Latent autoimmune diabetes of adults (LADA)

Circa 15% van de patiënten die de diagnose van diabetes mellitus (suikerziekte) type 2 heeft gekregen, lijdt aan 'latent autoimmune diabetes in adults' (LADA). LADA is een vorm van diabetes mellitus type 1 die optreedt op volwassen leeftijd. De symptomen zijn vergelijkbaar met diabetes mellitus type 1 en bestaan uit onder andere frequent urineren, extreme vermoeidheid en wazig zien. De behandeling van deze auto-immuunaandoening verloopt via insuline, een aangepaste voeding en regelmatige lichaamsbeweging. Het is belangrijk om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden om complicaties te voorkomen.

• Synoniemen van latente auto-immuundiabetes bij volwassenen
• Epidemiologie
• Oorzaken van LADA
• Risicofactoren voor LADA
• Symptomen van LADA
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van LADA
• Ondersteuning en levenskwaliteit
• Prognose van LADA
• Complicaties van LADA
• Preventie van LADA

Synoniemen van latente auto-immuundiabetes bij volwassenen

Bekende synoniemen van latente auto-immuundiabetes bij volwassenen (LADA) zijn:

• Late-onset autoimmune diabetes of adulthood
• Non-insulin requiring autoimmune diabetes (NIRAD)
• Slow onset type 1 diabetes
• Slowly-progressing type 1 diabetes (SPT1D)
• Type 1.5 diabetes

Epidemiologie

LADA komt voor bij ongeveer 15% van de volwassenen die gediagnosticeerd zijn met diabetes mellitus type 2. Het is een aandoening die vaker voorkomt bij volwassenen tussen de dertig en vijftig jaar oud, hoewel het ook op latere leeftijd kan optreden. LADA komt vaker voor bij mensen met een familiale voorgeschiedenis van auto-immuunaandoeningen en kan vaker worden gezien bij mensen met overgewicht of obesitas.

Oorzaken van LADA

LADA is een auto-immuunaandoening. Bij deze aandoening vernietigt het eigen immuunsysteem de insulineproducerende cellen (bètacellen) in de alvleesklier (pancreas). Dit leidt tot een tekort aan insuline voor de lichaamscellen. Het hormoon insuline is essentieel voor de opname van glucose (suiker) door de cellen, die glucose gebruiken als energiebron. Bij LADA kan glucose niet efficiënt naar de lichaamscellen worden getransporteerd, waardoor het zich ophoopt in het bloed. Dit resulteert in een verhoogde bloedsuikerspiegel (hyperglykemie), wat op den duur leidt tot de symptomen van latent autoimmune diabetes in adults.

Risicofactoren voor LADA

De risicofactoren voor het ontwikkelen van LADA omvatten:

• Leeftijd van boven de dertig
• Familiale voorgeschiedenis van auto-immuunaandoeningen
• Overgewicht of obesitas
• Eerdere diagnose van diabetes mellitus type 2
• Aanwezigheid van auto-antilichamen

Symptomen van LADA

De symptomen van latent autoimmune diabetes bij volwassenen zijn vergelijkbaar met die van andere vormen van diabetes, met name:

• Polydipsie (overmatige dorst en drinken)
• Polyurie (overmatig plassen)
• Extreme vermoeidheid
• Een licht gevoel in het hoofd
• Honger ervaren direct na de maaltijd
• Gewichtsverlies
• Tintelingen
• Wazig zien

De symptomen ontwikkelen zich relatief langzaam, gedurende een periode van ten minste zes maanden. Deze symptomen treden veel trager op dan bij juveniele diabetes mellitus type 1 en veel sneller dan bij diabetes mellitus type 2.

Diagnose en onderzoeken

Volwassenen met LADA krijgen soms eerst ten onrechte de diagnose van diabetes mellitus type 2 op basis van hun leeftijd, vooral als ze risicofactoren hebben voor diabetes mellitus type 2, zoals een sterke familiegeschiedenis of obesitas. De diagnose gebeurt meestal via een bloedonderzoek, waarbij de arts het glucose-niveau meet en controleert op de aanwezigheid van specifieke auto-antilichamen. De diagnose wordt vaak gesteld bij patiënten tussen de dertig en vijftig jaar oud.

Behandeling van LADA

Vaak reageert LADA aanvankelijk goed op een vergelijkbare behandeling (levensstijl en medicijnen) als diabetes mellitus type 2. Echter, de progressie van bètacelvernietiging kan hierdoor niet worden gestopt of vertraagd. Uiteindelijk vereist de behandeling van diabetes mellitus type 1 / LADA de toediening van insuline. Dit maakt het mogelijk om:

• De dood door diabetische ketoacidose (DKA) te voorkomen
• De glucosespiegel onder controle te krijgen
• Verdere vernietiging van resterende bètacellen te voorkomen
• Het risico op diabetische complicaties te verminderen

Het is cruciaal dat de patiënt regelmatig de bloedsuikerwaarden controleert met een bloedglucosemeter. Deze waarden moeten tussen de 4 en 9 mmol/l blijven. Ook zijn regelmatige lichaamsbeweging en een aangepaste voeding noodzakelijk. Tot slot is langdurige controle op complicaties essentieel.

Ondersteuning en levenskwaliteit

Patiënten met LADA kunnen profiteren van psychosociale ondersteuning om de impact van de aandoening op hun dagelijks leven te beheren. Het betrekken van een diëtist, endocrinoloog en diabetesverpleegkundige kan helpen bij het optimaliseren van de behandeling en het verbeteren van de levenskwaliteit.

Prognose van LADA

De prognose van LADA hangt af van de snelheid waarmee de aandoening voortschrijdt en hoe goed de behandeling wordt nageleefd. Bij juiste behandeling en regelmatige monitoring kan de ziekte goed beheerd worden en kunnen complicaties worden verminderd. De lange termijn vooruitzichten zijn echter afhankelijk van het behoud van een goede bloedsuikercontrole en het voorkomen van complicaties.

Complicaties van LADA

Complicaties die kunnen optreden bij LADA zijn vergelijkbaar met die bij andere vormen van diabetes en omvatten:

• Diabetische retinopathie (oogproblemen)
• Nefropathie (nierproblemen)
• Neuropathie (zenuwschade)
• Cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten)
• Diabetische voetproblemen

Preventie van LADA

Er zijn anno augustus 2024 geen bekende manieren om LADA te voorkomen. Het is echter belangrijk om een gezonde levensstijl te behouden, inclusief een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en het handhaven van een gezond gewicht. Regelmatige medische controles kunnen helpen om de aandoening vroegtijdig op te sporen en te behandelen.

Lees verder

• Diabetes mellitus type 1 (suikerziekte): Geen insuline
• Diabetes: Behandeling via o.a. educatie, voeding & insuline
• Hyperglykemie: Verhoogde bloedsuikerspiegel
• Auto-immuunaandoening: Lichaam tast eigen immuunsysteem aan
• Diabetische neuropathie: Zenuwschade door diabetes met pijn