Medicatie: Bijwerkingen aan de mond en tanden

Medicatie: Bijwerkingen aan de mond en tanden Alle medicijnen hebben een risico op bijwerkingen. Zo veroorzaken talloze medicijnen mogelijk problemen met de mond. Medicatie voor de behandeling van kanker, een hoge bloeddruk, ernstige pijn, een depressie, allergieën en een verkoudheid hebben mogelijk een negatief effect op het gebit. Daarom moet een (tand)arts steeds op de hoogte zijn van alle gebruikte medicijnen alsook vrij verkrijgbare producten, vitaminen en supplementen.

Abnormale bloedingen en medicijnen

Een verminderde bloedstolling is een bijwerking van aspirine en anticoagulantia (antistollingsmiddelen), zoals heparine of Warfarine. Deze medicijnen helpen bij het voorkomen van een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) of een hartaandoening, maar ze veroorzaken mogelijk bloedingsproblemen tijdens kaakchirurgie of de behandeling van parodontale aandoeningen.

Droge mond (xerostomie) en geneesmiddelen

Honderden geneesmiddelen verminderen de hoeveelheid speeksel in de mond, waardoor een vervelende droge mond ontstaat (xerostomie). Wanneer de mond droog is, ontstaat sneller irritatie en een ontsteking aan de weefsels in de mond. Dit leidt op zijn beurt vaker tot een infectie, tandbederf en andere tandvleesaandoeningen. Sommige geneesmiddelen die een droge mond als bijwerking hebben, zijn onder andere:

Een droge mond is soms erg lastig, en daarom moet de arts de voordelen en risico’s tegen elkaar afwegen. Veel water drinken of suikervrije kauwgom kauwen verhoogt de speekselproductie waardoor het mogelijk is om de symptomen te verlichten.

Een goede mondhygiëne is belangrijk om de kans op gezwollen tandvlees te verminderen / Bron: Photo Mix, PixabayEen goede mondhygiëne is belangrijk om de kans op gezwollen tandvlees te verminderen / Bron: Photo Mix, Pixabay

Gezwollen tandvlees en medicatie

Ook veroorzaken sommige geneesmiddelen een opeenhoping van tandvleesweefsel (tandvleeshyperplasie). Bij tandvleeshyperplasie zwelt het tandvlees en groeit dit over de tanden. Tandvleeshyperplasie verhoogt het risico op parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die tanden ondersteunen). Gezwollen tandvlees is tevens een ideale voedingsbodem voor bacteriën, die mogelijk omliggende tandstructuren beschadigen. De bijwerking komt vaker voor bij mannen. Ook wanneer een patiënt reeds kampt met tandplak, lijdt hij sneller aan tandvleeshyperplasie.

Medicijnen die zwelling van het tandvlees en overgroei mogelijk veroorzaken zijn:
  • bloeddrukmedicatie zoals calciumantagonisten
  • cyclosporine, een immunosuppressivum (medicijn dat het immuunsysteem onderdrukt) dat de arts inzet voor het voorkomen van afstoting van een transplantaat
  • fenytoïne, een medicijn voor epilepsie

Een goede mondhygiëne en frequentie bezoeken aan de tandarts verminderen de kansen op het ontwikkelen van deze aandoening.

Mondzweren en medicatiegebruik

Een mondzweer verschijnt in de mond of op de tong. Zweren hebben een soort ‘krater’ (gat) in het midden. Dit gat is eigenlijk een breuk in het vochtige weefsel (slijmvlies) dat de mond bekleedt. Chemotherapiemedicijnen die mucositis (mondslijmvliesontsteking) veroorzaken, veroorzaken soms afteuze mondzweren. Andere medicijnen die zijn gekoppeld aan de ontwikkeling van mondzweren zijn:
  • aspirine
  • fenytoïne
  • goud dat wordt gebruikt voor de behandeling van reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
  • penicilline
  • streptomycine
  • sulfonamiden

