Vermoeide benen: symptomen, oorzaken, behandeling & prognose

Vermoeide benen zijn een bekend alledaags fenomeen waar veel mensen wel eens last van hebben gehad. Meestal treedt deze aandoening op na een zware lichamelijke belasting of inspanning. Het tintelende en vermoeide gevoel in de benen kan echter ook een teken zijn van veneuze insufficiëntie. De problemen worden veroorzaakt door lang staan of zitten in de auto of het vliegtuig. Andere factoren zijn gebrek aan lichaamsbeweging, eenzijdige stress of belasting, zwangerschap en uitdroging. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen. Het algemene onderliggende probleem is een opeenhoping van bloed in de aderen. Vermoeide benen wijzen niet zelden op chronische veneuze insufficiëntie, een tekortschieten van de aders.

• Symptomen van vermoeide benen
• Oorzaken
• Chronische veneuze insufficiëntie (CVI)
• Overbelasting
• Inactiviteit
• Spierkrampen
• Te lage concentratie kalium in het bloed (hypokaliëmie)
• Spataderen
• Slechte circulatie
• Zwangerschap
• Multiple sclerose (MS)
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van vermoeide benen
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Zelfzorgmaatregelen
• Droog borstelen
• Warm bad
• Voetbad
• Appelazijn
• Massage
• Prognose van vermoeidheid in de benen
• Preventie

Symptomen van vermoeide benen

Bij vermoeide benen gaat het meestal om een ongemakkelijk gevoel van zware benen, alsof ze van lood zijn. De benen jeuken vaak en het kan ook pijn in de benen veroorzaken. Je kunt dan meestal geen langere afstanden afleggen zonder te moeten pauzeren. De vermoeidheid kan op verschillende plaatsen voorkomen, met name in de kuiten, dijen en voeten.

Oorzaken

Chronische veneuze insufficiëntie (CVI)

Vaak worden vermoeide benen veroorzaakt door verhoogde inspanning; een flinke wandeling, een intensieve sportactiviteit, een lange dag shoppen, etc. Achter regelmatig terugkerende vermoeide benen gaat vaak chronische veneuze insufficiëntie (CVI) schuil, wat duidt op het tekortschieten van het veneuze systeem, de aders. Dit betekent dat de aders niet goed functioneren als gevolg van stoornissen in de bloedvaten in het been, waarbij omliggend weefsel onvoldoende voorzien wordt van voedingstoffen en zuurstof. Dit is meestal aangeboren of vanwege een zwakte van het bindweefsel. Een ongezonde leefstijl met overgewicht, slechte voeding, gebrek aan lichaamsbeweging en roken, zijn factoren die deze klachten in de hand werken of verergeren.

Als er sprake is van een veneuze insufficiëntie, worden de bloedvaten verwijd, waardoor de veneuze kleppen niet langer goed kunnen sluiten. Normaal zorgen de kleppen in de aderen ervoor dat het bloed niet terugstroomt in de benen, maar verder naar het hart wordt getransporteerd. Ze werken echter niet meer optimaal, bezwijken aan de zwaartekracht die ook aan het bloed in je lichaam trekt, en het bloed stroomt terug naar de voet. Het bloed hoopt zich op in de aderen, waardoor ze na verloop van tijd uitzetten omdat ze de druk niet meer aankunnen. Meestal zijn spataderen de oorzaak. Dit zijn abnormaal verwijde aderen. De benen jeuken, tintelen en het kan tot stekende pijn komen. Soms zijn de enkels gezwollen of is er oedeem op het been of de voet.

Overbelasting

Als je je benen onlangs meer dan normaal hebt gebruikt, kunnen ze moe voelen. Zorg ervoor dat je voldoende rust krijgt en werkt binnen de grenzen van je lichaam. Dit voorkomt overbelasting en letsel. Als je tijdens het werk regelmatig je benen gebruikt, neem dan voldoende pauzes gedurende de dag.

