënten met tandplak.
Medicijnen die tandvleeshyperplasie kunnen veroorzaken zijn onder andere:
- Bloeddrukmedicatie zoals calciumantagonisten
- Cyclosporine, een immunosuppressivum (medicijn dat het immuunsysteem onderdrukt) gebruikt ter voorkoming van afstoting van een transplantaat
- Fenytoïne, een medicijn voor epilepsie
Het handhaven van een goede
mondhygiëne en regelmatige tandartsbezoeken kunnen helpen om deze aandoening te voorkomen.
Mondzweren en medicatiegebruik
Mondzweren, die vaak verschijnen als kleine ‘kraters’ in de mond of op de tong, kunnen worden veroorzaakt door verschillende medicijnen. Chemotherapiemedicijnen kunnen
mucositis (ontsteking van het mondslijmvlies) veroorzaken, wat kan leiden tot
afteuze mondzweren. Andere medicijnen die in verband worden gebracht met mondzweren zijn:
- Aspirine
- Fenytoïne
- Goud, gebruikt voor de behandeling van reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
- Penicilline
- Streptomycine
- Sulfonamiden

Rokers die chemotherapie ondergaan, hebben een verhoogd risico op mucositis. /
Bron: Geralt, Pixabay
Mucositis (ontsteking van het mondslijmvlies)
Mucositis is een ontsteking van het slijmvlies dat de mond en het spijsverteringskanaal bekleedt.
Chemotherapie kan mucositis veroorzaken door de slijmvliescellen te beschadigen. Risicofactoren die het ontstaan van mucositis kunnen bevorderen zijn onder andere
alcoholgebruik,
roken, slechte mondhygiëne,
uitdroging,
diabetes mellitus,
hiv en
nierziekten. Mucositis kan leiden tot pijnlijke zwelling van de mond en tong,
bloedingen, pijn en zweren in de mond, waardoor eten moeilijk kan worden.
Smaakveranderingen
Een
smaakstoornis (dysgeusie) kan optreden door het gebruik van bepaalde medicijnen. Deze medicijnen kunnen de smaak van voedsel veranderen of een
metaalachtige,
zoute of
bittere smaak in de mond veroorzaken. Smaakveranderingen komen vaak voor bij ouderen die meerdere medicijnen gebruiken. Meestal verdwijnen deze veranderingen zodra de patiënt stopt met het innemen van het geneesmiddel. Chemotherapie is een veelvoorkomende oorzaak van smaakveranderingen.
Andere geneesmiddelen die smaakveranderingen kunnen veroorzaken zijn onder andere:
- Antibiotica
- Anti-epileptica
- Antihistaminica
- Antipsychotica
- Antischimmelmiddelen
- Astmmamedicijnen
- Bisfosfonaten (medicatie bij botaandoeningen)
- Bloeddrukmedicijnen
- Bloedverdunners
- Carbamazepine
- Chloorfeniraminemaleaat
- Cholesterol verlagende medicijnen
- Corticosteroïden (gebruikt om ontstekingen te behandelen)
- Diabetesmedicijnen
- Diuretica
- Fenytoïne
- Geneesmiddelen tegen bloedarmoede door ijzertekort
- Geneesmiddelen voor de ziekte van Parkinson
- Glaucoommedicijnen (glaucoom is een oogziekte met verhoogde oogdruk, wat schade aan de oogzenuw kan veroorzaken)
- Hartmedicijnen
- Jicht medicijnen (ziekte met pijn en zwelling aan de grote teen en andere gewrichten)
- Reumatoïde artritis behandelingen
- Schildkliermedicatie
- Spierverslappers
- Stimulerende geneesmiddelen (zoals amfetamine)
- Stoppen met roken producten
- Transplantatie-afstotingsmedicijnen
- Tuberculosemedicijnen (tuberculose is een bacteriële infectie met longproblemen)
Schimmelinfectie mondspruw
Inhalatiemedicijnen voor de behandeling van
astma (chronische ontsteking van de luchtwegen) kunnen schimmelinfecties in de mond veroorzaken, ook wel bekend als ‘orale
candidiasis’ of
mondspruw. Na gebruik van een inhalator is het aanbevolen om de mond goed te spoelen met water om de kans op mondspruw te verkleinen.
Tandbederf
Langdurig gebruik van gezoete medicijnen kan leiden tot tandbederf. Veel medicijnen, zoals
vitaminen, hoestdruppels,
antacida (maagzuurremmers) en siroopbevattende medicijnen, bevatten suiker. Het is belangrijk om de mond goed te spoelen na het gebruik van dergelijke medicatie. Vraag ook aan uw arts of apotheker of er suikervrije alternatieven beschikbaar zijn.
