Slokdarmstrictuur: Vernauwing in slokdarm met slikproblemen

Voedsel gaat van de mond naar de maag via de slokdarm (oesophagus). Bij een slokdarmvernauwing (slokdarmstrictuur) is de slokdarm abnormaal vernauwd, vaak als gevolg van gastro-oesofageale reflux, maar ook door andere aandoeningen of medische behandelingen die littekenweefsel in de slokdarm veroorzaken. Patiënten met deze aandoening kampen vaak met slikproblemen. De behandeling hangt af van de oorzaak van de vernauwing. De vooruitzichten zijn doorgaans goed bij goedaardige vernauwingen, hoewel de vernauwing soms kan terugkeren. Onbehandeld kunnen complicaties ontstaan als gevolg van de strictuur.

• Epidemiologie van slokdarmstrictuur
• Oorzaken van slokdarmvernauwing
• Aandoeningen
• Medische behandeling
• Risicofactoren
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Slikproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Ondersteunende therapieën
• Regelmatige controle en opvolging
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van slokdarmvernauwing
• Levensstijl en voedingsaanpassingen

Epidemiologie van slokdarmstrictuur

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) treft ongeveer 40% van de volwassenen. Slokdarmstricturen komen voor bij 7 tot 23% van de patiënten met GERD die niet zijn behandeld.

Oorzaken van slokdarmvernauwing

Littekenweefsel is de belangrijkste oorzaak van een slokdarmvernauwing. Dit kan voortkomen uit verschillende aandoeningen of medische behandelingen.

Aandoeningen

Een slokdarmvernauwing kan het gevolg zijn van:

• Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD), die brandend maagzuur veroorzaakt
• De ziekte van Crohn, gekenmerkt door diarree en buikpijn
• Een maagbreuk
• Een niet goed functionerende onderste slokdarmsfincter (sluitspier van de slokdarm)
• Verstoorde beweeglijkheid van de slokdarm
• Slokdarmweb door het Plummer-Vinson-syndroom, een aandoening met slikproblemen en ijzergebrek
• Eosinofiele oesofagitis, een slokdarmontsteking
• Goedaardige mucosale pemfigoïde
• Graft versus hostziekte, een complicatie na een orgaantransplantatie
• Sclerodermie, een aandoening met opbouw van littekenweefsel in huid en organen
• Slokdarmkanker
• Structurele problemen
• Systemische lupus erythematosus
• Tuberculose, een bacteriële infectie die longproblemen kan veroorzaken

Ook kan het eten of drinken van schadelijke stoffen, zoals huishoudelijke schoonmaakmiddelen, leiden tot een slokdarmstrictuur. Verder kan het per ongeluk eten van te warme voedingsmiddelen of drinken van hete dranken, zoals koffie of thee, in zeldzame gevallen bijdragen aan een vernauwde slokdarm.

Medische behandeling

Slokdarmvernauwingen kunnen ook ontstaan:

• Na slokdarmoperaties
• Bij de behandeling van slokdarmspataders (verwijding van bloedvaten in de slokdarm)
• Door behandelingen zoals radiotherapie, lasertherapie of fotodynamische therapie
• Door chemotherapie
• Door letsels veroorzaakt door een endoscoop

Tijdens het genezingsproces kan er littekenweefsel ontstaan dat de slokdarm vernauwt, wat leidt tot slikproblemen.

Risicofactoren

Aandoeningen

De kans op het ontwikkelen van een slokdarmstrictuur is hoger bij patiënten met:

• Barrett-slokdarm, schade aan de slokdarmwand door reflux
• Een slokdarmontsteking
• Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
• Sclerodermie

Omgevingsfactoren

Langdurig gebruik van een nasogastrische buis (een buis die via de neus in de maag wordt ingebracht) kan bijdragen aan het ontstaan van een slokdarmstrictuur. Ook het gebruik van bepaalde medicatie, zoals medicijnen voor de behandeling van osteoporose en sommige antibiotica, kan het risico verhogen.

