Keto-uitslag: Jeukende bultjes door volgen ketogeen dieet

Sommige mensen volgen een ketodieet (ketogeen dieet). Het lichaam gaat bij dit dieet vet verbranden voor brandstof in plaats van koolhydraten, waardoor ze meer gewicht verliezen. Een keto-uitslag (prurigo pigmentosa) is een huidaandoening die zeer sporadisch tot uiting komt bij patiënten die dit speciaal dieet volgen. De vervelende, verhoogde huiduitslag gaat vooral gepaard met een jeuk. Meer koolhydraten innemen, huidirritatie en zweet vermijden, zijn enkele behandelingsopties bij deze goedaardige huidziekte. De vooruitzichten zijn wisselend want soms verdwijnen de huidproblemen na enkele weken terwijl andere patiënten jarenlang kampen met de gekleurde bultjes. De aandoening werd voor het eerst in de medische literatuur beschreven in 1971.

• Epidemiologie van huiduitslag door volgen van ketodieet
• Oorzaken van keto-uitslag
• Risicofactoren
• Risicogroepen voor keto-uitslag
• Symptomen
• Locatie
• Uiterlijk
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidaandoening met jeukende bultjes
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose van huidletsels door ketogeen dieet
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van huiduitslag door volgen van ketodieet

Keto-uitslag is een aandoening die voorkomt bij mensen die een ketogeen dieet volgen, dat een zeer laag koolhydraatgehalte en hoog vetgehalte heeft. Deze huiduitslag komt relatief vaak voor bij mensen die nieuw zijn met dit dieet, vooral binnen de eerste paar weken van aanvang. De prevalentie van keto-uitslag is moeilijk precies te bepalen, maar het wordt vaak gerapporteerd bij gebruikers van het ketogeen dieet.

Oorzaken van keto-uitslag

Een keto-uitslag is een zeldzame inflammatoire huidziekte (ontstekingsziekte van de huid) van onbekende oorsprong (oktober 2020). Bij ketose bevat zweet het ketonlichaam aceton. Aceton veroorzaakt irritatie bij hoge concentraties, hetgeen leidt tot een jeukende huiduitslag. De huiduitslag verergert bijgevolg vaak bij warm weer, zonlicht of na het sporten. De gebruikelijke verdeling van jeuk en uitslag komt overeen met gebieden waar zweet zich ophoopt. Wrijving, een huidtrauma en allergenen zijn eveneens in verband gebracht met de keto-uitslag.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor keto-uitslag omvatten een recente overgang naar een ketogeen dieet en de duur van het dieet. Mensen die gevoeliger zijn voor huidreacties of allergieën kunnen ook een hoger risico lopen. Individuen met een reeds geïrriteerde huid of bestaande huidaandoeningen kunnen ook meer kans hebben op het ontwikkelen van keto-uitslag.

Risicogroepen voor keto-uitslag

Keto-uitslag, gekenmerkt door jeukende bultjes op de huid, kan optreden als gevolg van het volgen van een ketogeen voedingspatroon. Het is belangrijk om te begrijpen welke risicogroepen vatbaar zijn voor deze aandoening, zodat tijdige herkenning en passende maatregelen kunnen worden genomen.

Patiënten met een geschiedenis van huidreacties
Patiënten die in het verleden gevoelig zijn geweest voor huidreacties, zoals eczeem of psoriasis, lopen mogelijk een verhoogd risico op keto-uitslag. Deze aandoeningen kunnen de huidbarrière verzwakken, waardoor de kans op irritatie en ontsteking toeneemt bij veranderingen in het voedingspatroon.

Patiënten met een geschiedenis van allergieën
Patiënten die eerder allergische reacties hebben ervaren op bepaalde voedingsmiddelen of ingrediënten kunnen gevoeliger zijn voor keto-uitslag. De plotselinge wijziging in het voedingspatroon kan ervoor zorgen dat het immuunsysteem reageert op nieuwe voedingsstoffen, wat leidt tot huidreacties.