Inactiviteit

Het niet gebruiken van je benen kan ook moeheid van de benen veroorzaken. Als je langere tijd moet zitten, zorg dan dat je elk uur minimaal vijf minuten actief bent. Als je langere tijd in bed doorbrengt doordat je bedlegerig bent, doe dan eenvoudige beenhefoefeningen en rek je benen elk uur. Leg je benen op kussens.

Spierkrampen

Overmatig gebruik van je benen kan leiden tot spierkrampen. Spierkrampen kunnen ervoor zorgen dat je benen moe worden. Geef je benen en lichaam voldoende tijd om te rusten totdat je symptomen verdwijnen.

Te lage concentratie kalium in het bloed (hypokaliëmie)

Hypokaliëmie oftewel een te lage concentratie kalium in het bloed, treedt op wanneer je lage kaliumgehaltes in de bloedbaan hebt. Dit kan leiden tot:

• vermoeidheid
• spierzwakte
• kramp in de benen
• obstipatie

Bepaalde medicijnen of aandoeningen kunnen hypokaliëmie veroorzaken. Raadpleeg je huisarts om de onderliggende oorzaak en de beste behandelingsoptie te bepalen.

Spataderen

Je kunt vermoeide, zware of pijnlijke benen hebben als je spataderen hebt. Deze treden op wanneer de kleppen in een ader niet goed meer kunnen sluiten en gaan lekken, waardoor het bloed naar beneden zakt. Hierdoor raakt de ader zo verwijdt dat er onherstelbare schade optreedt.

Slechte circulatie

Je benen kunnen vermoeid aanvoelen als je bloed niet goed door je lichaam circuleert. Slechte circulatie beïnvloedt vaak het onderste deel van je lichaam, omdat het moeilijker is voor bloed om naar je hart te stromen. Soms kan bloed zich ophopen in je benen, enkels en voeten. Mogelijk kun je een slechte bloedsomloop verbeteren door:

• meer te bewegen
• strakke kleding te vermijden
• onderliggende aandoeningen, zoals diabetes, goed te controleren

Zwangerschap

Vermoeide benen tijdens de zwangerschap kan worden veroorzaakt door:

• hormonen
• vochtretentie in de benen
• verhoogde druk op aders

Je benen kunnen hierdoor moe en ongemakkelijk aanvoelen. Je kunt last krijgen van krampen en spataderen.

Multiple sclerose (MS)

Spiervermoeidheid of zware benen kunnen een teken zijn van multiple sclerose (MS). Vermoeidheid is zelfs het meest gemelde symptoom bij mensen met deze aandoening. Warmte en vochtigheid kunnen vermoeidheid verergeren. MS veroorzaakt vermoeidheid omdat de aandoening van invloed is op je zenuwen en de communicatie tussen je hersenen en je spieren verstoort. Andere symptomen van MS zijn onder meer:

• wazig zien of dubbel zien of verlies van het gezichtsvermogen
• tintelingen en gevoelloosheid
• pijn of spierkrampen
• verlies van evenwicht of gevoel van duizeligheid
• blaasproblemen
• seksuele disfunctie
• moeite met concentreren, georganiseerd blijven of dingen onthouden

Huisarts raadplegen

Vermoeide benen verschijnen meestal na verhoogde fysieke inspanning, maar het kan ook door een veneuze insufficiëntie komen. In dat geval is het zeer raadzaam om naar de huisarts te gaan, omdat je meestal niet lang kunt staan ​​of langere afstanden kunt afleggen. Vaak worden alleen delen van het been aangetast, zoals kuiten, dijen of voeten. De veneuze kleppen sluiten niet goed, zodat het bloed niet meer naar het hart kan stromen. Het komt tot een vochtophoping (oedeem) in de benen. Dit zorgt voor vermoeidheid in de benen. In een dergelijk geval moet je zeker een arts raadplegen, omdat anders ernstige gevolgschade kan optreden. Het vermijden van medische behandeling kan leiden tot permanente ophoping van vloeistof in de benen en gewrichten. Het kan ook zwelling en blauwe plekken op de huid veroorzaken, wat ernstige pijn kan veroorzaken. Om deze reden moet dringend een arts worden geraadpleegd om met de juiste behandeling aan te vangen. Het doel van een dergelijke behandeling is om de bloedstroom te herstellen, zodat het bloed weer optimaal naar het hart kan stromen. Een verbetering kan alleen optreden met behulp van adequate medische behandeling.

