Nierpijn: Oorzaken van pijn aan nier of pijnlijke nieren

De nieren bevinden zich onder de ribbenkast aan weerszijden van de wervelkolom en rusten tegen de rugspieren. Deze organen verwijderen afvalproducten en gifstoffen en overtollig vocht uit de bloedbaan. Ze zijn hierdoor vatbaar voor infecties en nierschade. Nierpijn verschijnt aan één of beide zijden van de rug net onder de ribbenkast. Oorzaken van nierpijn zijn onder andere urineweginfecties, nierstenen en een trauma aan de nieren. Pijnlijke nieren gaan vaak gepaard met andere symptomen, zoals bijvoorbeeld misselijkheid, bloed in de urine en plasproblemen. De arts behandelt het onderliggend probleem dat leidt tot de nierklachten. Soms is de oorzaak namelijk te wijten aan een probleem buiten de nieren.

• Oorzaken van nierpijn
• Nierinfectie (pyelonefritis)
• Nierkanker
• Nierstenen
• Polycystische nierziekte
• Urineweginfectie
• Verwonding of trauma
• Andere oorzaken
• Symptomen
• Locatie
• Type en ernst van pijn
• Begeleidende symptomen bij pijn aan nier of nieren
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van pijnlijke nier of nieren

Oorzaken van nierpijn

Nierinfectie (pyelonefritis)

Een nierinfectie (pylonefritis) treedt op wanneer bacteriën van een blaasontsteking zich naar de nieren hebben verspreid. Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) of met een urinewegobstructie (blokkade in urinewegen) hebben meer kans op het ontwikkelen van een nierinfectie. In chronische gevallen stroomt de urine achterwaarts van de blaas naar de nieren, wat resulteert in herhaalde infecties en mogelijk permanente nierbeschadiging.

Nierkanker

Een niercelcarcinoom is het meest voorkomende type nierkanker. Dit treft meestal zestig- of zeventigplussers en treedt zelden op bij patiënten jonger dan vijftig jaar. Niet altijd komen klachten tot uiting, maar wanneer dit wel gebeurt, kampen patiënten met bloed in de urine, aanhoudende pijn in de rug of zij net onder de ribben en een knobbel of zwelling in de zij.

Nierstenen

Nierstenen vormen zich door de opeenhoping van mineralen of chemische afvalstoffen in het lichaam. Stenen zijn soms zo klein als een zandkorrel maar anderen zijn zelfs nog groter dan een parel. Als ze klein zijn, kunnen ze uit het lichaam verdwijnen. Grotere stenen komen echter soms vast te zitten in de urinewegen en voorkomen dat urine passeert. In beide gevallen is intense pijn meestal het gevolg.

Polycystische nierziekte

Een polycystische nierziekte is een erfelijke aandoening waarbij zich met vloeistof gevulde holtes (cysten) in de nieren ontwikkelen. Naarmate de cysten vergroten, vergroten ook de nieren en verliezen ze uiteindelijk hun vermogen om te functioneren.

Urineweginfectie

Een urineweginfectie is een infectie langs de urinewegen die het gevolg is van bacteriën die na het plassen zijn achtergebleven. De symptomen bestaan uit koorts, pijnlijk urineren, troebele urine en algemene vermoeidheid.

Verwonding of trauma

Elke sterke slag of botte kracht op het niergebied (zoals bij contactsporten of een ongeluk) veroorzaakt mogelijk een nierkneuzing of andere fysieke schade aan de nieren. Dergelijke incidenten beperken mogelijk eveneens de normale bloedtoevoer naar de nieren. Acuut (plotseling) nierfalen is een mogelijk gevolg van een niertrauma.

Andere oorzaken

Diverse andere aandoeningen en problemen leiden tot pijn aan de nier(en). Deze pijn is mogelijk afkomstig van nabijgelegen organen en weefsels:

• artritis (gewrichtsontsteking)
• benigne prostaatvergroting
• blaasstenen (harde ophopingen van mineralen in de blaas)
• bloedstolsels in de nieren
• een langdurige katheterisatie
• een neurogene blaas (zenuwgerelateerde blaaszwakte)
• een nieradenoom
• een nierbloeding
• een nierveneuze trombose (een bloedstolsel in de nier)
• een pancreasprobleem of galblaasproblemen
• een ribblessure
• een spier- of ruggengraatletsel
• een zwangerschap
• kanker: nierkanker, blaaskanker, baarmoederhalskanker, dikkedarmkanker, prostaatkanker of baarmoederkanker
• spijsverteringsproblemen (maag en darmen)
• uitdroging
• vesicoureterale reflux (een aangeboren aandoening waarbij de urine terugvloeit in de nieren)