Rokers die chemotherapie krijgen, lijden sneller aan mucositis / Bron: Geralt, PixabayRokers die chemotherapie krijgen, lijden sneller aan mucositis / Bron: Geralt, Pixabay

Mucositis (ontsteking van het mondslijmvlies)

Mucositis is een ontsteking van het slijmvlies langs de mond en het spijsverteringskanaal. Chemotherapie veroorzaakt tal van bijwerkingen, waaronder mucositis. Bepaalde chemotherapeutica, waaronder methotrexaat en 5-fluorouracil, leiden tot een complex patroon van biologische veranderingen die de slijmvliescellen beschadigen. Patiënten die chemotherapeutica nemen en gekoppeld zijn aan één of meer van volgende risicofactoren, lijden sneller aan mucositis: alcoholgebruik, roken, een slechte tand- en mondhygiëne, uitdroging, diabetes mellitus (suikerziekte), hiv of een nierziekte. Mucositis veroorzaakt een pijnlijke zwelling van de mond en tong en leidt tot bloedingen, pijn en zweertjes in de mond. Door de aandoening heeft een patiënt het mogelijk lastig om te eten.

Smaakveranderingen

Een smaakstoornis (dysgeusie) ontstaat soms door het nemen van medicatie. Sommige medicijnen veranderen de smaak van voedsel of ze veroorzaken een metaalachtige, zoute of bittere smaak in de mond. Smaakveranderingen komen vooral veel voor bij ouderen die meerdere medicijnen gebruiken. Meestal zijn de smaakveranderingen tijdelijk van aard en verdwijnen ze wanneer de patiënt stopt met het innemen van het geneesmiddel. Chemotherapie (medicatie voor de behandeling van kanker) zijn een veelvoorkomende oorzaak van smaakveranderingen.

Veel andere geneesmiddelen zijn gekoppeld aan smaakveranderingen:
  • antibiotica
  • anti-epileptica
  • antihistaminica
  • antipsychotica
  • antischimmelmiddelen
  • astmamedicijnen
  • bisfosfonaten (medicatie bij botaandoeningen)
  • bloeddrukmedicijnen
  • bloedverdunners
  • carbamazepine
  • chloorfeniraminemaleaat
  • cholesterolverlagende medicijnen
  • corticosteroïden (gebruikt om ontstekingen te behandelen)
  • diabetesmedicijnen
  • diuretica
  • fenytoïne
  • geneesmiddelen tegen bloedarmoede door ijzertekort
  • geneesmiddelen voor de ziekte van Parkinson
  • glaucoommedicijnen (glaucoom is een oogziekte met een verhoogde oogdruk waardoor mogelijk schade ontstaat aan de oogzenuw waardoor de patiënt het gezichtsvermogen verliest)
  • hartmedicijnen
  • jicht medicijnen (ziekte met pijn en zwelling aan grote teen en andere gewrichten)
  • reumatoïde artritis behandelingen
  • schildkliermedicatie
  • spierverslappers
  • stimulerende geneesmiddelen (zoals amfetamine)
  • stoppen met roken producten
  • transplantatie-afstotingsmedicijnen
  • tuberculosemedicijnen tuberculose is een bacteriële infectie met longproblemen)

Schimmelinfectie mondspruw

Bepaalde inhalatiemedicijnen voor de behandeling van astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) veroorzaken sneller een schimmelinfectie in de mond die in medische termen bekend staat als ‘orale (candidiasis' (mondspruw). Na het inhaleren van een inhalator is het aangewezen om de mond met water te stoppen. Hierdoor komt mondspruw minder snel tot stand.

Tandbederf

Het langdurig gebruik van gezoete medicijnen resulteert in tandbederf. Suiker is een toegevoegd ingrediënt in veel soorten geneesmiddelen, zoals vitaminen, hoestdruppels, antacida (soort maagzuurremmers) en medicijnen op basis van siroop. Na het gebruik van deze medicatie is het van belang om de mond goed te spoelen. Daarnaast is het nuttig om bij de arts of apotheker te informeren of er suikervrije alternatieven beschikbaar zijn.

