Groene nagelsyndroom: Nagelinfectie door bacterie
Het groene nagelsyndroom (chromonychia) is een nagelaandoening waarbij een patiënt groene nagels heeft. De nagelafwijking is het resultaat van een infectie met Pseudomonas aeruginosa. Een voorgeschiedenis van langdurige blootstelling aan vochtige omstandigheden of water is een veel voorkomende risicofactor voor de nagelaandoening. De patiënt heeft meestal één geïnfecteerde teennagel of vingernagel, al zijn soms twee nagels getroffen. Diverse verschillende behandelingsopties zijn bekend voor het groene nagelsyndroom, al moet de arts soms wel de nagel chirurgisch verwijderen.- Epidemiologie van het groene nagelsyndroom
- Prevalentie
- Beroepsrisico
- Mechanisme
- Bacteriële infectie
- Pyocyanine-productie
- Oorzaken: Besmetting met bacterie Pseudomonas aeruginosa
- Risicofactoren: Blootstelling aan vochtige omstandigheden
- Risicogroepen
- Mensen met beschadigde nagels
- Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
- Symptomen
- Alarmsymptomen
- Groene verkleuring
- Pijn en zwelling
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van nagelafwijking
- Zelfzorg
- Professionele medische zorg
- Prognose van groene nagelsyndroom
- Effectiviteit van antibiotische behandelingen
- Preventie van terugval en chronische infectie
- Langetermijnprognose
- Complicaties van nagelaandoening
- Preventie van nagelinfectie
- Algemene preventieve maatregelen
- Behandeling van onderliggende oorzaken
- Nagelbescherming en hygiëne
- Vroegtijdige interventie bij nagelproblemen
- Voorkomen van schimmelinfecties
- Langetermijnonderhoud van nagelgezondheid
- Praktische tips voor het omgaan met het groene nagelsyndroom
- Zoek medische hulp bij symptomen
- Houd de nagel schoon en droog
- Gebruik antibiotica zoals voorgeschreven
- Verzorg je nagels goed
- Vermijd zelfmedicatie zonder advies
- Controleer op andere symptomen
- Misvattingen rond groene nagelsyndroom
- Het groene nagelsyndroom wordt altijd veroorzaakt door een infectie
- Groene nagels zijn altijd een teken van een ernstige infectie
- Het groene nagelsyndroom komt alleen voor bij mensen die geen goede hygiëne hebben
- Groene nagels kunnen alleen optreden aan de voeten
- Groene nagels kunnen altijd zelf behandeld worden met huismiddeltjes
- Het groene nagelsyndroom veroorzaakt altijd pijn
- Groene nagels zijn moeilijk te behandelen en vereisen meestal het verwijderen van de nagel
Epidemiologie van het groene nagelsyndroom
Het groene nagelsyndroom komt wereldwijd voor, maar vooral bij patiënten die vaak met water werken of in vochtige omgevingen leven. De aandoening wordt vaker gezien bij volwassenen dan bij kinderen. De prevalentie van deze nagelinfectie is moeilijk vast te stellen vanwege het asymptomatische karakter in sommige gevallen, maar het komt relatief vaak voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of bestaande nagelaandoeningen.Prevalentie
Groene nagels komen vaker voor bij mensen die beroepsmatig met water werken of die hun handen vaak in contact brengen met vochtige omgevingen.Beroepsrisico
Zwemmers, waterminnende sporters en mensen die beroepsmatig in natte omstandigheden werken, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van het groene nagelsyndroom.Mechanisme
De infectie wordt veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas aeruginosa, die de nagel aantast en een karakteristieke groene verkleuring veroorzaakt door de afgifte van pyocyanine, een pigment.Bacteriële infectie
De bacterie dringt de nagel binnen via kleine beschadigingen in de nagelplaat, wat resulteert in een infectie.Pyocyanine-productie
Het groene pigment wordt geproduceerd door de bacterie en veroorzaakt de kenmerkende groene kleur van de geïnfecteerde nagel.Oorzaken: Besmetting met bacterie Pseudomonas aeruginosa
De gramnegatieve bacterie Pseudomonas aeruginosa veroorzaakt het groene nagelsyndroom. Deze bacterie bevindt zich vaak in grond- en waterbronnen en gedijt goed in vochtige omstandigheden. Pseudomonas produceert diverse pigmenten, waaronder het blauwgroene tot groenzwarte pigment pyocyanine, maar ook pyoverdine en pyorubine. Het stratum corneum (hoornlaag van de huid) dient als een primaire fysieke verdediging tegen infectie. Wanneer deze fysieke barrière echter wordt onderbroken door verstopping, zweten, trauma of huidontsteking, leidt dit tot kolonisatie en groei van P. aeruginosa.
Langdurig contact met water verhoogt het risico op het groene nagelsyndroom / Bron: Gentle07, PixabayRisicofactoren: Blootstelling aan vochtige omstandigheden
De nagelinfectie ontwikkelt zich meestal bij patiënten die lijden aan onycholyse (gedeeltelijke afscheiding van het nagelbed van de nagelplaat of een verlies van de nagelplaat) en die vaak met de handen in water zijn.Volgende risicofactoren zijn bekend voor het groene nagelsyndroom:
- bepaalde vormen van kanker
- een familiegeschiedenis van deze aandoening
- een langdurige blootstelling aan vochtige omstandigheden (bijv. strakke schoenen dragen), waterbronnen of detergenten (zepen) (afwasser, ober, …)
- een nagelloslating (onycholyse)
- een nageltrauma (nagelbijten, kauwen, scheuren)
- een schimmelnagelinfectie
- geslacht: vrouwen zijn veel vaker dan mannen getroffen
- het dragen van kunstnagels
- het nefrotisch syndroom (nierziekte met te veel eiwit in de urine)
- immunodeficiëntiesyndromen (aandoeningen die resulteren in een verzwakt immuunsysteem)
- nagelvervormingen
- reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
- schildklieraandoeningen
Risicogroepen
De belangrijkste risicogroepen zijn mensen die langdurig met water werken of die regelmatig beschadigingen aan hun nagels oplopen.Mensen met beschadigde nagels
Nagels die zijn beschadigd door trauma, zoals een schram of het trekken van een ingegroeide teennagel, hebben een hoger risico op infectie.Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door diabetes of gebruik van immunosuppressiva, kunnen vatbaarder zijn voor bacteriële infecties zoals het groene nagelsyndroom.Symptomen
Soms is een klein deel van de nagel getroffen, terwijl bij anderen de hele nagel een groene kleur heeft. Meestal is slechts één nagel geïnfecteerd, maar bij sommigen is ook een tweede nagel aangedaan. Meer dan twee nagels zijn normaal gesproken niet aangetast. De ziekte gaat af en toe gepaard met paronychia (nagelriemontsteking) van de aangrenzende huid.De aangetaste nagel groeit niet meer. Bij de patiënt verschijnt een kenmerkende groene tot groen-zwarte verkleuring van de aangetaste vingernagel(s) of teennagel(s), al zijn bij sommige patiënten ook groene strepen op de nagel(s) zichtbaar. De nagel is tevens verdikt en te veel gebogen. Aan de nagelbasis en aan de zijkanten van een nagel of nagelriem verliest de patiënt soms een strook verharde huid. Af en toe wordt ook het nagelbed en het zachte weefsel aan de nagelrand aangetast.
Alarmsymptomen
De belangrijkste symptomen van het groene nagelsyndroom zijn een groene verkleuring van de nagel, pijn en soms etterige afscheiding.Groene verkleuring
Het meest opvallende symptoom is de groene kleur van de nagel, die vaak begint bij de rand van de nagel en zich naar het midden uitbreidt.Pijn en zwelling
Er kan pijn, zwelling en een geurige afscheiding optreden, vooral als de infectie zich verder ontwikkelt.Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoekDe arts vermoedt op basis van de nagelkleur reeds dat de patiënt lijdt aan het groene nagelsyndroom. Een cultuur van de nagelplaat is zeer nuttig en helpt om te bepalen of er een onderliggende dermatofytinfectie is. Als de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan een subungaal melanoom, moet wel een snelle biopsie (stukje weefsel wegnemen en microscopisch laten analyseren) gebeuren. Verder is een kweekje nodig van de aangetaste nagel zodat de arts te weten komt welke antibiotica hij kan voorschrijven voor het behandelen van de nagelinfectie.
Differentiële diagnose
Volgende nagelafwijkingen veroorzaken mogelijk symptomen die doen denken aan het groene nagelsyndroom:
- andere infecties zoals veroorzaakt door Aspergillus, Proteus en Candida
- een subunguaal hematoom (bloeding onder nagel)
- een subunguaal melanoom (vorm van huidkanker onder de nagel)
- longitudinale melanonychia
- onychomycose (schimmelinfectie van het nagelapparaat)
Behandeling van nagelafwijking
Zelfzorg
Veroorzaken kunstnagels de nagelinfectie, dan moet de patiënt deze verwijderen. De patiënt opteert voorts voor goed passende schoenen die niet te strak zitten. Verder is het mogelijk om de aangetaste nagel gedurende tien minuten twee maal per dag te weken in een 1% azijnzuuroplossing (verdunde azijn) of een alcoholoplossing. De aanbevolen dagelijkse behandeling van enkele minuten per dag weken leidt echter soms tot irritatie van de aangetaste huid en schadelijke effecten of toxiciteit (giftigheid) van de aangrenzende huid. De nagels moeten voorts droog blijven of meteen na het wassen grondig gedroogd worden. Moeten patiënten toch in contact komen met water, dan dragen ze best met katoen gevoerde rubberen handschoenen. Tot slot verlaagt een goede nagelgezondheid het risico op een geïnfecteerde nagel en andere nagelaandoeningen.
Medicijnen zijn inzetbaar, al werken deze niet altijd even goed / Bron: Stevepb, PixabayProfessionele medische zorg
Het topisch (op de huid) toepassen van bepaalde medicijnen is het meest wenselijk (minder bijwerkingen), maar meestal is een orale (via de mond ingenomen) medicamenteuze behandeling nodig omdat topische middelen meestal onvoldoende doordringen in de nagelplaat. Antibiotica zijn voorts nodig. Deze geneesmiddelen schrijft de arts enkel voor nadat een laboratoriumtest voor de gevoeligheid voor het soort antibiotica is uitgevoerd. De arts moet af en toe de nagel chirurgisch verwijderen.Prognose van groene nagelsyndroom
Het groene nagelsyndroom heeft over het algemeen een gunstige prognose wanneer het tijdig en effectief wordt behandeld. De duur en het succes van de behandeling kunnen echter variëren, afhankelijk van factoren zoals de ernst van de infectie, de levensstijl van de patiënt, en omgevingsomstandigheden. In warme, vochtige klimaten, waar de bacterie Pseudomonas aeruginosa beter gedijt, kan een langere behandeling nodig zijn in vergelijking met koudere, drogere regio's.Hoewel er verschillende behandelingsopties beschikbaar zijn, blijft het behandelen van het groene nagelsyndroom in sommige gevallen uitdagend. Niet alle methoden zijn even effectief, en hardnekkige of terugkerende infecties komen soms voor, vooral wanneer onderliggende risicofactoren niet worden aangepakt.
Effectiviteit van antibiotische behandelingen
Topische antibiotica, zoals polymyxine B of gentamicine, zijn vaak effectief bij milde infecties en kunnen direct op de aangetaste nagels worden aangebracht. Bij ernstigere of uitgebreide infecties kunnen orale antibiotica, zoals ciprofloxacine, noodzakelijk zijn om de bacterie volledig te elimineren. De respons op antibiotica varieert per patiënt, maar in de meeste gevallen leidt een adequate behandeling tot volledige genezing binnen enkele weken.In sommige gevallen kan de infectie resistent zijn tegen standaardtherapieën, wat een meer uitgebreide aanpak vereist, zoals combinatietherapieën of langdurige behandeling. Regelmatige controle door een arts is hierbij van belang om de voortgang te bewaken en complicaties te voorkomen.
Preventie van terugval en chronische infectie
Een van de grootste uitdagingen bij het groene nagelsyndroom is het voorkomen van terugkerende infecties. Goede nagelverzorging en hygiëne spelen hierbij een cruciale rol. Patiënten moeten zorg dragen voor hun nagels door langdurige blootstelling aan water te vermijden en beschermende handschoenen te dragen bij activiteiten waarbij de handen in contact komen met vochtige of vuile omgevingen.Daarnaast is het essentieel om risicofactoren, zoals nageltrauma of onderliggende medische aandoeningen, te beheersen. Diabetes en andere aandoeningen die de immuunfunctie verminderen, kunnen het risico op herinfectie verhogen. Regelmatige nazorg en het opvolgen van aanbevelingen van een arts kunnen de kans op terugval aanzienlijk verkleinen.
