Gevoelloze mond: oorzaken van gevoelloosheid in mond en tong

Een gevoelloze mond wijst op het verlies van gevoel of sensatie in de mond, ofwel een doof gevoel in de mond. Gevoelloosheid kan je tong, tandvlees, lippen en/of gehemelte treffen. Naast gevoelloosheid kun je een tintelend of prikkelend gevoel op je lippen of in de mond voelen. Vaak wordt een gevoelloze mond veroorzaakt door druk, irritatie of schade aan de zenuwen. Het kan natuurlijk ook komen door een plaatselijke verdoving in de mond vanwege een tandheelkundige ingreep. Een gevoelloze mond is op zichzelf meestal niet ernstigs en vaak behoef je geen behandeling. Bij aanhoudende of verergerende klachten is het belangrijk je huisarts in te schakelen om op zoek te gaan naar de oorzaak en een passende behandeling.

• Hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed)
• Vitaminetekort
• Hypoglykemie (een te lage glucose)
• Adrenerge symptomen
• Neuroglycopische symptomen
• Niet-specifieke symptomen
• Multiple sclerose (MS)
• Psychische factoren
• Zenuwaandoening
• Allergische reactie
• Epileptische aanvallen
• Mondbranden
• Mondkanker
• Nek-tongsyndroom (NTS)

Hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed)

Hypocalciëmie duidt op een laag calciumgehalte in het bloed en is een elektrolytstoornis. Een hypocalciëmie geeft zelden klachten, maar als je wel klachten ervaart dan zijn dit vaak paresthesieën en spierkrampen. Een paresthesie is een stoornis in de gevoelssensatie. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van gevoelloosheid rond de mond of in andere delen van het lichaam. Deze aandoening komt meestal voor bij personen met één van de volgende aandoeningen:

• vitamine D-tekort
• hypoparathyreoïdie (langzaam werkende bijschildklieren)
• acute of chronische nierinsufficiëntie / nierfalen
• malabsorptie
• rhabdomyolyse (de snelle afbraak van dwarsgestreepte spieren)
• pancreatitis of alvleesklierontsteking
• hypomagnesiëmie (een laag magnesiumgehalte in het bloed)
• bepaalde medicatie

Vitaminetekort

Een vitamine B12-tekort of een foliumzuurtekort kunnen ook verantwoordelijk zijn voor een gevoelloze mond en tong. Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van bloed en zenuwen. Ook is foliumzuur is belangrijk voor het bloed en de zenuwen. Je hebt deze B-vitaminen nodig om je zenuwen gezond te houden en als je er onvoldoende van binnenkrijgt kun je een tintelend gevoel of zelfs gevoelloosheid ervaren.

Hypoglykemie (een te lage glucose)

Een gevoelloze tong of mond is een van de mogelijke symptomen van hypoglykemie, een te lage bloedsuikerspiegel. Diabetici die insuline of andere medicijnen gebruiken om hun diabetes onder controle te houden, kunnen hierdoor getroffen worden. Mogelijke symptomen zijn te verdelen in drie groepen:

Adrenerge symptomen

Adrenerge symptomen zijn het gevolg van een verhoogde activiteit van het sympathische zenuwstelsel, het deel van het autonoom zenuwstelsel dat stimulerend werkt op hart en longen. Deze symptomen bestaan uit:

• zweten / transpireren
• hartkloppingen
• tachycardie (snelle hartslag)
• bleekheid
• angst
• trillen
• misselijkheid

Neuroglycopische symptomen

De neuroglycopische symptomen worden veroorzaakt door het gebrek aan glucose in het centraal zenuwstelsel of het hersenweefsel, meestal alleen bij bloedsuikerconcentraties lager dan 50 mg/dl (2,8 mmol/l). De volgende symptomen kunnen optreden:

• duizeligheid
• verwardheid
• spraakstoornissen (afasie)
• wazig zien of dubbel zien
• atypisch gedrag
• paresthesie (een stoornis in de gevoelssensatie)
• voorbijgaande hemiplegie (verlamming van één kant van het lichaam)
• psychose of delirium

Als de bloedsuikerspiegel blijft dalen (<30-40 mg/dl), ontwikkelen zich ernstige neurologische aandoeningen:

• toevallen
• bewusteloosheid
• coma

Niet-specifieke symptomen

Deze vertegenwoordigen bijkomende symptomen die niet kenmerkend zijn voor hypoglykemie, zoals misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn.

Multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS), een chronische aandoening aan het centrale zenuwstelsel, kan gevoelloosheid of een doof gevoel in het gezicht of andere gebieden veroorzaken. Deze gevoelloosheid kan variëren van mild tot ernstig. Als een gevoelloze mond optreedt, dan kun je tijdens het eten per ongeluk op je tong of de binnenkant van je wangen of lippen bijten.

Psychische factoren

Verdoofde of tintelende gevoelens of gevoelloosheid in de mond of tong kan worden veroorzaakt door psychische factoren. Dit fenomeen staat bekend als psychogene paresthesie en treft vooral mensen met angststoornissen of een depressie.

Zenuwaandoening

Compressie of beschadiging van de inferieure alveolaire zenuw kan gevoelloosheid van mond en tong veroorzaken. Na een tandheelkundig ingreep kun je een veranderd gevoel of gevoelloosheid in de lippen, wang, tong en binnenkant van de mond ervaren.

Allergische reactie

Bij het oraal allergiesyndroom (OAS) is een allergische reactie aan lippen, de tong en het tandvlees na het eten van bepaalde voedingsproducten. Het kan hierbij gaan om een branderig gevoel, gevoelloosheid, tintelingen en zwelling. Bij sommige personen treden bovendien systemische reacties op, zoals bronchiale astma, urticaria, angio-oedeem of bloedsomloopstoornissen. OAS is dikwijls aanwezig bij mensen met boompollenallergieën (allergische rhinitis) en kruisreactieve voedselallergieën voor vers fruit, groenten en noten. Zelden komt de OAS voor bij mensen met kruiden- of graspollenallergie. De oorzaak van de bijbehorende pollen en voedselallergieën zijn kruisreacties van pollen-specifieke IgE-antilichamen met verwante eiwitten in voedingsmiddelen die als allergenen werken. Verwarmd voedsel wordt meestal getolereerd door mensen met berkenpollenallergie met OAS. In mindere mate treedt OAS ook onafhankelijk van de pollenallergie op.

Epileptische aanvallen

Epileptische aanvallen kunnen verschillende symptomen in het lichaam veroorzaken, afhankelijk van het deel van de hersenen dat wordt beïnvloed. Hierbij kan het onder meer gaan om abnormale sensaties, zoals tintelingen of gevoelloosheid.

Mondbranden

Tintelingen en gevoelloosheid in de mond en tong kunnen ook in verband worden gebracht met mondbranden of tongbranden, ook wel brandende mond syndroom genoemd (BMS) genoemd. Dit is een brandende pijn in de mond en tong die voornamelijk aanwezig is bij oudere vrouwen. De oorzaak van de ziekte wordt anno 2024 nog niet volledig begrepen. Het kan de oorzaak zijn van schade aan de dunne zenuwvezels die het tong- en mondgebied voeden. Over het algemeen kun je hier flink onder lijden.

Mondkanker

In zeldzame gevallen kan gevoelloosheid in de mond en tong een teken zijn van mondkanker of tongkanker. Dit type kanker is vaak gerelateerd aan het gebruik van alcohol of tabak of een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).

Nek-tongsyndroom (NTS)

Het nek-tongsyndroom is een zeldzame aandoening waarbij mensen episodische, vaak ernstige pijn aan de bovenste deel van de nek en achterhoofd ervaren, samen met symptomen aan dezelfde kant van de tong, zoals gevoelloosheid, moeite met spreken en tijdelijke verlamming, die verergeren bij beweging van de nek. Het komt voor in verschillende leeftijdsgroepen, maar wordt vaker gemeld bij oudere kinderen en jongvolwassenen. De oorzaak wordt toegeschreven aan mogelijke schade aan zenuwvezels in de tong door bewegingen van de nekwervels, en het kan worden onderverdeeld in gecompliceerde (met onderliggende ziekte) en ongecompliceerde vormen (zonder bekende oorzaak of na trauma).

Lees verder

• Brandend gehemelte: oorzaken van een branderig gehemelte
• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Mondontsteking: oorzaken en behandeling ontsteking in mond
• Mondslijmvliesontsteking (stomatitis): oorzaak & behandeling
• Tongaandoeningen: symptomen, oorzaak en behandeling