Haarverlies bij kinderen: Oorzaken & behandeling haaruitval

Haaruitval (alopecia) komt voornamelijk voor bij volwassenen en ouderen, maar sommige kinderen krijgen ook te maken met dunner wordend haar of duidelijke kale plekken. Haarverlies bij kinderen kan beangstigend zijn, maar met een juiste diagnose zijn de meeste oorzaken van haaruitval goed te behandelen. Schimmelinfecties, haren uittrekken en voedingstekorten zijn enkele oorzaken van haarverlies bij kinderen.

• Aandoeningen en haarverlies bij kinderen
• Alopecia areata
• Chemotherapie
• Te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
• Telogeen effluvium
• Tinea capitis (ringworm van hoofdhuid)
• Tractie-alopecia
• Trichotillomanie
• Voedingstekorten
• Niet-medische oorzaken van haaruitval bij een kind
• Chemicaliën
• Föhnen
• Haarmisbruik
• Haaruitval bij pasgeborenen
• Wrijving

Aandoeningen en haarverlies bij kinderen

Voor de meerderheid van de kinderen van 26 maanden of ouder die aan haarverlies lijden, is één van de volgende aandoeningen de oorzaak. De kinderarts van het kind of een pediatrische dermatoloog moeten deze aandoeningen diagnosticeren en de juiste behandeling voorschrijven.

Alopecia areata

Oorzaken
Alopecia areata is een niet-besmettelijke vorm van haaruitval die wellicht het gevolg is van het immuunsysteem van het lichaam dat de haarzakjes ten onrechte aanvalt.

Symptomen
De symptomen ontstaan plotseling. Het kind heeft ronde of ovale plekken van haaruitval. De plekken zijn glad, zonder schilfering of gebroken haren. Ongeveer 25% van de kinderen heeft ook putjesnagels en andere nagelafwijkingen.

Behandeling
Hoewel er geen genezing is voor alopecia areata anno oktober 2020, houdt een behandeling de ziekte bij sommige kinderen onder controle. Voor jongere kinderen bestaat de behandeling voornamelijk uit sterke corticosteroïde zalven of crèmes die het kind op de kale gebieden aanbrengt. Tieners, die mogelijk voldoende gemotiveerd zijn om hun haar terug te krijgen, zijn gebaat met steroïde-injecties in de hoofdhuid. De arts gebruikt vaak Minoxidil (Rogaine) in aanvulling op lokale steroïde behandeling. De haargroei keert terug binnen acht tot twaalf weken.

Prognose
Veel kinderen hebben binnen één jaar hun haar terug, hoewel de hergroei onvoorspelbaar is en velen opnieuw haar verliezen. Voor ongeveer 5% van de kinderen ontwikkelt uiteindelijk alopecia totalis (verlies van al het haar op de hoofdhuid). Sommige van deze kinderen ontwikkelen alopecia universalalis, een totaal verlies van lichaamshaar.

Chemotherapie

Kinderen die chemotherapie krijgen voor de behandeling van kanker, verliezen hun haar. Chemotherapie is een sterk medicijn dat snel delende cellen in het lichaam doodt, inclusief cellen in de haarwortels. Zodra de kankerbehandeling is voltooid, groeit het haar van het kind terug.

Te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)

Oorzaken
Bij sommige kinderen is de oorzaak van haarverlies te wijten aan hypothyreoïdie, een aandoening waarbij de schildklier te weinig actief is en een ontoereikende hoeveelheid schildklierhormonen produceert die nodig zijn voor het reguleren van de stofwisseling.

Behandeling
Een diagnose van hypothyreoïdie gebeurt met behulp van een bloedonderzoek. De behandeling bestaat uit voorgeschreven medicatie om het tekort aan hormonen te vervangen, maar de behandeling hangt wel af van een aantal factoren, waaronder:

• de eigen mening of persoonlijke voorkeur
• de leeftijd, de algehele gezondheid en de medische geschiedenis van het kind
• de omvang van de ziekte
• de tolerantie van het kind voor specifieke medicijnen, procedures of therapieën
• de verwachtingen voor het beloop van de ziekte

Telogeen effluvium

Oorzaken
Telogeen effluvium is een aandoening waarbij de normale haarcyclus onderbroken is. Dit is het gevolg van plotselinge of ernstige stress zoals:

• de dood van een dierbare
• een ernstige verwonding
• extreem hoge koorts
• het gebruik van bepaalde voorgeschreven medicijnen
• operaties onder algemene anesthesie

De haarzakjes stoppen voortijdig met groeien en komen in een rustfase (de telogene fase) terecht. Tussen zes en zestien weken later ontstaat dan te veel haarverlies, wat leidt tot een gedeeltelijke of volledige kaalheid.

Behandeling
Er zijn geen testen om telogeen effluvium te diagnosticeren anno oktober 2020, er is evenmin er een behandeling voorhanden. Zodra de stressvolle gebeurtenis voorbij is, keert de volledige haargroei gewoonlijk binnen zes maanden tot één jaar terug.

