Gevoelloze mond: oorzaken van gevoelloosheid in mond en tong
Een gevoelloze mond wijst op het verlies van gevoel of sensatie in de mond, ofwel een doof gevoel in de mond. Gevoelloosheid kan je tong, tandvlees, lippen en/of gehemelte treffen. Naast gevoelloosheid kun je een tintelend of prikkelend gevoel op je lippen of in de mond voelen. Vaak wordt een gevoelloze mond veroorzaakt door druk, irritatie of schade aan de zenuwen. Het kan natuurlijk ook komen door een plaatselijke verdoving in de mond vanwege een tandheelkundige ingreep. Een gevoelloze mond is op zichzelf meestal niet ernstigs en vaak behoef je geen behandeling. Bij aanhoudende of verergerende klachten is het belangrijk je huisarts in te schakelen om op zoek te gaan naar de oorzaak en een passende behandeling.- Gevoelloze mond: wat kan er aan de hand zijn?
- Oorzaken van een gevoelloze mond
- Hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed)
- Vitaminetekort
- Hypoglykemie (een te lage glucose)
- Adrenerge symptomen
- Neuroglycopische symptomen
- Niet-specifieke symptomen
- Multiple sclerose (MS)
- Psychische factoren
- Zenuwaandoening
- Allergische reactie
- Epileptische aanvallen
- Mondbranden
- Mondkanker
- Nek-tongsyndroom (NTS)
- Onderzoek en diagnose
- Anamnese: Jouw verhaal doet ertoe
- Fysiek onderzoek: Een kijkje van dichtbij
- Neurologisch onderzoek: Op zoek naar zenuwen die dwarsliggen
- Beeldvormend onderzoek: Binnenkijken zonder te snijden
- Bloedonderzoek: Even de interne systemen checken
- Behandeling van gevoelloodheid in mond en tong
- Preventie van een gevoelloze mond
Gevoelloze mond: wat kan er aan de hand zijn?
Toen Emma tijdens een drukke werkdag even een appel wilde eten, voelde ze ineens iets vreemds. De linkerhelft van haar mond leek wel verdoofd, alsof ze net van de tandarts kwam. Ze dacht eerst dat het door stress kwam – “Gewoon een raar gevoel dat straks vast overgaat,” dacht ze. Maar toen het uren later nog steeds zo was en ze zelfs moeite had met praten, begon de ongerustheid toch toe te slaan. Wat kon dit betekenen?Een gevoelloze mond kan iedereen overkomen en voelt vaak vreemd en beangstigend. Het idee dat je een deel van je gezicht minder goed voelt of zelfs verliest, roept allerlei vragen op. Is het iets onschuldigs, zoals een zenuw die tijdelijk geprikkeld is, of wijst het op iets serieuzers? Dit soort symptomen komen in verschillende vormen en maten: van een licht tintelend gevoel tot een complete verdoving van de lippen, tong of wangen.
Menselijke mond / Het is belangrijk om te weten dat een gevoelloze mond niet altijd ernstig hoeft te zijn, maar ook niet genegeerd mag worden. Soms ligt de oorzaak voor de hand, zoals een verkeerde slaaphouding of een reactie op kou. Andere keren kan het echter wijzen op een onderliggend probleem, zoals een zenuwaandoening, een allergische reactie of zelfs een bloedcirculatiestoornis. Laten we eens dieper in de mogelijke oorzaken, symptomen en oplossingen duiken, zodat je weet wat je kunt doen als je mond ineens "op slot" lijkt te zitten.
Oorzaken van een gevoelloze mond
Een gevoelloze mond voelt alsof je mond zijn "gevoel" kwijt is – alsof iemand de sensorische stekker eruit heeft getrokken. Dit kan zich uiten in een dof gevoel in je tong, tandvlees, lippen of zelfs je gehemelte. Soms gaat het gepaard met een tintelende sensatie, alsof je mond in de slaapstand staat en langzaam weer tot leven probeert te komen.De boosdoener? Vaak is het simpel: een zenuw die wat onder druk staat, geïrriteerd raakt of een kleine beschadiging heeft opgelopen. En ja, soms is het zo simpel als een verdoving bij de tandarts die nog niet helemaal is uitgewerkt. Gelukkig is een gevoelloze mond meestal niets om je druk over te maken. In de meeste gevallen verdwijnt het gevoel vanzelf weer.