Symptomen

Locatie

Nierpijn treedt op onder de ribbenkast aan weerszijden van de wervelkolom. De pijn lijkt soms ook afkomstig te zijn van diep in het lichaam. Patiënten ervaren pijn aan één of beide zijden van het lichaam, afhankelijk van het feit of de veroorzakende aandoening één nier of beide nieren aantast. Nierpijn straalt soms ook uit (uitstralingspijn) naar andere lichaamsdelen zoals de zij, de buik, de lies en/of de dij.

Type en ernst van pijn

Kleine nierstenen gaan meestal vaak gemakkelijk door het urinewegsysteem. Dit gaat al dan niet gepaard met intense pijn. Grotere stenen veroorzaken meestal scherpe, intense pijn die typisch verergert wanneer de niersteen zich naar de urineleiders verplaatst. De urineleiders zijn buisjes die de nieren met de blaas verbinden en deel uitmaken van het urinestelsel. Een nierinfectie resulteert mogelijk in stabiele, doffe pijn.

Begeleidende symptomen bij pijn aan nier of nieren

Andere symptomen die vaak vergezeld gaan met een pijnlijke nier of pijnlijke nieren zijn:

• algemene tekenen: duizeligheid, een verlies van eetlust, gewichtsverlies, koorts, kortademigheid, misselijkheid, rillingen, spierkrampen, vermoeidheid, verwardheid
• een onregelmatige hartslag
• een zwelling van de benen, enkels of voeten
• maag en darmen: braken, constipatie of diarree
• mond: een slechte adem, een metaalsmaak in de mond
• pijn: zenuwpijn, pijn in de bovenbuik, gewrichtspijn, liespijn, maagpijn, rugpijn, spierpijn
• plasproblemen: pijn of een brandend gevoel bij het urineren (dysurie); frequent urineren, een aanhoudende behoefte om te plassen (urinaire urgentie)
• urine: troebele urine, stinkende urine, etter in de urine of bloed in de urine

Diagnose en onderzoeken

De arts wil op de hoogte zijn van de precies locatie, het type en de ernst van de pijn en de bijbehorende symptomen. Nierpijn is namelijk soms moeilijk te onderscheiden van rugpijn. Verder zijn een bloedonderzoek en urineonderzoek nodig. Ook zet de arts indien nodig beeldvormende onderzoeken in zoals een echografie, een CT-scan en een MRI-scan. Afhankelijk van de symptomen is soms een genetisch onderzoek geïndiceerd. Bieden deze resultaten nog geen duidelijk antwoord, dan zet de arts een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas) in. Indien de patiënt mogelijk lijdt aan kanker, is een nierbiopsie nodig. Hij verwijdert hierbij een stukje aangetast weefsel van de nier en laat dit dan microscopisch analyseren in een laboratorium.

Behandeling van pijnlijke nier of nieren

De behandeling van een pijnlijke nier of pijnlijke nieren is afhankelijk van de oorzaak. Een nierinfectie behandelt de arts met antibiotica. De patiënt moet tevens voldoende water drinken om de bacteriën uit het lichaam weg te spoelen via de urine. Veel vocht innemen is ook belangrijk bij uitdrogingsverschijnselen. Bij milde trauma’s en verwondingen aan de nieren is voldoende bedrust nodig. In ernstige gevallen is een chirurgische reparatie of zelfs chirurgische verwijdering van de nier (nefrectomie) noodzakelijk. Na een operatie is mogelijk nierdialyse of een niertransplantatie nodig. Patiënten met kanker krijgen meestal een combinatie van kankerbehandelingen: chemotherapie, radiotherapie, chirurgie, gerichte therapie en immunotherapie. Het is tot slot aangewezen om een goede niergezondheid na te streven: niet roken, regelmatig sporten, een evenwichtige, gezonde en zoutarme voeding consumeren en veel water drinken.

Lees verder

• Niercelcarcinoom (nierkanker): Tumor in nier met pijn in zij
• Nierkneuzing: Oorzaken en symptomen van gekneusde nier
• Nierfalen: Verminderde of afwezige nierfunctie
• Niergezondheid: Tips voor gezonde nieren & goede nierfunctie
• Nierstenen: Vorming van kristallen met pijn in buik en rug