Onderzoek en diagnose

Veneuze insufficiëntie treedt op wanneer de kleppen in de aderen niet goed sluiten. Het bloed hoopt zich in toenemende mate op, waardoor vloeistof in het weefsel kan ontsnappen. De huid heeft een tekort aan voedingsstoffen. In latere stadia kan chronische veneuze insufficiëntie ontstaan, wat ook het gevolg kan zijn van zwelling en huidveranderingen. Dit gebeurt meestal echter pas na een paar jaar. Bij het stellen van de diagnose zal de arts er ook op letten of er sprake is van spataderen. Bovendien worden de benen onderzocht op zwelling en bruine vlekken en intensief gescand. Een echografie geeft informatie over de toestand van de veneuze kleppen. Bovendien moet worden bepaald sinds wanneer de veneuze insufficiëntie bestaat. Dit kan worden gezien door de bloedstroom in de ader te visualiseren. Doppler-echografie biedt hier belangrijke informatie. Tegelijkertijd kan de arts detecteren of bloedstolsels de bloedstroom beperken.

Complicaties

In de regel veroorzaken vermoeide benen geen complicaties en verdwijnt het symptoom vanzelf, ze zijn een indicatie van overbelasting van de spieren. Daarom moet je je benen altijd de tijd geven om te herstellen als ze zwaar zijn belast. Na een paar dagen verdwijnt het gevoel van vermoeide benen weer. In sommige gevallen kunnen vermoeide of pijnlijke benen wijzen op diabetes. Als de vermoeide benen verschijnen met andere symptomen die duiden op diabetes, dan moet een arts worden geraadpleegd.

Als je je benen onvoldoende rust geeft na zware inspanning, zul je meestal pijn ervaren die zal toenemen naarmate je benen nog steeds belast worden. Dit kan leiden tot ontstekingen of spierscheurtjes of peesscheuren in de benen. Vermoeide ledematen moeten altijd herstellen voordat ze weer intensief kunnen worden gebruikt. Vermoeide of pijnlijke benen kunnen ook wijzen op griep en dit gaat vaak gepaard gaan met pijn in andere ledematen.

Behandeling van vermoeide benen

Medische behandeling

De behandeling hangt af van de ernst van veneuze insufficiëntie. Het doel van de behandeling is om de bloedstroom te bevorderen en aders bij hun werk te ondersteunen. De veneuze kleppen moeten weer beter sluiten en het bloed optimaal naar het hart kunnen voeren. Vaak helpen nauwsluitende compressiekousen die de aderen intensief samendrukken, waardoor wordt voorkomen dat het bloed terugstroomt. Compressiekousen zijn verkrijgbaar in verschillende sterktes, die kunnen worden aangepast aan het stadium van veneuze insufficiëntie.

Belangrijk is regelmatige oefening en beweging. Spieren oefenen ook druk uit op de aderen en hebben dus een ondersteunend effect. Als de veneuze ziekte zich al manifesteert door andere symptomen, zoals oedeem, moeten deze klachten ook worden behandeld. Oedeem is het vasthouden van water tussen de cellen, wat kan worden verminderd door medicatie.

Zelfzorg

Het gebruik van een elastische kous geeft tegendruk en zorgt ervoor dat het vocht zich niet ophoopt. Zodra vermoeide benen optreden, is het raadzaam om je voeten hoger te leggen, zodat het bloed niet meer in staat is om terug te stromen. Ook nuttig zijn wisseldouches met warm en koud water en weer terug.