Maar let op: als het gevoel wegblijft of erger wordt, is het slim om je huisarts erbij te halen. Die kan helpen achterhalen wat er echt aan de hand is en zorgen voor de juiste oplossing. Dus, zolang je niet net van de tandarts komt en je mond blijft vreemd aanvoelen, is het verstandig even te laten checken wat er aan de hand is!
Hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed)
Hypocalciëmie duidt op een laag calciumgehalte in het bloed en is een elektrolytstoornis. Een hypocalciëmie geeft zelden klachten, maar als je wel klachten ervaart dan zijn dit vaak paresthesieën en spierkrampen. Een paresthesie is een stoornis in de gevoelssensatie. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van gevoelloosheid rond de mond of in andere delen van het lichaam. Deze aandoening komt meestal voor bij personen met één van de volgende aandoeningen:- vitamine D-tekort
- hypoparathyreoïdie (langzaam werkende bijschildklieren)
- acute of chronische nierinsufficiëntie / nierfalen
- malabsorptie
- rhabdomyolyse (de snelle afbraak van dwarsgestreepte spieren)
- pancreatitis of alvleesklierontsteking
- hypomagnesiëmie (een laag magnesiumgehalte in het bloed)
- bepaalde medicatie
Vitaminetekort
Een vitamine B12-tekort of een foliumzuurtekort kunnen ook verantwoordelijk zijn voor een gevoelloze mond en tong. Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van bloed en zenuwen. Ook is foliumzuur is belangrijk voor het bloed en de zenuwen. Je hebt deze B-vitaminen nodig om je zenuwen gezond te houden en als je er onvoldoende van binnenkrijgt kun je een tintelend gevoel of zelfs gevoelloosheid ervaren.Hypoglykemie (een te lage glucose)
Een gevoelloze tong of mond is een van de mogelijke symptomen van hypoglykemie, een te lage bloedsuikerspiegel. Diabetici die insuline of andere medicijnen gebruiken om hun diabetes onder controle te houden, kunnen hierdoor getroffen worden. Mogelijke symptomen zijn te verdelen in drie groepen:Adrenerge symptomen
Adrenerge symptomen zijn het gevolg van een verhoogde activiteit van het sympathische zenuwstelsel, het deel van het autonoom zenuwstelsel dat stimulerend werkt op hart en longen. Deze symptomen bestaan uit:- zweten / transpireren
- hartkloppingen
- tachycardie (snelle hartslag)
- bleekheid
- angst
- trillen
- misselijkheid
Neuroglycopische symptomen
De neuroglycopische symptomen worden veroorzaakt door het gebrek aan glucose in het centraal zenuwstelsel of het hersenweefsel, meestal alleen bij bloedsuikerconcentraties lager dan 50 mg/dl (2,8 mmol/l). De volgende symptomen kunnen optreden:- duizeligheid
- verwardheid
- spraakstoornissen (afasie)
- wazig zien of dubbel zien
- atypisch gedrag
- paresthesie (een stoornis in de gevoelssensatie)
- voorbijgaande hemiplegie (verlamming van één kant van het lichaam)
- psychose of delirium
Als de bloedsuikerspiegel blijft dalen (<30-40 mg/dl), ontwikkelen zich ernstige neurologische aandoeningen:
- toevallen
- bewusteloosheid
- coma
Niet-specifieke symptomen
Deze vertegenwoordigen bijkomende symptomen die niet kenmerkend zijn voor hypoglykemie, zoals misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn.Multiple sclerose (MS)
Multiple sclerose (MS), een chronische aandoening aan het centrale zenuwstelsel, kan gevoelloosheid of een doof gevoel in het gezicht of andere gebieden veroorzaken. Deze gevoelloosheid kan variëren van mild tot ernstig. Als een gevoelloze mond optreedt, dan kun je tijdens het eten per ongeluk op je tong of de binnenkant van je wangen of lippen bijten.Psychische factoren
Verdoofde of tintelende gevoelens of gevoelloosheid in de mond of tong kan worden veroorzaakt door psychische factoren. Dit fenomeen staat bekend als psychogene paresthesie en treft vooral mensen met angststoornissen of een depressie.Zenuwaandoening