Ouderen
Ouderen hebben vaak een meer kwetsbare huid en een verzwakt immuunsysteem, wat hen vatbaarder maakt voor verschillende huidproblemen, waaronder keto-uitslag. Bovendien kunnen leeftijdsgebonden veranderingen in de stofwisseling en het metabolisme invloed hebben op hoe het lichaam reageert op een ketogeen voedingspatroon.

Patiënten met een verstoorde darmflora
De samenstelling van de darmflora speelt een cruciale rol in de algehele gezondheid en kan invloed hebben op huidcondities. Patiënten met een verstoorde darmflora, bijvoorbeeld door het gebruik van antibiotica of een onevenwichtig voedingspatroon, kunnen een verhoogd risico lopen op keto-uitslag. Een ongezonde darmflora kan ontstekingen bevorderen en de huidreactie verergeren.

Patiënten met een hoog stressniveau
Stress heeft een directe invloed op de huidgezondheid en kan bijdragen aan de ontwikkeling van huidproblemen. Patiënten die een hoog stressniveau ervaren, kunnen gevoeliger zijn voor keto-uitslag, vooral wanneer ze hun voedingspatroon wijzigen. Stress kan het immuunsysteem beïnvloeden en de huidreactie verergeren.

Patiënten die een drastische verandering in voedingspatroon ondergaan
Patiënten die plotseling overschakelen naar een ketogeen voedingspatroon zonder geleidelijke aanpassing, lopen een groter risico op keto-uitslag. Een snelle verandering in de inname van macronutriënten kan leiden tot tijdelijke schommelingen in het lichaam, wat kan resulteren in huidreacties. Het is belangrijk voor deze patiënten om een goed doordacht en geleidelijk plan te volgen bij het aanpassen van hun voedingspatroon.

Patiënten met onderliggende gezondheidsproblemen
Patiënten met bepaalde onderliggende gezondheidsproblemen, zoals diabetes of auto-immuunziekten, kunnen een verhoogd risico lopen op keto-uitslag. Deze aandoeningen kunnen het immuunsysteem beïnvloeden en de huidgezondheid in het algemeen verzwakken, wat leidt tot een grotere gevoeligheid voor huidreacties.

Patiënten met een familiaire geschiedenis van huidproblemen
Een familiegeschiedenis van huidproblemen kan een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van keto-uitslag. Genetische predispositie kan een rol spelen bij de reactie van de huid op voedingspatroonveranderingen. Patiënten die deze geschiedenis hebben, moeten extra alert zijn op eventuele veranderingen in hun huid bij het volgen van een ketogeen voedingspatroon.

Symptomen

Locatie

De jeuk en uitslag zijn bijna altijd symmetrisch aan beide zijden van het lichaam in een netachtige verdeling. De huiduitslag ontwikkelt zich meestal over de borst, de rug, de schouders, de oksels en soms in de nek. Zeer sporadisch zijn het gezicht en de ledematen getroffen.

Uiterlijk

Patiënten met dit type huiduitslag ervaren veel jeuk. De jeukende, verhoogde bultjes hebben een lichtroze (beginstadium), rode (tussenstadium) of bruine kleur (eindstadium). De huidproblemen beginnen meestal kort nadat patiënten zich in ketose bevinden. Soms is de jeuk dermate ernstig is dat hierdoor een onderbroken slaap ontstaat.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van keto-uitslag zijn onder meer jeukende bultjes, rode vlekken en ontstekingen op de huid, meestal in de gebieden die in contact komen met kleding of andere oppervlakken. Deze symptomen kunnen soms gepaard gaan met ongemak of branderigheid. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als de uitslag aanhoudt, verergert of wordt vergezeld door andere symptomen zoals koorts of ernstige huidirritatie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van keto-uitslag wordt vaak gesteld op basis van klinische evaluatie en een gedetailleerde voedingsgeschiedenis. Het uitsluiten van andere mogelijke oorzaken van huiduitslag, zoals allergieën of infecties, kan ook noodzakelijk zijn. Er zijn geen specifieke laboratoriumtesten voor keto-uitslag, maar een arts kan huidmonsters nemen voor verder onderzoek als de oorzaak onduidelijk is.

Behandeling van huidaandoening met jeukende bultjes

Diverse opties zijn beschikbaar voor het verlichten van de jeukende huiduitslag.