Symptomen: Slikproblemen

Bij een slokdarmvernauwing verliest de slokdarm zijn uitrekbaarheid. Patiënten ervaren vaak:

• Een gevoel van voedsel dat vastzit
• Zuurbranden
• Een bittere smaak in de mond of een zure smaak in de mond
• Verstikking
• Hoesten
• Kortademigheid
• Frequent boeren of hikken
• Slikpijn of slikproblemen
• Bloed overgeven
• Gewichtsverlies

Daarnaast kunnen ze problemen hebben om voldoende vocht en voeding binnen te krijgen.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal informatie verzamelen over de symptomen en de medische geschiedenis van de patiënt. Een bariumsliktest is vaak noodzakelijk voor de diagnose van een slokdarmvernauwing. Bij deze test slikt de patiënt barium, waarna een röntgenfoto wordt gemaakt. Andere diagnostische onderzoeken kunnen een geautomatiseerde tomografiescan, een biopsie of een endoscopie (inwendig kijkonderzoek) zijn.

Behandeling

Als de slokdarmstrictuur veroorzaakt wordt door oesofagitis, vaak door een onderliggende infectie, begint de behandeling meestal met antibiotica om de infectie te bestrijden. De arts kan vervolgens de vernauwing behandelen door het inbrengen van een ballon of een plastic dilatator (een instrument om te verwijden). In sommige gevallen kunnen andere medicijnen worden voorgeschreven, zoals H2-antagonisten of protonpompremmers, die helpen bij de behandeling van aandoeningen zoals GERD door de productie van maagzuur te verminderen. Chirurgie kan noodzakelijk zijn wanneer de symptomen ernstig zijn en andere behandelingen onvoldoende of niet mogelijk zijn.

Ondersteunende therapieën

Naast medische behandeling kunnen ondersteunende therapieën nuttig zijn:

• Spijsverteringsenzymen kunnen helpen bij het verbeteren van de spijsvertering en het verminderen van slikproblemen.
• Sliktherapie kan nuttig zijn voor het verbeteren van de sliktechniek en het verlichten van symptomen.
• Voedingstherapie kan helpen bij het aanpassen van het dieet om de symptomen te verminderen en de voedingsinname te optimaliseren.

Regelmatige controle en opvolging

Patiënten met een geschiedenis van slokdarmstrictuur moeten regelmatig gecontroleerd worden door hun arts om herhaling van de vernauwing te voorkomen en om tijdig in te grijpen bij eventuele complicaties. Dit kan het uitvoeren van periodieke endoscopieën of andere diagnostische tests omvatten.

Prognose

De slokdarmstrictuur kan in de toekomst terugkeren, wat mogelijk herhaalde behandelingen vereist om de vernauwing opnieuw te verwijden.

Complicaties

Slikproblemen kunnen leiden tot onvoldoende vloeistoffen en voedingsstoffen in het lichaam. Vast voedsel, vooral vlees, kan vast komen te zitten boven de strictuur, wat kan leiden tot het Steakhouse-syndroom. Patiënten met dit syndroom hebben vaak een endoscopie nodig om het vastzittende voedsel te verwijderen. Er is ook een verhoogd risico dat voedsel, vocht of braaksel in de longen terechtkomt, wat kan leiden tot verstikking of aspiratiepneumonie (longontsteking door het inademen van vreemde stoffen).

Preventie van slokdarmvernauwing

Volg de adviezen van de arts op met betrekking tot de behandeling van aandoeningen die slokdarmvernauwingen kunnen veroorzaken. Roep onmiddellijk medische hulp in als schadelijke stoffen zijn ingeslikt. Zorg ervoor dat schadelijke stoffen veilig worden opgeborgen en buiten het bereik van kinderen worden gehouden.

Levensstijl en voedingsaanpassingen

Een gezonde levensstijl kan helpen om het risico op slokdarmvernauwingen te verminderen. Dit omvat:

• Het handhaven van een gezond gewicht door een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging.
• Het vermijden van voedsel en dranken die de slokdarm kunnen irriteren, zoals alcohol, cafeïne en gekruid voedsel.
• Het stoppen met roken, aangezien tabaksgebruik het risico op slokdarmproblemen verhoogt.
• Het vermijden van grote maaltijden vlak voor het slapen om reflux te voorkomen.

Lees verder

• Slokdarmkanker: Kanker in slokdarm met slikproblemen
• Slokdarmmanometrie: Onderzoek van de slokdarmfunctie
• Slokdarmspataders: Verwijde bloedvaten in slokdarm
• Oesofagitis: Slokdarmontsteking, vaak door brandend maagzuur
• Slikproblemen (dysfagie): Oorzaken van problemen bij slikken