Normale druk glaucoom: Oogziekte met schade aan oogzenuw

De oogaandoening glaucoom komt tot stand door schade aan de oogzenuw. Dit is de zenuw die het oog met de hersenen verbindt, zodat mensen kunnen zien. Bij de meeste vormen van glaucoom ontstaat schade aan de oogzenuw door een probleem met de afvoer van het kamerwater. Deze vloeistof circuleert normaal gesproken rond de voorkant van het oog, maar bij glaucoom vloeit deze terug, wat vergelijkbaar is met een verstopte afvoer. De oogdruk verhoogt hierdoor waardoor schade ontstaat aan de oogzenuw. Bij normale druk glaucoom (normal tension glaucoom) ontstaat schade aan de oogzenuw ondanks een normale oogdruk. Symptomen komen in het beginstadium niet tot uiting. Later ontstaan blinde vlekken en krijgt de patiënt te maken met tunnelzicht. Medicatie, een laserbehandeling en chirurgie zijn mogelijke behandelingen bij dit type glaucoom. Door een snelle diagnose en behandeling zijn de vooruitzichten van de progressieve oogaandoening goed.

• Oorzaken van schade aan oogzenuw
• Risicofactoren van normale druk glaucoom
• Symptomen: Aangetast gezichtsveld
• Ogen
• Bloedvatproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van oogziekte
• Oogdruppels
• Laserbehandeling
• Chirurgie
• Prognose van oogaandoening
• Preventie

Oorzaken van schade aan oogzenuw

Normale druk glaucoom is een veelvoorkomende vorm van primaire open kamerhoekglaucoom waarbij er geen verhoogde oogdruk is. Waarom sommige patiënten te maken krijgen met normale druk glaucoom, is voor artsen anno oktober 2020 nog een raadsel. Mogelijk is de oogzenuw meer gevoelig of breekbaar, waardoor een normale druk toch schade veroorzaakt aan de oogzenuw. Een abnormale lage bloeddruk die periodiek optreedt, bijvoorbeeld door een ernstig bloedverlies of het een overmatige reactie op bloeddrukmedicatie, is een mogelijke oorzaak. Verder komt er mogelijk niet genoeg bloed in de oogzenuw terecht bij dit type glaucoom. Hierdoor ontstaat schade aan de zenuwcellen die berichten van het oog naar de hersenen voeren, waardoor ze uiteindelijk afsterven. Ook atherosclerose (slagaderverkalking) is geassocieerd met normale druk glaucoom. Bij deze aandoening wordt de bloedsomloop namelijk belemmerd door vetafzettingen (plaques) in de bloedvaten.

Risicofactoren van normale druk glaucoom

Patiënten met een hartaandoening, patiënten die een Japanse afkomst hebben en patiënten met een familiegeschiedenis van normale druk glaucoom zijn vaker aangetast door deze oogaandoening.

Symptomen: Aangetast gezichtsveld

Ogen

De patiënt ervaart mogelijk geen problemen in de vroege stadia van deze langzaam progressieve oogaandoening. Glaucoom is daarom een erg verraderlijke oogziekte, een soort stille dief van het zicht. Bij het afsterven van de zenuwvezels (soort draadjes van de oogzenuw), ontstaan blinde vlekken (scotomen) in het gezichtsveld. Dit symptoom is vaak pas merkbaar wanneer de meeste oogzenuwvezels al afgestorven zijn. Onbehandeld bemerkt de patiënt meestal eerst een verlies van het perifere gezichtsvermogen (het zijzicht). Naarmate de oogafwijking verergert, vernauwt het blikveld. De patiënt kijkt dan als het ware door een tunnel of smal kokertje (tunnelzicht, kokerzicht). Sterven alle vezels in de oogzenuw af, dan is de patiënt volledig blind.