Zelfzorg

Allergenen vermijden
Allergenen (stoffen die leiden tot een allergische reactie) veroorzaken mogelijk de huidproblemen bij het ketodieet. Patiënten vermijden best deze allergenen. Dit zijn bijvoorbeeld eieren, zuivel, noten, zaden en vis.

Kleding
Het is verstandig om comfortabele kleding te dragen die geschikt is aan het klimaat, zodat patiënten niet meer zweten dan nodig is. Indien nodig mag gebruik gemaakt worden van airconditioning.

Sporten
Als de jeuk echt verontrustend is, kan een patiënt de training een paar dagen overslaan, of anders een sport beoefenen die weinig zweet produceert, zoals korte gewichtstraining. Na het sporten (en dus na het zweten) is het aanbevolen om te gaan douchen met lauw water en dan gebruik te maken van milde reinigingsproducten en zepen.

Huidirritatie vermijden
Huidirriterende middelen of activiteiten worden best vermeden zoals:

• chemicaliën in het wasmiddel of de kleding
• de huid hard schrobben
• exfolianten op de huid
• gechloreerd zwembadwater
• krabben aan de bultjes
• slapen op het getroffen gebied
• strakke kleding dragen
• verbanden

Ketose afbreken
Als de bovenstaande tips niet effectief genoeg zijn, kan de patiënt het beste dagelijks ongeveer 50 gram of meer koolhydraten eten. Om nog steeds de meeste voordelen van een ketogeen dieet te krijgen (voor het verkrijgen van gewichtsverlies en het omkeren van diabetes mellitus type 2), mogen patiënten een vrijer koolhydraatarm dieet volgen (50-100 gram koolhydraten per dag) en af en toe vasten. Het is wel aanbevolen om voldoende vitaminen in te nemen (en eventueel bij te nemen in de vormen van supplementen), want door voldoende vitaminen in te nemen, kan het lichaam onderliggende ontstekingen makkelijker bestrijden.

Professionele medische behandeling

Veel andere voorgestelde behandelingen zijn mogelijk, zoals weken- of maandenlang antibiotica innemen en/of speciale crèmes. Deze bieden waarschijnlijk enkel tijdelijke verlichting. Het is echter aanbevolen om zeker geen orale (via de mond ingenomen) antibiotica in te nemen, omdat de bijwerkingen en risico's veel slechter zijn dan de twijfelachtige en tijdelijke voordelen. Steroïden, antischimmelcrèmes en antihistaminica zijn helemaal niet effectief. Patiënten bespreken echter best steeds met een arts welke behandeling voor hen het meest geschikt is.

Prognose van huidletsels door ketogeen dieet

De prognose voor keto-uitslag is over het algemeen goed, vooral als de oorzaak tijdig wordt herkend en behandeld. De uitslag verdwijnt meestal wanneer het dieet wordt aangepast of de huid op de juiste manier wordt behandeld. Het is belangrijk om de uitslag te monitoren en het dieet indien nodig aan te passen om herhaling te voorkomen.

Complicaties

Complicaties van keto-uitslag zijn relatief zeldzaam maar kunnen omvatten: ernstige huidirritatie of infecties als gevolg van krabben of onjuist gebruik van huidproducten. Langdurige of ernstige gevallen kunnen leiden tot veranderingen in de huidstructuur of pigmentatie. Het vermijden van verdere huidirritatie en het handhaven van een goed huidverzorgingsregime kunnen helpen om complicaties te voorkomen.

Preventie

Preventie van keto-uitslag omvat het geleidelijk aanpassen aan een ketogeen dieet en het zorgvuldig monitoren van de huidreacties. Het is nuttig om te beginnen met een minder restrictief dieet en geleidelijk over te schakelen om de huid aan te passen. Regelmatig huidonderhoud en het gebruik van niet-irriterende huidverzorgingsproducten kunnen ook helpen om huidproblemen te voorkomen. Het bespreken van voedingseuzes met een gezondheidsprofessional kan bijdragen aan het verminderen van het risico op keto-uitslag.

Lees verder

• Prurigo pigmentosa: Huidziekte met netvormige huiduitslag
• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid