Spierblessures: Soorten letsels en verwondingen aan spieren

Een spierverwonding ontstaat acuut (plots) of komt pas na lange tijd (chronisch) tot uiting. Een kneuzing, kramp en verrekking zijn de belangrijkste soorten spierletsels die vooral sporters treffen. Enkele symptomen gaan vaak gepaard met een spierblessure, zoals pijn, zwelling, een beperkt bewegingsbereik, een verminderde spierkracht en blauwe plekken. In de meeste gevallen volstaat een vraaggesprek en lichamelijk onderzoek om de diagnose te stellen van de spierverwonding, maar soms zijn beeldvormende onderzoeken noodzakelijk om verdere schade aan de spier(en) te beoordelen. Spierblessures moeten voorts voorzichtig worden behandeld, omdat een mislukte behandeling zorgt voor een uitgestelde genezing of een terugkeer van de verwonding. Meestal volgt bij een mild trauma aan de spieren een conservatieve behandeling. Bij aanhoudende, ernstige of terugkerende symptomen na een spierverwonding is het belangrijk om contact met de arts op te nemen voor een grondige diagnose en behandeling.

• Spierbeschadiging en de reactie van het lichaam
• Soorten spierletsels
• Acute verwonding
• Chronische verwonding
• Spierkneuzing
• Spierkramp / spierkrampen
• Oorzaken
• Symptomen
• Spierverrekking
• Oorzaken
• Bekende soorten verrekkingen
• Risicofactoren
• Stadia en symptomen
• Diagnose en onderzoeken van spierblessures
• Behandeling bij verwondingen aan spieren
• Conservatief beleid
• Chirurgie
• Prognose van spierverwonding

Spierbeschadiging en de reactie van het lichaam

Schade aan de spier treedt op wanneer de kracht in de spier zo groot is dat het weefsel begint te scheuren. Dit gebeurt in de spier zelf, waar de pees zich hecht aan het bot, of meestal op de kruising tussen de spier en de pees. Wanneer de spier aanvankelijk geblesseerd raakt, treedt er een aanzienlijke ontsteking en zwelling op. Na de ontstekingsfase begint de spier te genezen door spiervezels te regenereren door middel van stamcellen die rond het letselgebied leven. Er vormt zich echter ook een aanzienlijke hoeveelheid littekenweefsel waar de spier gewond is geraakt. Na verloop van tijd hermodelleert dit littekenweefsel, maar de spier regenereert nooit volledig. Dit maakt de spier wellicht ook meer gevoelig voor een volgende verwonding.

Soorten spierletsels

Spierblessures zijn in te delen als een traumatisch letsel (acuut) of een overbelastingsletsel (chronisch).

Acute verwonding

Een acuut letsel is meestal het gevolg van een enkele traumatische gebeurtenis. De spierblessure ontstaat meestal door contactsporten zoals rugby, voetbal en basketbal als gevolg van hun dynamische en hoge botsingskarakter.

Chronische verwonding

Overmatig gebruik, chronische of door inspanning veroorzaakte spierblessures zijn subtieler en treden meestal op gedurende een langere periode. Ze zijn het gevolg van een herhaald microtrauma aan de spier. De diagnose is voor de arts meestal uitdagender omdat er een minder duidelijk verband bestaat tussen de oorzaak van de verwonding en de symptomen.

Spierkneuzing

Een trauma dat leidt tot een kneuzing (contusie), zoals een kneuzing van de quadriceps, is mogelijk het resultaat van veel soorten sporten. Kneuzingen veroorzaken vaak pijn en blauwe plekken, maar kleine kneuzingen zijn normaal gesproken niet ernstig. De waarschijnlijkheid en ernst van blauwe plekken hangt wel van veel factoren af, waaronder het type en de gezondheid van de aangetaste weefsels.

Spierkramp / spierkrampen

Oorzaken

Bij een spierkramp ontstaat een plotselinge, onwillekeurige spiercontractie (spiersamentrekking). Spiervermoeidheid, uitdroging of een gebrek aan elektrolyten, zoals een tekort aan natrium, een laag kaliumgehalte of een laag magnesiumgehalte in het bloed) zijn enkele mogelijke oorzaken van spierkrampen. Spierkrampen tijdens het sporten komen vaak voor, zelfs bij topsporters. Spieren die het vaakst verkrampen zijn de kuiten, dijen en voetbogen/ARTIKEL]. Dit soort kramp is geassocieerd met zware fysieke activiteit en is soms intens pijnlijk. Ze komen echter soms ook tot stand wanneer patiënten inactief / ontspannen zijn.

Symptomen

De krampen treden op in een skeletspier of een gladde spier. De vaak plots optredende spierkramp is meestal tijdelijk (enkele seconde, minuten of uren) en leidt niet tot ernstige schade. Wel kampt een patiënt mogelijk met milde tot ondraaglijke pijn, waardoor ze zelfs de volledige ledematen niet kunnen gebruiken. De pijn verdwijnt bi het merendeel van de patiënten snel maar bij sommige patiënten houdt de [ARTIKEL=186753]spierpijn die gepaard gaat met spierkrampen, tot zeven dagen aan.

