Normale druk glaucoom: Oogziekte met schade aan oogzenuw

De oogaandoening glaucoom komt tot stand door schade aan de oogzenuw. Dit is de zenuw die het oog met de hersenen verbindt, zodat mensen kunnen zien. Bij de meeste vormen van glaucoom ontstaat schade aan de oogzenuw door een probleem met de afvoer van het kamerwater. Deze vloeistof circuleert normaal gesproken rond de voorkant van het oog, maar bij glaucoom vloeit deze terug, wat vergelijkbaar is met een verstopte afvoer. De oogdruk verhoogt hierdoor waardoor schade ontstaat aan de oogzenuw. Bij normale druk glaucoom (normal tension glaucoom) ontstaat schade aan de oogzenuw ondanks een normale oogdruk. Symptomen komen in het beginstadium niet tot uiting. Later ontstaan blinde vlekken en krijgt de patiënt te maken met tunnelzicht. Medicatie, een laserbehandeling en chirurgie zijn mogelijke behandelingen bij dit type glaucoom. Door een snelle diagnose en behandeling zijn de vooruitzichten van de progressieve oogaandoening goed.

• Epidemiologie
• Oorzaken van schade aan oogzenuw
• Risicofactoren van normale druk glaucoom
• Symptomen: Aangetast gezichtsveld
• Ogen
• Bloedvatproblemen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van oogziekte
• Oogdruppels
• Laserbehandeling
• Chirurgie
• Prognose van oogaandoening
• Complicaties
• Preventie
• Praktische omgangstips voor normale druk glaucoom
• Regelmatige oogcontroles en symptoommonitoring
• Levensstijl en bescherming van de ogen

Epidemiologie

Normale druk glaucoom is een vorm van glaucoom waarbij de oogdruk binnen de normale grenzen ligt, maar toch schade aan de oogzenuw optreedt. Het komt relatief vaak voor, vooral bij ouderen, en wordt geschat op ongeveer 30% van alle glaucoomgevallen. De exacte prevalentie varieert per regio en bevolkingsgroep. Het is een belangrijke oorzaak van visusverlies en kan moeilijk te diagnosticeren zijn omdat de symptomen vaak pas in een later stadium opvallen.

Oorzaken van schade aan oogzenuw

Normale druk glaucoom is een veelvoorkomende vorm van primaire open kamerhoekglaucoom waarbij er geen verhoogde oogdruk is. Waarom sommige patiënten te maken krijgen met normale druk glaucoom, is voor artsen anno oktober 2020 nog een raadsel. Mogelijk is de oogzenuw meer gevoelig of breekbaar, waardoor een normale druk toch schade veroorzaakt aan de oogzenuw. Een abnormale lage bloeddruk die periodiek optreedt, bijvoorbeeld door een ernstig bloedverlies of het een overmatige reactie op bloeddrukmedicatie, is een mogelijke oorzaak. Verder komt er mogelijk niet genoeg bloed in de oogzenuw terecht bij dit type glaucoom. Hierdoor ontstaat schade aan de zenuwcellen die berichten van het oog naar de hersenen voeren, waardoor ze uiteindelijk afsterven. Ook atherosclerose (slagaderverkalking) is geassocieerd met normale druk glaucoom. Bij deze aandoening wordt de bloedsomloop namelijk belemmerd door vetafzettingen (plaques) in de bloedvaten.

Risicofactoren van normale druk glaucoom

De belangrijkste risicofactoren voor normale druk glaucoom omvatten leeftijd, familiegeschiedenis van glaucoom, en een verhoogde gevoeligheid voor drukveranderingen in de oogzenuw. Andere risicofactoren zijn onder andere hoge bloeddruk, vaatziekten, en een geschiedenis van oogletsels of oogontstekingen. Mensen van Aziatische en Afrikaanse afkomst hebben ook een verhoogd risico op deze aandoening.

Symptomen: Aangetast gezichtsveld

Ogen

De patiënt ervaart mogelijk geen problemen in de vroege stadia van deze langzaam progressieve oogaandoening. Glaucoom is daarom een erg verraderlijke oogziekte, een soort stille dief van het zicht. Bij het afsterven van de zenuwvezels (soort draadjes van de oogzenuw), ontstaan blinde vlekken (scotomen) in het gezichtsveld. Dit symptoom is vaak pas merkbaar wanneer de meeste oogzenuwvezels al afgestorven zijn. Onbehandeld bemerkt de patiënt meestal eerst een verlies van het perifere gezichtsvermogen (het zijzicht). Naarmate de oogafwijking verergert, vernauwt het blikveld. De patiënt kijkt dan als het ware door een tunnel of smal kokertje (tunnelzicht, kokerzicht). Sterven alle vezels in de oogzenuw af, dan is de patiënt volledig blind.

Bloedvatproblemen

Door de slechte bloedsomloop krijgen sommige patiënten met dit oogprobleem nog te maken met andere tekenen zoals:

• een lage bloeddruk
• koude handen en koude voeten
• migrainehoofdpijn

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van normale druk glaucoom zijn vaak subtiel en kunnen pas opvallen in latere stadia van de ziekte. Symptomen kunnen onder meer verlies van perifere (zij)visie, verminderd zicht in het donker, en blinde vlekken in het gezichtsveld omvatten. Omdat de aandoening langzaam voortschrijdt, is het belangrijk om regelmatig oogonderzoeken te ondergaan, vooral als er familiegeschiedenis van glaucoom is of andere risicofactoren aanwezig zijn.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt meldt de medische geschiedenis en de symptomen aan de oogarts. De oogarts voert vervolgens een uitgebreid oogonderzoek uit. Eerst meet hij de oogdruk (tonometrie). Hiervoor krijgt de patiënt pupilverwijdende oogdruppels (mydriatica) toegediend. De oogarts bekijkt vervolgens met een speciaal vergrootglas de oogzenuw, zodat hij de vorm, de kleur en, eventuele schade of problemen kan beoordelen (gonioscopie). Ook meet de oogarts eveneens de hoornvliesdikte aan de voorkant van het oog. Dit oogonderzoek staat in medische termen bekend als een ‘pachymetrie’. De oogarts bekijkt tevens de achterkant van het oog (oftalmoscopie). De patiënt krijgt voorts een gezichtsveldonderzoek zodat de oogarts op de hoogte is van een eventueel gezichtsvelddefect waarvan de patiënt zich mogelijk niet bewust is. De arts zet tot slot mogelijk een scan van de oogzenuw in (OCT-scan).

Behandeling van oogziekte

Wanneer reeds schade aan de oogzenuw ontstaan is, is het verloren gezichtsvermogen niet meer te repareren. De oogarts kan wel proberen om verdere schade te voorkomen of de progressie van de oogafwijking te vertragen. Diverse behandelingsopties zijn mogelijk: oogdruppels, een laserbehandeling of een oogoperatie.

Oogdruppels

De arts schrijft meestal eerst oogdruppels voor die een patiënt moet gebruiken via correcte oogdruppelrichtlijnen. Het oog wordt bij één soort oogdruppels minder vloeibaar, waardoor de oogdruk verlaagt. Een andere soort oogdruppels zorgt ervoor dat de vloeistof beter uit het oog kan wegvloeien. Bijwerkingen zijn wel mogelijk door deze oogdruppels, zoals een wazig gezichtsvermogen, brandende ogen, jeukende ogen of veranderingen in de hartslag of polsslag. Verder interfereren oogdruppels soms met andere medicatie die de patiënt gebruikt. De oogarts moet bijgevolg steeds op de hoogte zijn van het medicatiegebruik van de patiënt alvorens hij een behandeling voorschrijft.

Laserbehandeling

Het verstopte afvoersysteem in het oog kan weer geopend worden via een laserbehandeling. Het kamerwater kan dan weer vlotter wegvloeien, wat bijdraagt aan een lagere oogdruk. De laserchirurgie vindt plaats bij de oogarts of gebeurt poliklinisch.

Chirurgie

Bij sommige patiënten met deze oogzenuwaandoening blijven de oogproblemen aanwezig ondanks de oogdruppels en laserbehandelingen. Diverse oogoperaties zijn dan mogelijk. Via een trabeculectomie creëert de oogarts een nieuwe opening in het oogwit (sclera) zodat de vloeistof weer kan wegvloeien. Verder implanteert de oogarts mogelijk een afvoerbuisje in het oog om de oogdruk te verlagen.

Prognose van oogaandoening

De prognose voor normale druk glaucoom varieert afhankelijk van de vroege opsporing en effectiviteit van de behandeling. Wanneer de aandoening vroegtijdig wordt gediagnosticeerd en goed wordt beheerd, kunnen de meeste mensen hun gezichtsvermogen behouden en de progressie van de ziekte vertragen. Zonder adequate behandeling kan de aandoening echter leiden tot voortschrijdend gezichtsverlies en mogelijk blindheid.

Complicaties

Complicaties van normale druk glaucoom kunnen onder andere voortschrijdend verlies van gezichtsvermogen en beperkingen in dagelijkse activiteiten omvatten. In ernstige gevallen kan het leiden tot volledig gezichtsverlies. Het risico op complicaties kan worden verminderd door regelmatige oogonderzoeken en een effectieve behandeling om de ziekte te beheersen.

Preventie

Preventie van normale druk glaucoom omvat regelmatige oogonderzoeken, vooral voor mensen met risicofactoren zoals een familiegeschiedenis van glaucoom of andere oogproblemen. Vroegtijdige detectie is cruciaal voor het beheersen van de aandoening en het voorkomen van ernstig gezichtsverlies. Gezonde levensstijlkeuzes, zoals het beheersen van bloeddruk en het vermijden van oogletsel, kunnen ook bijdragen aan het behoud van een goede ooggezondheid.

Praktische omgangstips voor normale druk glaucoom

Normale druk glaucoom is een oogziekte die schade aan de oogzenuw veroorzaakt, vaak zonder verhoogde oogdruk, maar met vergelijkbare gevolgen.

Regelmatige oogcontroles en symptoommonitoring

Patiënten met normale druk glaucoom moeten regelmatig naar een oogarts gaan voor controles, zodat veranderingen in de oogzenuw snel worden opgemerkt. Het is belangrijk om symptomen zoals verminderde gezichtsveld te monitoren en dit aan de arts door te geven. Dit helpt bij het vroegtijdig detecteren van verdere schade.

Levensstijl en bescherming van de ogen

Bescherm je ogen tegen direct zonlicht door een zonnebril te dragen met UV-bescherming. Zorg ervoor dat je een gezonde levensstijl onderhoudt, inclusief een evenwichtig voeding en het vermijden van roken, wat de bloedcirculatie naar de ogen kan verminderen. Vermijd ook plotselinge hoofdbewegingen die het gezichtsvermogen kunnen verstoren.

Lees verder

• Open-hoek glaucoom: Oogaandoening met schade aan oogzenuw
• Glaucoom: Baerveldt drainage implant om oogdruk te verlagen
• Glaucoom: Preventie van oogziekte met verhoogde oogdruk
• Glaucoom: Verhoogde oogdruk met verlies van gezichtsvermogen
• Laserbehandeling bij oogaandoening glaucoom