Bloedvatproblemen

Door de slechte bloedsomloop krijgen sommige patiënten met dit oogprobleem nog te maken met andere tekenen zoals:

• een lage bloeddruk
• koude handen en koude voeten
• migrainehoofdpijn

Diagnose en onderzoeken

De patiënt meldt de medische geschiedenis en de symptomen aan de oogarts. De oogarts voert vervolgens een uitgebreid oogonderzoek uit. Eerst meet hij de oogdruk (tonometrie). Hiervoor krijgt de patiënt pupilverwijdende oogdruppels (mydriatica) toegediend. De oogarts bekijkt vervolgens met een speciaal vergrootglas de oogzenuw, zodat hij de vorm, de kleur en, eventuele schade of problemen kan beoordelen (gonioscopie). Ook meet de oogarts eveneens de hoornvliesdikte aan de voorkant van het oog. Dit oogonderzoek staat in medische termen bekend als een ‘pachymetrie’. De oogarts bekijkt tevens de achterkant van het oog (oftalmoscopie). De patiënt krijgt voorts een gezichtsveldonderzoek zodat de oogarts op de hoogte is van een eventueel gezichtsvelddefect waarvan de patiënt zich mogelijk niet bewust is. De arts zet tot slot mogelijk een scan van de oogzenuw in (OCT-scan).

Behandeling van oogziekte

Wanneer reeds schade aan de oogzenuw ontstaan is, is het verloren gezichtsvermogen niet meer te repareren. De oogarts kan wel proberen om verdere schade te voorkomen of de progressie van de oogafwijking te vertragen. Diverse behandelingsopties zijn mogelijk: oogdruppels, een laserbehandeling of een oogoperatie.

Oogdruppels

De arts schrijft meestal eerst oogdruppels voor die een patiënt moet gebruiken via correcte oogdruppelrichtlijnen. Het oog wordt bij één soort oogdruppels minder vloeibaar, waardoor de oogdruk verlaagt. Een andere soort oogdruppels zorgt ervoor dat de vloeistof beter uit het oog kan wegvloeien. Bijwerkingen zijn wel mogelijk door deze oogdruppels, zoals een wazig gezichtsvermogen, brandende ogen, jeukende ogen of veranderingen in de hartslag of polsslag. Verder interfereren oogdruppels soms met andere medicatie die de patiënt gebruikt. De oogarts moet bijgevolg steeds op de hoogte zijn van het medicatiegebruik van de patiënt alvorens hij een behandeling voorschrijft.

Laserbehandeling

Het verstopte afvoersysteem in het oog kan weer geopend worden via een laserbehandeling. Het kamerwater kan dan weer vlotter wegvloeien, wat bijdraagt aan een lagere oogdruk. De laserchirurgie vindt plaats bij de oogarts of gebeurt poliklinisch.

Chirurgie

Bij sommige patiënten met deze oogzenuwaandoening blijven de oogproblemen aanwezig ondanks de oogdruppels en laserbehandelingen. Diverse oogoperaties zijn dan mogelijk. Via een trabeculectomie creëert de oogarts een nieuwe opening in het oogwit (sclera) zodat de vloeistof weer kan wegvloeien. Verder implanteert de oogarts mogelijk een afvoerbuisje in het oog om de oogdruk te verlagen.

Prognose van oogaandoening

Net als elke vorm van glaucoom evolueert normale druk glaucoom tot onomkeerbare blindheid. De prognose voor het visueel behoud is goed bij patiënten die een adequate behandeling ondergaan.

Preventie

Het is anno oktober 2020 niet mogelijk om glaucoom volledig te voorkomen, al zijn wel enkele tips voorhanden om het risico op de oogziekte glaucoom te verlagen. Door echter tijdig de oogziekte te laten diagnosticeren en behandelen, is het wel mogelijk om het risico op blindheid sterk te verlagen. Het is bijgevolg belangrijk dat patiënten regelmatig een oogonderzoek laten uitvoeren bij de oogarts.

Lees verder

• Open-hoek glaucoom: Oogaandoening met schade aan oogzenuw
• Glaucoom: Baerveldt drainage implant om oogdruk te verlagen
• Glaucoom: Preventie van oogziekte met verhoogde oogdruk
• Glaucoom: Verhoogde oogdruk met verlies van gezichtsvermogen
• Laserbehandeling bij oogaandoening glaucoom