Lipeczeem: Droge, rode, pijnlijke lippen door huidaandoening

Eczeem op de lippen (lipdermatitis of eczemateuze cheilitis) is een huidaandoening die rode, schilferende en droge lippen veroorzaakt. Lip eczeem ontstaat meestal na contact met irriterende stoffen of allergenen, hoewel de huidaandoening in sommige gevallen het gevolg is van een infectie. Verschillende behandelmethoden en huismiddeltjes verlichten de symptomen van een patiënt. Bij patiënten met eczeem, dus ook lip eczeem, zijn meestal levenslang perioden van opflakkeringen en remissie aanwezig. Dankzij een behandeling zijn de vooruitzichten echter meestal goed. Tot slot zorgen enkele tips ervoor dat (een nieuwe uitbarsting van) eczeem op de lippen minder snel tot uiting komt.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Soorten lipeczeem
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Lip eczeem is een relatief veel voorkomende aandoening. Hoewel exacte prevalentiegegevens moeilijk te bepalen zijn, komt het vaker voor bij mensen met een geschiedenis van eczeem of andere allergische aandoeningen. Het kan op elke leeftijd optreden, maar wordt vaak gezien bij volwassenen die regelmatig in contact komen met irriterende stoffen of allergenen. Eczeem op de lippen kan ook een symptoom zijn van een algemenere eczeem of atopische dermatitis. Studies suggereren dat eczeem op de lippen meer voorkomt in landen met een koude, droge klimaat, hoewel het ook kan optreden in andere klimaten afhankelijk van de blootstelling aan irriterende stoffen.

Oorzaken

Meestal ontstaat lip eczeem na contact met stoffen die irritatie of een allergische reactie veroorzaken. Patiënten met atopische dermatitis (huidziekte met jeuk) ontwikkelen mogelijk eczeemklachten op of rond de lippen. Eczeem is over het algemeen niet besmettelijk, maar een uitzondering hierop vormt wel hoekige cheilitis.

Risicofactoren

Verschillende factoren dragen bij aan lipdermatitis, zoals:

• bepaalde lipproducten, zoals specifieke chemicaliën in lippenstiften
• dierlijke huidschilfers
• een baan of activiteiten met irriterende stoffen
• een droge huid, die verergert bij koude, droge klimaten
• een familiegeschiedenis van eczeem of allergieën
• een gevoeligheid voor koude of warme klimaten
• geuren, zepen, huishoudelijke schoonmaakmiddelen en stoffen
• het gebruik van nieuwe producten met betrekking tot de mond, zoals lippenstift of tandpasta
• hormonale veranderingen (vooral bij vrouwen)
• luchtweginfecties zoals een verkoudheid of de griep
• pollen
• sigarettenrook
• specifieke voedingsmiddelen
• stress
• stuifmeel
• zweten

Soorten lipeczeem

Er zijn verschillende soorten eczeem op de lippen:

• Allergische contactcheilitis is een allergische reactie op lipproducten, tandheelkundige materialen, tandpasta of medicijnen.
• Contactcheilitis is irriterend als gevolg van uitwendige irritatie, zoals liplikken, cosmetica en omgevingsfactoren.
• Hoekige cheilitis ontwikkelt zich als gevolg van een schimmelinfectie (meestal Candida) of een bacteriële infectie. Een patiënt krijgt de infectie omdat liplikken, een kunstgebit of andere factoren speeksel doet ophopen in de mondhoeken. De besmettelijke infectie komt vaak voor bij patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte).

