CPAP-toestel voor behandeling van obstructieve slaapapneu

Bij patiënten met obstructieve slaapapneu veroorzaken obstructies (verstoppingen) in de luchtwegen perioden van apneu (lange pauzes in de ademhaling), soms gedurende vele seconden tegelijk gedurende de nacht. Wanneer de patiënt periodes van apneu heeft, neemt het zuurstofgehalte in het bloed af waardoor het hart extra hard werkt om zuurstof door het lichaam te pompen. Dit zorgt ervoor dat zowel de hartslag als bloeddruk stijgen, waardoor het hart extra wordt belast. Patiënten met obstructieve slaapapneu krijgen vaak het advies van de arts om een CPAP-apparaat te dragen. CPAP staat voor continue positieve luchtwegdruk. CPAP is een eenvoudig toestel dat lucht door een masker pompt dat de patiënt ‘s nachts draagt. Dit houdt de luchtwegen open terwijl de patiënt slaapt. Het stuurt lucht onder druk in de bovenste luchtwegen. Dankzij dit toestel krijgt de patiënt een betere slaapkwaliteit en vermindert tevens de kans op ernstige gezondheidsproblemen.

• Risico's van onbehandelde obstructieve slaapapneu
• Beroerte
• Congestief hartfalen
• Coronaire hartziekte
• Hartritmestoornissen
• Verhoogd kooldioxide in het bloed
• Andere risico’s
• Werking van CPAP-apparaat
• Onderdelen van toestel met continue positieve luchtwegdruk
• Het masker
• Een goede luchtafdichting krijgen
• De slang
• Luchtbevochtigers
• Onderhoud
• Nadelen en bijwerkingen van CPAP-toestel

Risico's van onbehandelde obstructieve slaapapneu

Wanneer een patiënt obstructieve slaapapneu (obstructief slaapapneusyndroom) niet aanpakt met een CPAP-apparaat dat de arts heeft voorgesteld, loopt hij kans op diverse gezondheidsproblemen. Veel patiënten met obstructieve slaapapneu kampen immers met een hoge bloeddruk (hypertensie). Dit gebeurt wanneer de kracht van het bloed dat door de slagaders wordt geduwd hoog is. Als de arts de hoge bloeddruk niet aanpakt, veroorzaakt dit schade aan het hart en de bloedvaten en loopt de patiënt het risico op nog ernstigere aandoeningen.

Beroerte

Onbehandelde obstructieve slaapapneu verhoogt het risico op een beroerte, wat leidt tot een ernstige invaliditeit of de dood. Patiënten met obstructieve slaapapneu herstellen tevens op alle vlakken langzamer van een beroerte.

Congestief hartfalen

Onbehandeld leidt deze slaapstoornis tot congestief hartfalen. Deze hartaandoening ontstaat wanneer het hart onvoldoende zuurstofrijk bloed naar het lichaam pompt. Daardoor bouwt vloeistof zich elders in het lichaam op, zoals de enkels (gezwollen enkels), de benen (gezwollen benen) en de longen (longoedeem), waardoor de patiënt te maken krijgt met ademhalingsproblemen.

Coronaire hartziekte

Daarnaast leidt obstructieve slaapapneu af en toe tot een coronaire hartziekte (kransslagaderaandoening). Hierbij bouwt plaque zich op in de slagaderwanden, waardoor ze vernauwen, hetgeen leidt tot een beperkte bloedtoevoer naar het hart. Dit veroorzaakt in een hartaanval en resulteert soms ook een voortijdige dood.

Hartritmestoornissen

Obstructieve slaapapneu leidt mogelijk tot hartritmestoornissen, waaronder atriumfibrilleren (trillende, onregelmatige en vaak snelle hartslag). Perioden van apneu met een onregelmatige hartslag resulteren soms in een plotselinge dood.

Verhoogd kooldioxide in het bloed

Tijdens apneu zijn niet alleen de zuurstofwaarden in het bloed laag, maar verhoogt ook het kooldioxidegehalte in het bloed. Dit veroorzaakt hoofdpijn, geheugenverlies en vermoeidheid.