Tandverkleuring

Het gebruik van tetracycline-antibiotica tijdens de zwangerschap en tijdens het geven van borstvoeding, leidt tot bruingekleurde tanden bij kinderen. Wanneer een patiënt tetracycline neemt, bezinkt een deel van het geneesmiddel in het calcium dat het lichaam gebruikt om tanden te bouwen. Tetracycline veroorzaakt geen tandverkleuring als de patiënt deze medicatie inneemt nadat alle tanden zijn gevormd. Het veroorzaakt alleen een verandering in de tandkleur als de patiënt het medicijn neemt voordat de primaire of secundaire tanden ontstaan. De arts schrijft tetracycline en aanverwante antibiotica niet voor tijdens de zwangerschap of bij jonge kinderen (jonger dan acht jaar) van wie de tanden nog in ontwikkeling zijn. Andere medicijnen veroorzaken mogelijk ook vlekken op de tanden of tandverkleuringen. Fluoride is aanwezig in sommige kauwbare vitaminen, tandpasta en mondwater. Wanneer een patiënt een overmatige dosis van fluoride inneemt, leidt dit tot witte strepen op het tandglazuur of een witachtige bruine verkleuring op de tanden. In ernstige gevallen leidt overtollig fluoride (fluorosis) tot permanent bruin gekleurde tanden.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De gevaren van therapieontrouw: medicijnen niet innemenDe gevaren van therapieontrouw: medicijnen niet innemenWanneer u een aandoening heeft krijgt u medicijnen voorgeschreven, om deze goed te laten werken is het belangrijk om dez…
Bronchodilatoren: Luchtwegverwijders voor longaandoeningenBronchodilatoren: Luchtwegverwijders voor longaandoeningenBronchodilatoren (luchtwegverwijders) zijn enkel op doktersvoorschrift verkrijgbare geneesmiddelen die zorgen voor ontsp…
Slechte smaak in mond: Oorzaken van vieze mondsmaakSlechte smaak in mond: Oorzaken van vieze mondsmaakSommige patiënten kampen met een vreemde of vervelende smaak in de mond. Ziekten, medicijnen, supplementen, syndromen en…
Droge mond en droge lippen: oorzaken, behandeling & tipsDroge mond en droge lippen: oorzaken, behandeling & tipsEen droge mond kan erg hinderlijk zijn bij het eten, bij het slikken en zelfs bij het spreken. Uitgedroogde lippen met k…

Te veel vitamine D: symptomen & oorzaak overdosis vitamine DTe veel vitamine D: symptomen & oorzaak overdosis vitamine DTe veel vitamine D innemen is schadelijk voor je gezondheid. Te veel vitamine D, ofwel vitamine D-vergiftiging of vitami…
Centrale sensitisatie: Gevoeliger voor pijnprikkelsCentrale sensitisatie: Gevoeliger voor pijnprikkelsGewrichtspijn en spierpijn zijn enkele voorbeelden van bekende soorten pijn waar iedereen wel eens mee te maken heeft ge…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 11 juli 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 201
  • Common Medications Can Have Oral Side Effects, https://www.colgate.com/en-us/oral-health/life-stages/adult-oral-care/common-medications-can-have-oral-side-effects
  • Medication SIde Effects Can Affect Your Oral Health, https://www.colgate.com/en-us/oral-health/life-stages/adult-oral-care/ada-06-medications-side-effects
  • Medication Use & Potential Oral Side Effects, https://www.yourdentistryguide.com/side-effects/
  • Oral Side Effects of Medications, https://www.webmd.com/oral-health/guide/oral-side-effects-of-medications#1
  • Afbeelding bron 1: Photo Mix, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Geralt, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 16-12-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.