Symptomen

De lippen zijn in te delen in drie gebieden: de buitenste zone bestaat uit de huid naast de lippen, de lippenrand (de overgang van het lippenrood naar de gewone huid van de lip) en het slijmvliesgedeelte. De eerste twee gebieden zijn het meest getroffen. De symptomen van lip eczeem verschijnen op één of beide lippen en tasten soms ook de huid binnen en rond de mond aan. Volgende kenmerken zijn mogelijk bij lipdermatitis:

• brandende lippen
• droogheid of schilfers
• een gebarsten huid
• een ontsteking
• een rode huiduitslag op of rond de lippen
• een wijziging in de kleur van de huid rond de lippen
• jeuk
• pijn

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van lip eczeem die onmiddellijke medische aandacht vereisen, zijn onder andere:

• ernstige zwelling die de ademhaling of het zicht belemmert
• onbehandelbare pijn of ongemak
• symptomen die verergeren ondanks behandeling
• aanhoudende of verergerende symptomen die gepaard gaan met koorts of algemeen ongemak

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts gebruikt een plaktest (pleistertest) om de oorzaak van de allergie te bepalen. Hierbij plaatst hij een hele reeks van chemicaliën op de huid (meestal de rug) via een plakkertje. Ze blijven circa 48 uur op de huid zitten. De arts bekijkt na deze periode of de patiënt een allergische reactie ervaart. Levert dit onderzoek geen resultaten op, dan gebruikt de arts een priktest. Hierbij plaatst hij een druppel chemische stof op de binnenkant van de onderarm, zodat dit in de huid terechtkomt. Binnen twintig tot dertig minuten controleert de arts deze prikplaatsen. De arts injecteert erg kleine hoeveelheden allergenen en daarom blijft de eventuele allergische reactie enkel bepaald tot dit gebied.

Differentiële diagnose

Eczeem op de lippen wordt soms verward met:

• aften (mondzweren)
• een koortslip (virale infectie door herpesvirus)
• gebarsten lippen
• puistjes

Behandeling

Zelfzorg

In sommige gevallen is een combinatie van natuurlijke remedies nuttig. Het is echter het beste om altijd met een arts te praten en een huidpleistertest uit te voeren voordat de patiënt nieuwe producten gaat gebruiken om verdere huidirritatie te voorkomen. Hoewel deze behandelingen mogelijk effectief zijn voor het verlichten van de symptomen van eczeem, zijn ze geen remedie of een preventieve methode.

Alle huismiddeltjes die toegepast worden op de lippen, moeten eetbaar zijn. Volgende natuurlijke remedies verlichten de symptomen van eczeem (op de lippen):

• acupressuur
• acupunctuur
• appelciderazijn: Appelciderazijn kan branden, dus mensen moeten testen op gevoeligheid van de huid door slechts een kleine hoeveelheid toe te passen bij de eerste keer dat ze het gebruiken.
• hypnose
• kokosnootolie
• probiotica
• vitamine D
• voldoende drinken
• zonnebloemolie

Professionele medische zorg

Voor het behandelen van hoekige cheilitis zet de arts antischimmelcrèmes in. Sommige medicinale crèmes met corticosteroïden (ontstekingsremmende crèmes) en lippenbalsems zijn ook inzetbaar.

Prognose

Eczeem is een levenslange aandoening waarbij steeds opflakkeringen en rustigere perioden optreden. Dankzij een medische behandeling zijn de symptomen meestal goed onder controle te krijgen.

Complicaties

Bij onbehandeld lip eczeem kunnen complicaties optreden, zoals:

• secundaire bacteriële infecties door krabben of wrijven
• een verergering van de symptomen door blootstelling aan irriterende stoffen of allergenen
• psychosociale impact, zoals verminderd zelfvertrouwen of angst door het uiterlijk van de lippen
• chronische huidbeschadiging of littekens indien de symptomen langdurig en ernstig zijn

Preventie

Om eczeem op de lippen te voorkomen of te minimaliseren:

• gebruik hypoallergene lipproducten
• vermijd irriterende stoffen en allergenen
• houd de lippen gehydrateerd met een zachte lippenbalsem
• neem voorzorgsmaatregelen in droge of koude klimaten
• beperk contact met potentieel irriterende stoffen, zoals bepaalde zepen of reinigingsmiddelen
• bezoek regelmatig een arts voor een passende behandeling en preventieve maatregelen

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Lipinfectie: Oorzaken en symptomen van infectie aan lip(pen)
• Droge lippen: Oorzaken van schrale, gebarsten lippen
• Hoekige cheilitis: Irritatie aan mondhoeken van lippen
• Lipverkleuring: Oorzaken van andere lippenkleur