Spierverrekking

Oorzaken

Een verrekking van de spier of spierpees is het equivalent van een verstuiking die optreedt bij ligamenten. De spiervezels scheuren als gevolg van uitgebreide mechanische stress. Dit gebeurt meestal als gevolg van een krachtige overstrekking van de spier. Dit gebeurt vooral bij niet-contactsporten met een dynamisch karakter, zoals sprinten of springen.

Bekende soorten verrekkingen

Enkele bekende spierverrekkingen zijn onder andere:

• een achillespeesruptuur
• een hamstringblessure
• een kuitverrekking
• een liesverrekking
• een quadriceps spiercontusie
• een rotator cuff-scheur

Risicofactoren

Een aantal factoren maakt patiënten meer vatbaar voor spierverrekkingen:

• een defecte techniek / biomechanica
• een spieronbalans
• een vorige verwonding
• onvoldoende gewrichtsbereik / bewegingsbereik
• onvoldoende opwarming
• overmatige spierkracht
• spinale disfunctie (geen goede werking van de wervelkolom)
• vermoeidheid / overmatig gebruik / onvoldoende herstel

Stadia en symptomen

Verrekkingen worden onderverdeeld in 3 gradaties van ernst die elk gepaard gaan met bepaalde symptomen.

Graad I (mild)
Verrekkingen tasten slechts een beperkt aantal vezels in de spier aan. De patiënt heeft geen verminderde spierkracht en daarnaast heeft hij een volledig actief en passief bewegingsbereik. Spierpijn en gevoeligheid komen vaak pas de volgende dag tot stand.

Graad II (Matig)
Wanneer graad II optreedt, zijn bijna de helft van de spiervezels gescheurd. Acute en significante pijn gaat gepaard met zwelling en een kleine afname in spierkracht. Bij het samentrekken van de spier ontstaat pijn.

Graad III (ernstig)
Een volledige spierscheur is typerend bij een graad III-verrekking. De pees wordt gescheiden van de spierbuik (dit deel van de spier kan samentrekken) of dat de spierbuik in twee delen wordt gescheurd. Een ernstige zwelling en pijn en een volledig functieverlies zijn kenmerkend voor dit type spierverrekking.

Diagnose en onderzoeken van spierblessures

Zowel voor acuut als chronisch letsel is een grondig vraaggesprek essentieel om de spierblessure te identificeren. De arts heeft nauwkeurige informatie nodig over de geschiedenis van het optreden van het trauma. Een klinisch onderzoek en het testen van de spierfunctie in combinatie met het vraaggesprek zijn meestal voldoende om de juiste diagnose te stellen. In sommige gevallen zet de arts bijkomende onderzoeken in zoals een MRI-scan, een röntgenfoto, een echografie of een CT-scan. Dankzij deze beeldvormende onderzoeken is de arts in staat om de omvang en locatie van de spierverwonding te bepalen of om mogelijke bijkomende letsels te identificeren. Tevens zijn deze testen een prognostisch hulpmiddel.

Behandeling bij verwondingen aan spieren

Conservatief beleid

Het RICE-principe (rust, ijs, compressie = druk aanbrengen en elevatie = omhoogheffen) is de beste methode om zwelling en pijn te verminderen binnen de eerste 24 tot 48 uur na een acute spierblessure. Daarnaast mag de patiënt niet-steroïdale anti-inflammatore geneesmiddelen (NSAID's) zoals ibuprofen gebruiken om de pijn en ontsteking te verminderen. De daaropvolgende behandeling is afhankelijk van de ernst en de omvang van de verwonding. Een korte periode van immobilisatie na de spierverwonding is vaak nodig tot een paar dagen na het trauma. Na deze paar dagen is het belangrijk om de spier weer te gebruiken omdat anders sneller spieratrofie (verlies van spieren), een vertraagd herstel van kracht en een overmatige vorming van bindweefsel in de spier tot stand komt. De actieve behandeling met spieroefeningen moet geleidelijk worden opgebouwd, eventueel met de hulp van een fysiotherapeut of een revalidatieteam.

Andere tips zijn:

• de spieren niet overbelasten en voldoende laten herstellen
• de spieren voldoende opwarmen
• de techniek / houding verbeteren
• een vorige spierverwonding goed laten genezen

Chirurgie

Aangezien spierletsels doorgaans goed herstellen door middel van een conservatieve behandeling, zijn chirurgische interventies enkel nodig bij patiënten met ernstige of chronische spierverwondingen. De behandeling van spierblessures heeft meestal een goed resultaat.

Prognose van spierverwonding

De meeste spierblessures behandelt de patiënt conservatief en deze hebben veelal uitstekende resultaten. Een stapsgewijze behandeling is wel van fundamenteel belang om goede resultaten te bereiken en een terugkeer van de letsels of verdere complicaties te verminderen. Een volledige terugkeer naar de activiteit is meestal toegestaan ​​als de patiënt pijnvrij is, een volledige bewegingsvrijheid heeft en over de volledige kracht beschikt. Wel blijft de patiënt gevoelig voor nieuwe verwondingen op dezelfde locatie.

Lees verder

• Verrekkingen en verstuikingen: Locatie en symptomen
• Spieratrofie: Oorzaken van spierverlies (spierafbraak)
• Spierpijn: Oorzaken van pijn aan spieren (pijnlijke spieren)
• Spierkrampen & spierspasmen: Oorzaken, soorten & behandeling
• Spiervermoeidheid: Oorzaken van vermoeide spieren