Tandverkleuring
Het gebruik van
tetracycline-antibiotica tijdens de zwangerschap of borstvoeding kan leiden tot bruin gekleurde
tanden bij kinderen, omdat tetracycline zich bindt aan het calcium dat gebruikt wordt voor de tandontwikkeling. Tetracycline veroorzaakt geen tandverkleuring na de ontwikkeling van de tanden. Het risico op verkleuring bestaat vooral bij inname voordat de tanden volledig zijn ontwikkeld. Daarom worden tetracycline en verwante antibiotica niet voorgeschreven tijdens de zwangerschap of bij jonge kinderen wiens tanden nog in ontwikkeling zijn. Andere medicijnen kunnen ook vlekken op de tanden of tandverkleuringen veroorzaken. Overmatige inname van fluoride, dat soms aanwezig is in kauwbare vitaminen,
tandpasta en mondwater, kan leiden tot
witte strepen of bruin verkleurde tanden door fluorose.
Praktische tips voor het leven met / omgaan met medicatie: bijwerkingen aan de mond en tanden
Medicatie kan een breed scala aan bijwerkingen veroorzaken, waaronder effecten op de mond en tanden. Deze bijwerkingen kunnen variëren van een droge mond tot ernstige tandproblemen. Het is belangrijk om deze bijwerkingen te herkennen en actief maatregelen te nemen om je mondgezondheid te behouden. Hieronder volgen enkele praktische tips om te helpen bij het omgaan met medicatie die invloed kan hebben op je mond en tanden.
Hydrateer je mond regelmatig
Een van de meest voorkomende bijwerkingen van
medicatie is een droge mond, wat kan leiden tot ongemak en verhoogde kans op tandbederf. Het is belangrijk om je mond regelmatig te hydrateren. Drink voldoende water gedurende de dag om je
mond vochtig te houden. Daarnaast kun je suikervrije kauwgom of mondspoelingen gebruiken die speciaal zijn ontwikkeld voor mensen met een droge mond. Deze producten kunnen helpen om speekselproductie te stimuleren en je mond vochtig te houden.
Poets en flos je tanden goed
Medicatie kan het risico op
tandbederf verhogen, vooral als je last hebt van een droge mond. Het is daarom essentieel om extra zorg te dragen voor je mondhygiëne. Poets je
tanden minstens twee keer per dag met fluoridepasta en gebruik dagelijks floss om tandplak en voedselresten tussen je
tanden te verwijderen. Het gebruik van een elektrische tandenborstel kan hierbij ook effectiever zijn dan een handtandenborstel, omdat deze grondiger poetst en helpt tandplak te verminderen.
Gebruik tandpasta met fluoride en een mondspoeling
Naast regelmatig tandenpoetsen is het belangrijk om tandpasta met fluoride te gebruiken. Fluoride helpt je
tanden te beschermen tegen
tandbederf, wat vooral belangrijk is als je
medicatie gebruikt die het risico op gaatjes verhoogt. Een mondspoeling met fluoride kan ook nuttig zijn, omdat het je
mond beschermt en helpt tegen
tandvleesontsteking en
tandbederf. Raadpleeg je tandarts voor een geschikte mondspoeling die je kunt gebruiken in combinatie met je
medicatie.
Bezoek regelmatig je tandarts
Regelmatige tandartsbezoeken zijn essentieel als je
medicatie gebruikt die invloed heeft op je
mondgezondheid. Je tandarts kan de conditie van je
tanden en
tandvlees controleren, vroegtijdig problemen detecteren en aanbevelingen doen om verdere schade te voorkomen. Dit geldt vooral voor
medicatie die de speekselproductie vermindert of het risico op infecties verhoogt. Zorg ervoor dat je je tandarts informeert over alle
medicatie die je gebruikt, zodat zij je optimaal kunnen begeleiden.
Vermijd suikerhoudende dranken en snacks
Als je
medicatie gebruikt die de
mond uitdroogt of het risico op gaatjes verhoogt, is het verstandig om suikerhoudende dranken en snacks te vermijden. Suiker bevordert de groei van bacteriën in de
mond, wat kan leiden tot
tandbederf en
tandvleesontstekingen. Kies voor gezonde, suikervrije alternatieven zoals water, ongezoete thee of rauwe groenten. Als je toch iets zoets wilt eten, spoel dan je
mond na het eten met water of gebruik een mondspoeling om de suikers weg te spoelen.
Overweeg aanvullende producten voor mondverzorging
Er zijn verschillende producten op de markt die speciaal zijn ontwikkeld om de bijwerkingen van
medicatie op de
mondgezondheid te verlichten. Bijvoorbeeld, orale gels of sprays kunnen helpen om de
mond te bevochtigen, en tandpasta’s voor een droge mond kunnen het ongemak verminderen. Je tandarts kan aanbevelingen doen voor de beste producten die passen bij jouw specifieke situatie, afhankelijk van de
medicatie die je gebruikt en de symptomen die je ervaart.
Wees alert op veranderingen in je mondgezondheid
Let goed op veranderingen in je
mondgezondheid, zoals bloedend
tandvlees, pijn in je
tanden, een droge
mond, of veranderingen in je smaak. Deze kunnen wijzen op een bijwerking van je
medicatie. Als je een van deze symptomen opmerkt, is het belangrijk om zo snel mogelijk je tandarts of arts te raadplegen. Vroege detectie kan helpen om ernstigere problemen te voorkomen, zoals
tandbederf of infecties.