Compressie of beschadiging van de inferieure alveolaire zenuw kan gevoelloosheid van mond en tong veroorzaken. Na een tandheelkundig ingreep kun je een veranderd gevoel of gevoelloosheid in de lippen, wang, tong en binnenkant van de mond ervaren.Allergische reactie
Bij het oraal allergiesyndroom (OAS) is een allergische reactie aan lippen, de tong en het tandvlees na het eten van bepaalde voedingsproducten. Het kan hierbij gaan om een branderig gevoel, gevoelloosheid, tintelingen en zwelling. Bij sommige personen treden bovendien systemische reacties op, zoals bronchiale astma, urticaria, angio-oedeem of bloedsomloopstoornissen. OAS is dikwijls aanwezig bij mensen met boompollenallergieën (allergische rhinitis) en kruisreactieve voedselallergieën voor vers fruit, groenten en noten. Zelden komt de OAS voor bij mensen met kruiden- of graspollenallergie. De oorzaak van de bijbehorende pollen en voedselallergieën zijn kruisreacties van pollen-specifieke IgE-antilichamen met verwante eiwitten in voedingsmiddelen die als allergenen werken. Verwarmd voedsel wordt meestal getolereerd door mensen met berkenpollenallergie met OAS. In mindere mate treedt OAS ook onafhankelijk van de pollenallergie op.Epileptische aanvallen
Epileptische aanvallen kunnen verschillende symptomen in het lichaam veroorzaken, afhankelijk van het deel van de hersenen dat wordt beïnvloed. Hierbij kan het onder meer gaan om abnormale sensaties, zoals tintelingen of gevoelloosheid.Mondbranden
Tintelingen en gevoelloosheid in de mond en tong kunnen ook in verband worden gebracht met mondbranden of tongbranden, ook wel brandende mond syndroom genoemd (BMS) genoemd. Dit is een brandende pijn in de mond en tong die voornamelijk aanwezig is bij oudere vrouwen. De oorzaak van de ziekte wordt anno 2025 nog niet volledig begrepen. Het kan de oorzaak zijn van schade aan de dunne zenuwvezels die het tong- en mondgebied voeden. Over het algemeen kun je hier flink onder lijden.Mondkanker
In zeldzame gevallen kan gevoelloosheid in de mond en tong een teken zijn van mondkanker of tongkanker. Dit type kanker is vaak gerelateerd aan het gebruik van alcohol of tabak of een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).Nek-tongsyndroom (NTS)
Het nek-tongsyndroom is een zeldzame aandoening waarbij mensen episodische, vaak ernstige pijn aan de bovenste deel van de nek en achterhoofd ervaren, samen met symptomen aan dezelfde kant van de tong, zoals gevoelloosheid, moeite met spreken en tijdelijke verlamming, die verergeren bij beweging van de nek. Het komt voor in verschillende leeftijdsgroepen, maar wordt vaker gemeld bij oudere kinderen en jongvolwassenen. De oorzaak wordt toegeschreven aan mogelijke schade aan zenuwvezels in de tong door bewegingen van de nekwervels, en het kan worden onderverdeeld in gecompliceerde (met onderliggende ziekte) en ongecompliceerde vormen (zonder bekende oorzaak of na trauma).Onderzoek en diagnose
Wanneer je mond ineens besluit om "de boel op slot te gooien" en je gevoel verdwijnt, is het tijd voor wat speurwerk om de oorzaak te achterhalen. Een gevoelloze mond kan door allerlei dingen worden veroorzaakt. Jouw arts wordt dan een soort detective die het mysterie moet oplossen.Anamnese: Jouw verhaal doet ertoe
De eerste stap is simpel: de arts luistert naar jouw verhaal. Wanneer begon de gevoelloosheid? Was het na een bezoek aan de tandarts, een hap van iets geks, of misschien uit het niets? Je arts wil weten of je last hebt van andere symptomen, zoals tintelingen, zwakte of pijn in je gezicht, mond of kaak. Elke aanwijzing, hoe klein ook, kan helpen bij het oplossen van het mysterie.Fysiek onderzoek: Een kijkje van dichtbij