Andere risico’s

Obstructieve slaapapneu leidt mogelijk ook nog tot vermoeidheid, slaperigheid, hoofdpijn, een verminderde kwaliteit van leven en een verhoogd risico op ongevallen met motorvoertuigen.

Werking van CPAP-apparaat

CPAP-apparaten zijn de meest populaire behandeling voor obstructieve slaapapneu. CPAP is de afkorting voor ‘Continuous Positive Airway Pressure’ (continue positieve luchtwegdruk). Een patiënt met obstructieve slaapapneu kan een CPAP-apparaat dragen met een masker dat net over de neus past (neusmasker), of anders bedekt het masker zowel de neus als de mond (gezichtsmasker). Het masker, verbonden met een pomp, zorgt voor een positieve luchtstroom in de neusholtes om de luchtweg open te houden. Hierdoor stopt de obstructie. De voortdurende druk van de CPAP houdt de luchtwegen open zodat de patiënt weer kan ademen. Op deze manier blijven de zuurstofwaarden in het bloed goed en wordt het koolstofdioxidegehalte niet te hoog. De meerderheid van de patiënten die CPAP gebruiken, ervaren een onmiddellijke verlichting van de symptomen en zijn blij met hun verhoogde energie en mentale alertheid gedurende de dag. Daarnaast zijn bedpartners hiermee gelukkiger aangezien het apparaat de harde geluiden van snurken en apneu dempt.

Onderdelen van toestel met continue positieve luchtwegdruk

Het masker

CPAP-maskers zijn er in vele soorten en maten:

• maskers die het hele gezicht bedekken
• maskers die over de neus en mond passen: Deze zijn inzetbaar als de patiënt door de mond ademt tijdens de slaap, een verstopte neus heeft of nog snurkt met een neusmasker
• maskers die over de neus passen: De patiënt moet de mond gesloten houden tijdens het slapen.
• neuskussentjes, die tegen de neusgaten passen

Een goede luchtafdichting krijgen

Het masker heeft een zacht, flexibel kussen dat tegen het gezicht rust. Dit kussen moet zich op de juiste plaats bevinden, zodat het comfortabel om te dragen is, geen pijn doet en een goede afdichting zonder luchtlekken maakt. Als het masker te los of te strak is, is de afdichting niet effectief.

De slang

De flexibele slang voert lucht van het toestel naar het masker. Het kan comfortabeler zijn als de slang boven en achter het hoofd loopt. Sommige patiënten wijzigen de positie van de machine om een comfortabele plek voor de slang te vinden.

Luchtbevochtigers

Sommige patiënten vinden hun CPAP-toestel comfortabeler als deze een luchtbevochtiger heeft om de lucht uit de machine te bevochtigen en te verwarmen. Sommige klinieken geven luchtbevochtigers standaard mee, maar andere geven ze alleen mee als de patiënt de lucht onaangenaam koud en droog vindt.

Onderhoud

Een CPAP-machine wordt geleverd met instructies voor het gebruik, het schoonhouden van de onderdelen en het wassen of vervangen van de filters. Het is belangrijk om steeds de instructies van de fabrikant op te volgen.

Nadelen en bijwerkingen van CPAP-toestel

Sommige patiënten vinden CPAP-maskers ongemakkelijk. Veel patiënten wennen aan CPAP nadat ze het apparaat twee tot twaalf weken dragen. Velen hebben tevens extra hulp nodig om een masker te krijgen dat correct past. Speciale kussens, slanghouders en andere hulpmiddelen zijn beschikbaar om het gewenningsproces te vergemakkelijken. Bijwerkingen zijn meestal mild en tijdelijk en omvatten een verstopte neus, pijnlijke ogen, hoofdpijn en een opgeblazen gevoel in de buik.

Lees verder

• Polysomnografie: Slaaponderzoek bij slaapproblemen
• Slaapproblemen bij zwangere vrouwen: Oorzaken en tips
• Slaapproblemen bij ouderen: Oorzaken van slaapstoornissen
• Obstructief slaapapneusyndroom (OSAS): Slaapstoornis
• De invloed van een chronisch slaaptekort op de gezondheid