Als je merkt dat je
medicatie bijwerkingen heeft die invloed hebben op je
mondgezondheid, bespreek dit dan met je arts. Er kunnen alternatieve medicijnen of behandelingen beschikbaar zijn die minder invloed hebben op je
mondgezondheid. Het is belangrijk om je arts op de hoogte te stellen van alle bijwerkingen, zodat ze samen met jou kunnen zoeken naar de beste oplossing voor je gezondheid.
Misvattingen rond medicatie: Bijwerkingen aan de mond en tanden
Bijwerkingen aan de mond en tanden door
medicatie komen veel voor, maar er bestaan verschillende misvattingen over hoe en waarom deze zich voordoen. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de mogelijke effecten van medicijnen op de mondgezondheid, zodat je deze effectief kunt voorkomen of behandelen.
Alle medicijnen veroorzaken bijwerkingen aan de mond
Niet alle medicijnen veroorzaken bijwerkingen aan de mond. Hoewel veel mensen ervaren dat
medicijnen invloed kunnen hebben op hun mondgezondheid, komen deze effecten niet bij iedereen voor. Sommige medicijnen, zoals bepaalde pijnstillers of
antibiotica, kunnen bijvoorbeeld leiden tot droge mond of veranderingen in de smaak, maar dit is niet het geval voor alle medicijnen. De mate waarin dit gebeurt, varieert van persoon tot persoon en hangt vaak af van de dosering en de duur van het gebruik.
Bijwerkingen aan de mond zijn altijd ernstig
Een andere misvatting is dat bijwerkingen aan de mond altijd ernstig zijn. Hoewel sommige bijwerkingen, zoals tandvleesontstekingen of een droge mond, ongemakkelijk kunnen zijn, zijn ze meestal niet levensbedreigend. In veel gevallen kunnen de symptomen worden beheerd door aanpassingen in de
medicatie of door het gebruik van mondverzorgingsproducten die specifiek gericht zijn op het verlichten van deze symptomen. Het is belangrijk om bij problemen met de mondgezondheid tijdig contact op te nemen met een tandarts of arts voor advies.
Een droge mond is altijd het gevolg van medicatie
Hoewel
medicatie vaak wordt geassocieerd met een droge mond, kunnen andere factoren ook bijdragen aan dit probleem. Een droge mond kan bijvoorbeeld ook ontstaan door stress, onvoldoende waterinname of onderliggende gezondheidsproblemen zoals
diabetes mellitus. Daarom is het belangrijk om niet meteen te concluderen dat alle gevallen van droge mond het gevolg zijn van medicatiegebruik.
Het is normaal dat medicatie bijwerkingen aan de mond veroorzaakt, dus ik moet er maar mee leren leven
Hoewel het waar is dat sommige medicijnen bijwerkingen aan de mond kunnen veroorzaken, betekent dit niet dat je deze bijwerkingen moet accepteren zonder er iets aan te doen. Er zijn veel manieren om de symptomen te verlichten, zoals het gebruik van mondspoelingen of het aanpassen van je
evenwichtig voedingspatroon om je mondgezondheid te ondersteunen. In sommige gevallen kan het zelfs nodig zijn om de medicatie te vervangen door een alternatieve behandeling.
Mondhygiëne is minder belangrijk als je medicatie gebruikt
Veel mensen denken ten onrechte dat het niet zo belangrijk is om een goede mondhygiëne te behouden als ze
medicatie gebruiken. Dit is echter absoluut niet waar. Sterke mondhygiëne is cruciaal om bijwerkingen aan de mond te voorkomen, zoals tandvleesontsteking of
abces. Regelmatig tandenpoetsen, flossen en het gebruik van mondwater kunnen helpen om de mondgezondheid te behouden, zelfs als je medicijnen gebruikt die bijwerkingen kunnen veroorzaken.
Je kunt bijwerkingen aan de mond niet voorkomen als je medicatie nodig hebt
Een misverstand is dat je bijwerkingen aan de mond niet kunt voorkomen als je
medicatie moet gebruiken. Hoewel sommige bijwerkingen onvermijdelijk kunnen zijn, zijn er verschillende strategieën om ze te minimaliseren. Het drinken van voldoende water, het gebruiken van speciale mondspoelingen en het onderhouden van een goede mondgezondheid kunnen helpen de bijwerkingen te beperken.
Tandartsen kunnen niets doen aan bijwerkingen van medicatie aan de mond
Veel mensen denken dat tandartsen geen invloed kunnen hebben op de bijwerkingen van
medicatie, maar dit is niet het geval. Tandartsen kunnen je helpen bij het beheersen van symptomen zoals droge mond, tandvleesontsteking of andere mondproblemen die door medicatie worden veroorzaakt. Ze kunnen ook aanbevelingen doen voor behandelingen of mondverzorgingsproducten die je kunnen helpen om je mondgezondheid te verbeteren, zelfs als je medicatie gebruikt die bijwerkingen veroorzaakt.
Lees verder