Nu begint het echte speurwerk. De arts zal je mond en gezicht nauwkeurig onderzoeken. Ze zullen voelen of er zwellingen zijn, je reflexen checken en kijken of er kleurveranderingen in je mond of lippen zijn. Misschien vraagt de arts je om je gezichtsspieren te bewegen – denk aan glimlachen of blazen – om te zien of alles werkt zoals het hoort. Dit fysieke onderzoek geeft waardevolle aanwijzingen over wat er mogelijk aan de hand is.Neurologisch onderzoek: Op zoek naar zenuwen die dwarsliggen
Als de arts vermoedt dat een zenuw dwarsligt, kan er een neurologisch onderzoek plaatsvinden. Hierin wordt gekeken of je reflexen normaal zijn en of je gevoel elders in je gezicht goed werkt. Misschien vraagt de arts je zelfs om je ogen te sluiten terwijl hij zachtjes je gezicht aanraakt om te zien of je alles goed voelt.Beeldvormend onderzoek: Binnenkijken zonder te snijden
Als het mysterie nog steeds niet is opgelost, kunnen beeldvormende technieken zoals een MRI of CT-scan worden ingezet. Dit is de perfecte manier om de binnenkant van je hoofd te bekijken zonder snijwerk. Hier kan de arts zien of er iets is, zoals een zenuw die onder druk staat, een probleem met je bloedvaten of zelfs een tandheelkundig probleem dat op een zenuw drukt.Bloedonderzoek: Even de interne systemen checken
Soms kan de oorzaak van een gevoelloze mond iets meer verborgen liggen, zoals een vitamine B12-tekort of diabetes. Een bloedonderzoek kan helpen om dit soort problemen op te sporen. Hier wordt gekeken naar mogelijke tekorten, infecties of andere aandoeningen die gevoelloosheid kunnen veroorzaken.[S]Tandheelkundig onderzoek: Wat zegt je gebit?
Als je net bij de tandarts bent geweest of als je vermoedt dat het probleem in je mond zit, kan de arts met een tandheelkundige bril naar je gebit kijken. Problemen zoals een ontsteking, abces of zenuwbeschadiging door een tandheelkundige ingreep kunnen allemaal bijdragen aan dat vervelende, gevoelloze gevoel.
Behandeling van gevoelloodheid in mond en tong
De behandeling van een gevoelloze mond hangt af van de oorzaak.- Tijd en rust: Bij verdoving of lichte zenuwirritatie herstelt het gevoel vaak vanzelf.
- Medicatie: Bij ontstekingen of zenuwpijn kunnen ontstekingsremmers of pijnstillers worden voorgeschreven.
- Vitamine B12-supplementen: Als een tekort aan vitamine B12 de boosdoener is, kunnen supplementen helpen.
- Fysiotherapie: Bij zenuwbeschadiging kan fysiotherapie helpen om de spieren en zenuwen te herstellen.
- Antibiotica: Bij een infectie kan de arts antibiotica voorschrijven.
- Tandheelkundige behandeling: Als een tandprobleem de oorzaak is, kan een behandeling door de tandarts nodig zijn.
- Chirurgie: In zeldzame gevallen kan een operatie nodig zijn om druk op een zenuw te verlichten.
Preventie van een gevoelloze mond
Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:- Geef je mond wat liefde: Poets en flos regelmatig om ontstekingen en tandproblemen te voorkomen. Een gezonde mond is de eerste stap naar een gevoelloosvrije glimlach.
- Speel de voedingsdetective: Zorg dat je dieet rijk is aan vitamine B12 en foliumzuur. Denk aan eieren, vis, en groene bladgroenten – allemaal supers voor je zenuwen.
- Beheers de stressdans: Pas ontspanningstechnieken toe om stress te verminderen, wat vaak de boosdoener is voor zenuwproblemen. Je zenuwen zullen je bedanken!
- Sta op je tanden, niet letterlijk: Vermijd tandenknarsen of klemmen. Dit kan je zenuwen irriteren en zelfs tot gevoelloosheid leiden. Een goede mondbeschermer kan wonderen doen.
- Blijf alert na tandheelkundige ingrepen: Na een behandeling bij de tandarts? Zorg ervoor dat je je mond goed in de gaten houdt. Vermijd te warm eten en drinken zolang de verdoving nog niet volledig is uitgewerkt.
- Beweeg en stimuleer: Masseer zachtjes je kaak en gezicht na lange periodes van spanning of na een verdoving. Dit bevordert de doorbloeding en voorkomt dat zenuwen lui worden.
- Water is je vriend: Houd jezelf gehydrateerd om uitdroging en zwelling van zenuwen te voorkomen. Drink voldoende water, zodat je zenuwen soepel en gelukkig blijven.