Langetermijnprognose
Bij adequate behandeling en het volgen van preventieve maatregelen is de kans op volledige genezing van het groene nagelsyndroom hoog. Chronische infecties of blijvende schade aan de nagels zijn zeldzaam, maar kunnen optreden bij patiënten die de behandeling niet consistent volgen of bij wie onderliggende aandoeningen niet worden aangepakt.Voor patiënten in risicogroepen, zoals mensen die werken in vochtige of vuile omgevingen, is blijvende aandacht voor nagelgezondheid nodig om terugkerende infecties te voorkomen. Bij vroegtijdige interventie en een goede preventieve aanpak blijft de impact van het groene nagelsyndroom over het algemeen beperkt.
Complicaties van nagelaandoening
Patiënten met het groene nagelsyndroom hebben meestal geen systemische complicaties. Af en toe bekrassen de patiënten zichzelf met een geïnfecteerde nagel, wat leidt tot een zelf-veroorzaakte huidinfectie of weke delen-infectie met Pseudomonas. Dit resulteert in een wondinfectie of mogelijk zelfs cellulitis (huidinfectie met rode huid en gezwollen huid).Preventie van nagelinfectie
Algemene preventieve maatregelen
Het voorkomen van nagelinfecties begint met eenvoudige, dagelijkse gewoonten. Het vermijden van langdurige blootstelling aan water is essentieel, omdat een constant vochtige omgeving de groei van schimmels en bacteriën bevordert. Zorg ervoor dat de nagels droog worden gehouden en voorkom schade door scherpe voorwerpen of herhaalde trauma’s, die de nagelstructuur kunnen verzwakken en vatbaar maken voor infecties.Een goede nagelverzorging speelt ook een belangrijke rol. Regelmatig knippen en vijlen van de nagels voorkomt dat ze splijten of scheuren, wat mogelijke toegangspunten voor infecties kan creëren. Het is belangrijk om hierbij schone en steriele hulpmiddelen te gebruiken.
Behandeling van onderliggende oorzaken
Nagelinfecties zijn vaak secundair aan onderliggende aandoeningen, zoals een schimmelinfectie (onychomycose), psoriasis of een eerdere nagelloslating. Het is cruciaal dat de arts deze onderliggende oorzaken behandelt om herhaling van infecties te voorkomen. Dit kan variëren van medicamenteuze therapieën, zoals antischimmelmiddelen, tot het aanpassen van persoonlijke gewoonten die de nagelgezondheid beïnvloeden.Nagelbescherming en hygiëne
Het handhaven van een goede hygiëne is een van de meest effectieve manieren om nagelinfecties te voorkomen. Regelmatig reinigen van de handen en nagels met zeep en water verwijdert vuil en bacteriën die infecties kunnen veroorzaken. In vochtige of natte omgevingen is het dragen van waterdichte handschoenen essentieel om te voorkomen dat de nagels verzadigd raken met vocht.Daarnaast wordt het gebruik van ademende handschoenen aanbevolen bij langdurige werkzaamheden in vochtige omstandigheden om overmatig zweten en vochtophoping te vermijden. Het vermijden van het delen van persoonlijke nagelverzorgingsartikelen, zoals vijlen of knippers, is ook van belang om de verspreiding van infecties te minimaliseren.
Vroegtijdige interventie bij nagelproblemen
Het tijdig behandelen van nageltrauma's en beginnende infecties kan complicaties voorkomen. Zelfs kleine beschadigingen aan de nagel of nagelriem moeten serieus worden genomen, omdat ze toegangspunten voor bacteriën kunnen zijn. Symptomen zoals verkleuring, pijn of zwelling rond de nagel moeten onmiddellijk worden beoordeeld door een arts.Bij het eerste teken van een mogelijke infectie, zoals het groene nagelsyndroom veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas aeruginosa, is snelle interventie belangrijk. Topische of orale antibiotica kunnen worden voorgeschreven om de infectie te stoppen voordat deze zich uitbreidt.
