Anale fistel: Vorming tunnel tussen rectum en huid rond anus
Een fistel is een abnormale tunnel (verbinding) tussen twee lichaamsstructuren. Af en toe kampen patiënten met een anale fistel. Dit treedt op wanneer zich een tunnel ontwikkelt tussen het rectum (endeldarm) of de anus en de huid daarrond. Niet goed genezen abcessen, infecties en cysten liggen vooral aan de basis van een anale fistel. De fistelvorming rond de anus leidt tot veel pijn, zwelling, een pusafscheiding en algemene symptomen zoals vermoeidheid en koorts. De arts behandelt indien mogelijk eerst de onderliggende oorzaak en vervolgens is een chirurgische reparatie nodig. Ook na de behandeling ontstaan echter soms complicaties als gevolg van deze pijnlijke aandoening.
Oorzaken van fistelvorming
Een anale fistel verschijnt wanneer een abnormale verbinding ontstaat tussen het rectum (endeldarm) of de anus en de perianale huid (huid rond de anus). Door diverse oorzaken hopen bacteriën zich op, waardoor zich pus vormt in het nabijgelegen weefsel. Bij het weglopen van dit pus, blijft een kleine tunnel achter.
Fistelvorming is vaak geassocieerd met niet goed genezen anale
abcessen, anale
cysten (abnormaal gevormde zakvormige holte in anus) of infecties van de anale klieren. Een fistel is soms ook het gevolg van
zweren of andere verwondingen, bijvoorbeeld als gevolg van complicaties na bekkenchirurgie. Zelden zijn aandoeningen zoals
tuberculose (bacteriële infectie met
longproblemen),
seksueel overdraagbare aandoeningen of een chronische
darmziekte de oorzaak van deze
anorectale aandoening. Bij sommige patiënten treden anale fistels spontaan op zonder specifieke oorzaak.
Risicofactoren van anale fistels
Bepaalde factoren verhogen het risico op anale fistels:
Symptomen: Pijn en zwelling rond anus
Anus
Patiënten hebben anuspijn, en dan vooral wanneer een infectie aan de basis ligt van de fistelvorming. De
pijn verhoogt ook bij het maken van een stoelgang of het plassen. Sommige patiënten lijden ook aan
fecale incontinentie (moeite met het beheersen van de stoelgang) Een ander typisch kenmerk van anale fistels, is een aanhoudende (stinkende) afscheiding van pus of bloed die door de opening in de anushuid sijpelt. Rond de anushuid ervaart een patiënt tevens
zwelling, pijn,
roodheid of
jeuk. Soms is het uiteinde van de fistel zichtbaar als een gat in de huid vlakbij de anus.
Algemene tekenen
Ook algemene symptomen treden op bij een fistel rond de anus, zoals
koorts of koude
rillingen, vermoeidheid, een algemeen ziek gevoel en ongemak.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De patiënt meldt aan de arts wat zijn symptomen inhouden. Daarnaast heeft de arts een
medische geschiedenis nodig van de patiënt. Nadat de arts informatie verzameld heeft, voert hij een
digitaal rectaal onderzoek uit bij de patiënt (voorzichtig een vinger in de anus steken om tekenen van een fistel op te sporen). Over het algemeen stelt de arts de diagnose door de huid rond de anus te onderzoeken op eventuele afwijkingen.
Diagnostisch onderzoek
Soms heeft de arts meer informatie nodig. Hij bestelt een
anoscopie, een
inwendig kijkonderzoek van de anus. Mogelijk plaatst de arts eveneens een fistelonde (smal instrument) in de anushuid om te zien of een tunnel aanwezig is en waar deze dan naartoe leidt. Soms zet de arts nog verdere testen in om de diagnose te bevestigen met name een
CT-scan, een
MRI-scan, een
echografie, een
proctoscopie (inwendig kijkonderzoek van de endeldarm en anus) en/of een
sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste gedeelte van de dikke darm).
Behandeling
Als de fistel het resultaat is van een infectie of een chronische aandoening, moet de arts deze mogelijk eerst behandelen voordat de fistel wordt gerepareerd. Een fistel geneest uitsluitend door een chirurgische reparatie. Onbehandeld veroorzaken sommige fistels herhaalde abcessen of infecties. Afhankelijk van de ernst of locatie van de fistel, is een operatie eenvoudig of moet deze in verschillende stappen worden uitgevoerd. Sommige procedures hebben invloed op spieren die de anus openen en sluiten. Afhankelijk van de behandeling, ervaart de patiënt mogelijk enige mate van fecale incontinentie (ongewenst verlies van stoelgang).
Pijnstillers verlichten de pijn. Daarnaast behandelen medicijnen een infectie wanneer deze optreedt. Ontlastingverzachters, vezels of
bulklaxeermiddelen zijn tevens aanbevolen om de druk tijdens het maken van een stoelgang te verminderen.
Complicaties van abnormale tunnel tussen rectum en perianale huid
Complicaties van een anale fistel omvatten een terugkerende fistel na de behandeling en een onvermogen om de stoelgang te beheersen (fecale incontinentie).
Lees verder