Zelfzorgmaatregelen

Andere zelfzorgmaatregelen zijn:

Droog borstelen

Droog borstelen van de huid (dry skin brushing) kan de bloedsomloop stimuleren, energie stimuleren en lymfedrainage bevorderen. Een bijkomend voordeel van droog borstelen is dat het je huid kan exfoliëren. Gebruik een borstel met natuurlijke haren. Begin met je voeten en ga omhoog naar je hart. Doe dit gedurende 10 tot 15 minuten voor een koude douche.

Warm bad

Baden in een warm bad kan je helpen ontspannen terwijl je je benen ontlast en de bloedsomloop bevordert. Voeg maximaal 2 kopjes zeezout, Epsom-zout of zuiveringszout toe. Blijf minstens 20 minuten in bad.

Voetbad

Een voetbad kan vermoeide voeten doen herleven door pijn en ontsteking te verminderen. Voeg 1 kopje Epsom zout, zeezout en azijn toe aan het water. Laat je voeten minstens 20 minuten weken.

Appelazijn

Het plaatselijk toepassen van appelazijn kan de symptomen van spataderen, zoals krampen, pijn en vermoeidheid, helpen verminderen. Je kunt de azijn op je benen wrijven, of je voegt wat appelciderazijn toe aan een bad.

Massage

Een massage kan vermoeide benen helpen verlichten. Je kunt je benen door een ander laten masseren of eventueel zelfmassage toepassen met gebruikmaking van massageolie.

Prognose van vermoeidheid in de benen

Meestal hebben vermoeide benen geen medische behandeling nodig. Bovenal verschijnen ze na overbelasting of fysieke activiteit en gaan de klachten vanzelf weer weg na een periode van rust. Als de overbelaste benen echter aanhoudend belast worden, kunnen ontstekingen en spierletsels optreden. Aanhoudende overbelasting kan ook leiden tot malpositie (een verkeerde manier van lopen, bewegen of staan) en een chronisch compartimentsyndroom, een overbelastingsblessure die inspanningsgebonden pijn en gespannen gevoel aan het onderbeen geeft, vaak aan zowel de linker- als de rechterbeen. Hoewel er nog steeds een mogelijkheid is om de oorspronkelijke spierkracht te herstellen, kan dit lang duren, afhankelijk van de ernst van de overbelasting. Soms zijn vermoeide benen een gevolg zijn van diabetes. Middels adequate medische behandeling kunnen de symptomen zonder gevolgen worden genezen. De prognose voor een herstel van vermoeide benen is daarom bijna altijd goed. Op oudere leeftijd of bij een langdurige ziekte kan de spierkracht in de benen echter permanent afnemen. Door fysiotherapie en dieetmaatregelen kunnen vermoeide benen op oudere leeftijd worden tegengegaan.

Preventie

Vermoeide benen worden veroorzaakt door overbelaste aderen. Overbelasting is merkbaar na lang staan ​​of zitten, daarom is het belangrijk om beide te vermijden. In plaats daarvan moet regelmatige lichaamsbeweging worden geïntegreerd in het dagelijks leven. Veneuze insufficiëntie treedt vaak op vanwege genetische redenen. Als familieleden al zijn getroffen, is het raadzaam om de benen in rustperioden hoog te leggen, zelfs als er geen klachten zijn. Zonnebaden en sauna's moeten worden verminderd aangezien warmte de aderen expandeert, waardoor meer bloed terug in de benen stroomt. Lichte, cirkelvormige massages kunnen ook de druk op de aderen verlichten en zijn preventief voor mensen die een groot deel van de dag zitten of staan.

Lees verder

• Zware benen: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Pijn in kuit: symptomen en oorzaken van een pijnlijke kuit
• Pijnlijke aders: oorzaken, symptomen, behandeling & zelfzorg
• Tintelende benen: oorzaken van tintelende of prikkende benen