Chondroom: Goedaardige bottumor, vaak in hand of voet
Chondromen zijn zeer zeldzame, goedaardige tumoren die zijn samengesteld uit kraakbeen. Ze groeien meestal langzaam. Ze verschijnen op verschillende plaatsen in het lichaam, zoals de handen en de voeten. Als ze zich vormen in de mergholte van de botten, bestempelen artsen deze bottumoren als ‘enchondromen’. Als de gezwellen zich op het botoppervlak vormen, is sprake van ‘periostale chondromen’. Deze tumoren hoeft een arts meestal niet te behandelen omdat symptomen bijna niet optreden, maar indien nodig is het wel mogelijk om deze chirurgisch te verwijderen. De prognose is over het algemeen zeer goed, maar af en toe komen wel complicaties voor.
Oorzaken van chondroom
Chondromen zijn goedaardige tumoren die zijn samengesteld uit volwassen hyaline kraakbeen. Waarom een chondroom precies tot stand komt, is anno oktober 2020 onbekend.
Soorten chondromen
Chondromen vertegenwoordigen 25 procent van alle goedaardige bottumoren. Ze hebben over het algemeen een beperkt groeipotentieel en zijn niet lokaal agressief.
Enchondroom
Epidemiologie
Enchondromen zijn het meest voorkomende type bottumor in de hand. Mannen en vrouwen zijn even vaak getroffen door deze goedaardige
bottumor. Een enchondroom komt op mogelijke elke leeftijd tot stand, maar meestal detecteert een arts de tumor wanneer een patiënt zich in het derde of vierde decennium bevindt.
Symptomen
Ongeveer 60% van de enchondromen komen voor in de kleine botten van de
handen en de
voeten. Een enchondroom veroorzaakt meestal geen symptomen waardoor de diagnose pas in een laat stadium plaatsvindt. Meestal gebeurt de diagnose incidenteel bij het maken van een standaard
röntgenfoto voor een andere pathologie. Patiënten met een enchondroom die toch klachten ervaren, presenteren zich met
pijn, een botbreuk, tendinitis (
peesontsteking, meestal in de bovenarm) en mogelijk ook met een pijnloze bolvormige zwelling van een
vinger (gezwollen vinger). Vaak bevinden zich meerdere enchondromen op de hand.
Periostaal chondroom
Periostale chondromen zijn uiterst zeldzaam. Deze tumoren ontstaan gewoonlijk op plaatsen waar peesachtige en ligamenteuze aanhechtingen aan het bot aanwezig zijn. Ze verschijnen meestal op een jongere leeftijd, maar een periostaal chondroom veroorzaakt in tegenstelling tot een enchondroom symptomen en daardoor gebeurt de diagnose eerder. Patiënten met een periostaal chondroom ervaren doffe pijn en een zwelling op de plaats waar de tumor zich bevindt. Omdat periostale chondromen oppervlakletsels zijn, verschijnen ze als voelbare zwellingen. Een periostaal chondroom interfereert mogelijk met de functie van de pees- en ligamentstructuren en veroorzaakt
botpijn of lokaal ongemak tijdens het uitvoeren van activiteiten. Af en toe presenteren patiënten zich ook zonder klachten.
Ongebruikelijke presentaties
De volgende ongebruikelijke presentaties van chondromen zijn gemeld:
- een chondroom van de hoofdhuid
- een chondroom van de neustip
- een chondroom van zacht weefsel van het harde gehemelte geassocieerd met een gespleten gehemelte
- kniepijn aan de voorkant geproduceerd door een patellair chondroom
- periostale osteochondromen van het proximale scheenbeen die zich presenteren met kenmerken van de ziekte van Osgood-Schlatter (pijn en zwelling onder knie)
Diagnose en onderzoeken
Een röntgenfoto,
CT-scan,
MRI-scan en
PET-scan zijn inzetbaar voor het opsporen van chondromen. Als de diagnose twijfelachtig is, is een biopsie aangewezen.
Behandeling van goedaardige bottumor
Een afwachtend beleid is meestal voldoende voor deze enchondromen. Veroorzaakt het gezwel echter een
breuk of heeft de patiënt cosmetische problemen door de bottumor, dan verwijdert de arts het gezwel door curettage en vult hij het defect met bottransplantaat Een brede lokale chirurgische uitsnijding is geïndiceerd voor periostale chondromen omdat chondrosarcomen op het oppervlak deze tumoren klinisch en radiologisch nabootsen. Een brede lokale excisie is een genezende procedure.
Prognose van periostale chondromen en enchondromen
De meeste patiënten met goedaardige chondromen hebben een goede prognose; de meeste patiënten blijven asymptomatisch.
Complicaties van bottumoren, vaak in handen en voeten
Complicaties van chondromen zijn:
- een botbreuk
- een herhaling van de goedaardige bottumor wat de arts dan behandelt als een vermoedelijke kwaadaardige tumor: Het plotselinge optreden van pijn in een eerder asymptomatische bottumor wijst mogelijk op een microfractuur of de transformatie van een goedaardig botletsel naar een kwaadaardige bottumor (botkanker).
- een kwaadaardige transformatie naar een chondrosarcoom (botkanker die ontstaat in kraakbeenweefsel)
- groeistoornissen (een periostaal chondroom leidt mogelijk tot een verkorting van het bot, waardoor de botgroei aangetast is)
Lees verder