Slokdarmstrictuur: Vernauwing in slokdarm met slikproblemen

Voedsel gaat van de mond naar de maag via de slokdarm (oesophagus), de slokdarm. Bij een slokdarmvernauwing (slokdarmstrictuur) is de slokdarm abnormaal vernauwd, hetgeen vaak het resultaat is van gastro-oesofageale reflux maar ook van andere aandoeningen of medische behandelingen die littekenweefsel in de slokdarm veroorzaken. Patiënten met deze slokdarmaandoening kampen vaak met slikproblemen. De behandeling hangt af van de oorzaak van de vernauwde slokdarm. De vooruitzichten zijn zeker bij goedaardige vernauwingen goed, maar soms keert de vernauwing wel terug. Onbehandeld ontstaan enkele complicaties als gevolg van de strictuur.

• Epidemiologie van slokdarmstrictuur
• Oorzaken van vernauwde slokdarm
• Aandoening
• Medische behandeling
• Risicofactoren
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Slikproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van slokdarmvernauwing

Epidemiologie van slokdarmstrictuur

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) treft ongeveer 40% van de volwassenen. Slokdarmstricturen treden op bij 7 tot 23% van de patiënten met GERD die niet zijn behandeld.

Oorzaken van vernauwde slokdarm

Littekenweefsel veroorzaakt voornamelijk een slokdarmvernauwing. Dit is het gevolg van een aandoening of medische behandeling.

Aandoening

Een slokdarmvernauwing is meestal het resultaat van of is geassocieerd met:

• gastro-oesofageale refluxziekte (symptomen van brandend maagzuur)
• de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn)
• een maagbreuk
• een niet goed werkende onderste slokdarmsfincter (sluitspier van de slokdarm)
• een gestoorde beweeglijkheid van de slokdarm
• een slokdarmweb door het Plummer-Vinson-syndroom (aandoening met slikproblemen en ijzergebrek)
• eosinofiele oesofagitis (slokdarmontsteking)
• goedaardige mucosale pemfigoïde
• graft versus hostziekte (complicatie na een transplantatie)
• sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen)
• slokdarmkanker
• structurele problemen
• systemische lupus erythematosus
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Ook het eten of drinken van schadelijke stoffen zoals huishoudelijke schoonmaakmiddelen, resulteert in een slokdarmstrictuur. Verder eten patiënten mogelijk per ongeluk warme voedingsmiddelen en drinken ze warme vloeistoffen, met name koffie of thee, wat dan zeer sporadisch een vernauwde slokdarm met zich meebrengt.

Medische behandeling

Vernauwingen in de slokdarm ontstaan soms ook:

• na slokdarmoperaties
• bij de behandeling van slokdarmspataders (verwijde bloedvaten in de slokdarm)
• door andere behandelingen zoals radiotherapie, lasertherapie of fotodynamische therapie
• door chemotherapie
• door een letsel veroorzaakt door een endoscoop

Terwijl het gebied geneest, vormt zich een litteken, waardoor het weefsel gaat trekken en strakker wordt, wat leidt tot slikproblemen.

Risicofactoren

Aandoeningen

De kansen op een slokdarmstrictuur zijn hoger wanneer een patiënt lijdt aan volgende aandoeningen

• een Barrett-slokdarm (schade aan slokdarmwand door reflux)
• een slokdarmontsteking
• gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
• sclerodermie

Omgevingsfactoren

Het langdurig gebruik van een nasogastrische buis (een buis die door de neus en in de maag wordt geplaatst) vormt een risicofactor voor een slokdarmstrictuur. Een vernauwde slokdarm treedt ook op door medicatiegebruik, zoals bepaalde medicijnen die de arts inzet voor de behandeling van osteoporose en sommige antibiotica.

Symptomen: Slikproblemen

De slokdarm verliest de uitrekbaarheid met de vorming van de vernauwingen. Patiënten met een slokdarmvernauwing kampen bijgevolg met een gevoel van voedsel dat vastzit, zuurbranden, een bittere smaak in de mond of een zure smaak in de mond, verstikking, hoesten, kortademigheid, frequent boeren of hikken, slikpijn of slikproblemen, bloed overgeven of gewichtsverlies. Daarnaast hebben ze problemen om voldoende vocht of voeding binnen te krijgen.

Diagnose en onderzoeken

De arts heeft informatie nodig inzake de symptomen en de medische geschiedenis. Een bariumsliktest is vereist om de diagnose van een slokdarmvernauwing te diagnosticeren. Bij dit onderzoek wordt een röntgenfoto gemaakt terwijl de patiënt barium slikt. Andere onderzoeken zijn een geautomatiseerde tomografiescan, een biopsie of een endoscopie (inwendig kijkonderzoek).

Behandeling

Als de slokdarmstrictuur resulteert uit oesofagitis, wat op zijn beurt veroorzaakt is door een onderliggende infectie, behandelt de arts vaak eerst de infectie (meestal met antibiotica). Mogelijk wil de arts de vernauwing chirurgisch openen met een ballon of plastic dilatator (verwijdend instrument) inbrengen zodat de vernauwde gebieden in de slokdarm verwijd of uitgerekt kunnen worden. Soms is een strictuur van de slokdarm wel te behandelen met andere medicijnen. Een H2-antagonist of een protonpompremmer behandelt bijvoorbeeld onderliggende ziekten zoals gastro-oesofageale reflux. Deze geneesmiddelen verlagen de hoeveelheid maagzuur. Chirurgie is nodig wanneer de symptomen ernstig zijn en andere behandelingsmethoden gefaald hebben of niet mogelijk zijn.

Prognose

De strictuur komt in de toekomst mogelijk terug tot stand. Dit vereist dan een herhaalde verwijding van de vernauwing.

Complicaties

Slikproblemen leiden mogelijk tot onvoldoende vloeistoffen en voedingsstoffen in het lichaam. Vast voedsel, vooral vlees, blijft boven de strictuur gemakkelijk steken wat leidt tot het Steakhouse-syndroom. Bij patiënten met het Steakhouse-syndroom is er een endoscopie nodig om het vastzittende voedsel te verwijderen. Er is tevens een hoger risico dat voedsel, vocht of braaksel de longen binnendringt, hetgeen leidt tot verstikking of aspiratiepneumonie (longontsteking door het inademen van vreemde stoffen).

Preventie van slokdarmvernauwing

De patiënt volgt best alle adviezen van de arts op inzake de behandeling van bepaalde aandoeningen. Verder moet de patiënt meteen medische hulp inroepen als hij zelf of iemand anders schadelijke stoffen heeft ingeslikt. Tot slot moeten schadelijke stoffen afgesloten en uit de buurt van kinderen blijven.

Lees verder

• Slokdarmkanker: Kanker in slokdarm met slikproblemen
• Slokdarmmanometrie: Onderzoek van de slokdarmfunctie
• Slokdarmspataders: Verwijde bloedvaten in slokdarm
• Oesofagitis: Slokdarmontsteking, vaak door brandend maagzuur
• Slikproblemen (dysfagie): Oorzaken van problemen bij slikken