Tinea capitis (ringworm van hoofdhuid)

Oorzaken
Tinea capitis (ringworm van de hoofdhuid: hoofdschimeml) is een schimmelinfectie die vaak bij kinderen optreedt.

Symptomen
De klinische presentatie van tinea capitis is variabel, maar vaak verschijnen schilferige plekken van haaruitval op het hoofd. De plekken zijn meestal rond of ovaal. De haren zijn soms afgebroken aan de huidoppervlakte en zien eruit als zwarte stippen op de hoofdhuid.

Behandeling
Als de arts van het kind tinea capitis vermoedt, bevestigt een microscopisch onderzoek de diagnose. De arts schrijft meestal een oraal (via de mond ingenomen) antischimmelmiddel voor dat het kind gedurende meerdere weken moet innemen. Het kind moet ook een antischimmelshampoo gebruiken. Omdat ringworm besmettelijk is, moet het kind ervoor zorgen dat hij geen voorwerpen deelt die het hoofd raken, zoals hoeden, kussenslopen, tondeuses of borstels.

Tractie-alopecia

Oorzaken
Bij tractie-alopecia wordt heeft een kind draagt een kind een te strakke vlecht of paardenstaart, waardoor haaruitval aan de haarlijn wordt veroorzaakt. Het treedt mogelijk op met ontstoken follikels op het geïrriteerde gebied.

Behandeling
Een ander kapsel bij een kind is nodig. Soms moet een kind ook corticosteroïde crèmes gebruiken om een zwelling van de hoofdhuid te verminderen.

Trichotillomanie

Oorzaken
Trichotillomanie is een psychische aandoening waarbij haarverlies ontstaat door het trekken, draaien of wrijven aan het haar hetgeen gebeurt met een terugkerende drang. Trichotillomanie is mogelijk het gevolg van een stressfactor of angst in het leven van het kind thuis, zoals het verlies van een grootouder, de geboorte van een broer of zus, een scheiding of een stressfactor op school.

Symptomen
Het haarverlies is fragmentarisch en kenmerkt zich door gebroken haren van verschillende lengte. De vlekken zijn meestal aanwezig aan de kant van de dominante hand van het kind.

Behandeling
Psychotherapie en/of gedragstherapie is nodig om een kind te leren omgaan met de bron van stress of angst die de gewoonte heeft veroorzaakt. Op deze manier is het mogelijk om trichotillomanie te behandelen zodat de haren weer terug kunnen groeien.

Voedingstekorten

Oorzaken
Een verlies van haar bij een kind is mogelijk te wijten aan vitaminetekorten, zoals een biotinetekort (één van de vitamine B-complexen). Biotine helpt het lichaam normaalgesproken om koolhydraten om te zetten in glucose zodat het lichaam voldoende energie krijgt. Bij een tekort aan zink, een essentieel mineraal dat betrokken is bij tal van aspecten van het celmetabolisme, ontstaat soms ook haaruitval. In sommige gevallen is haarverlies een symptoom zijn van een inname te veel vitamine A (hypervitaminose A).

Behandeling
Dankzij een gezonde, gevarieerde voeding krijgen de meeste kinderen niet te maken met voedingstekorten die tot haarverlies leiden.

Niet-medische oorzaken van haaruitval bij een kind

Een aantal oorzaken van haarverlies bij een kind zijn mogelijk te wijten aan niet-medische oorzaken die vanzelf verdwijnen.

Chemicaliën

Chemische producten die de haren bleken, verven of zorgen voor een permanente haarstijl, beschadigen mogelijk de haarschacht. Opteren voor natuurlijke haarmiddelen is een betere optie, zeker voor jonge kinderen. Een kapper geeft advies over welke producten nuttig zijn.

Föhnen

De overmatige hitte van föhnen beschadigt het haar en zorgt ook voor dunner wordende haren. Kinderen gebruiken de haardroger best op een lage stand met weinig warmte, en daarnaast is het verstandig om de föhn niet elke dag te gebruiken om de haren te drogen.

Haarmisbruik

Het krachtig borstelen of het haar of aan strakke staartjes of vlechten trekken leidt mogelijk tot uitvallende haren. Zacht en voorzichtig omgaan met de haren is nodig om een hergroei van het haar te bekomen.

Haaruitval bij pasgeborenen

Veel pasgeborenen verliezen hun haar tijdens de eerste paar maanden van het leven en babyhaar wordt vervangen door permanent haar.

Wrijving

Tussen de leeftijd van drie en zes maanden hebben veel baby's een kale plek als gevolg van wrijving met de wiegmatras of autostoel. Zodra het kind begint te zitten, groeit het eventueel verloren haar terug.

Lees verder

• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies
• Alopecia areata: Haaruitval met ronde, kale plekken
• Alopecia totalis: Volledig verlies van haar op hoofdhuid
• Telogeen effluvium: Haaruitval hoofdhuid door externe bron
• Trichotillomanie: Terugkerende drang om haren uit te trekken