Symptomen van ADHD

ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Dit betekent letterlijk vertaald: aandacht tekort hyperactiviteit stoornis. De symptomen houden grofweg in dat de persoon met ADHD zich zeer moeilijk kan concentreren, erg impulsief is en veel lichaamsbeweging vertoont. In dit artikel worden de symptomen van ADHD nader uitgelegd. ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Dit betekent letterlijk vertaald: aandacht tekort hyperactiviteit stoornis. Dit mag opgevat worden als een stoornis waarbij een ernstig aandachttekort centraal staat met als neveneffect een overmatige activiteit (hyperactiviteit). De symptomen houden grofweg in dat de persoon met ADHD zich zeer moeilijk kan concentreren, erg impulsief is en veel lichaamsbeweging vertoont. Dit laatste symptoom is vooral bij kinderen erg duidelijk te merken. Door de hyperactiviteit die gepaard gaat met ADHD wordt door sommige mensen ADHD wel eens vertaald met Alle Dagen Heel Druk. Deze term is bedacht naar aanleiding van de afkorting zelf en is daardoor wetenschappelijk gezien simpelweg onzin. ADHD behelst veel meer dan alleen hyperactiviteit.

Kernsymptomen van ADHD

De drie kernsymptomen van ADHD zijn:

• Aandachtstekort
• Impulsiviteit
• Hyperactiviteit

DSM-IV-TR

De DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) is een classificatie voor psychische stoornissen en is ontwikkeld onder verantwoordelijkheid van the American Psychiatric Association. In juni 1994 verscheen de vierde editie (DSM-IV) en in 2001 verscheen een tekstrevisie (DSM-IV-TR). Door internationaal dezelfde criteria af te spreken voor psychiatrische aandoeningen worden onderzoek en communicatie duidelijker en betrouwbaarder. De DSM is dus een classificatiesysteem, een soort internationaal etiketsysteem, dat standaard wordt gebruikt in internationaal psychiatrisch onderzoek. De DSM heeft criteria gesteld voor ADHD, hierbij richt de DSM zich op kinderen en adolescenten tussen 4 en 16 jaar.

Volgens de DSM is sprake van ADHD als aan zes (of meer) van de door hen gestelde symptomen van aandachtstekort óf als aan zes (of meer) van de door hen gestelde symptomen van hyperactiviteit én impulsiviteit wordt voldaan. De symptomen dienen gedurende minstens zes maanden aanwezig te zijn in een mate die onaangepast is en die niet past bij het ontwikkelingsniveau. Daarnaast stelt de DSM nog een aantal voorwaarden.

• Enkele symptomen uit de categorie hyperactiviteit en impulsiviteit waren voor het zevende jaar aanwezig.
• Enkele beperkingen uit de groep symptomen zijn aanwezig op twee of meer terreinen (bijvoorbeeld op school en thuis)
• Er moeten duidelijke aanwijzingen zijn voor significante beperkingen in het sociale, school- of beroepsmatig functioneren.
• De symptomen komen niet uitsluitend voor in het beloop van een ontwikkelingsstoornis, schizofrenie of een andere psychotische stoornis en zijn niet eerder toe te schrijven aan een andere psychische stoornis.

De symptomen van aandachtstekort

De term aandachtstekort geeft aan dat iemand moeite heeft om de aandacht bij bepaalde taken of bezigheden te houden. Iemand is snel afgeleid en kan zich moeilijk concentreren. De DSM heeft de volgende symptomen aangewezen als symptomen van aandachtstekort.

• Het kind slaagt er vaak niet in voldoende aandacht te geven aan details of maakt achteloos fouten in schoolwerk of bij andere activiteiten.
• Het kind heeft vaak moeite de aandacht bij een taak of spel te houden.
• Het kind lijkt vaak niet te luisteren als hij of zij direct wordt aangesproken.
• Het kind volgt vaak aanwijzingen niet op en slaagt er vaak niet in schoolwerk of ander werk af te maken of verplichtingen na te komen.
• Het kind heeft vaak moeite met het organiseren van taken en activiteiten.
• Het kind vermijdt vaak of heeft een afkeer tegen taken die een langdurige geestelijke inspanning vereisen.
• Het kind raakt vaak dingen kwijt.
• Het kind wordt vaak gemakkelijk afgeleid door uitwendige prikkels.
• Het kind is vaak vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden.

Als zes, of meer, van de bovengenoemde symptomen zichtbaar zijn is volgens de DSM sprake van ADHD. Hierbij moet wel worden voldaan aan de voorwaarde dat deze symptomen gedurende minstens zes maanden aanwezig dienen te zijn in een mate die onaangepast is en die niet past bij het ontwikkelingsniveau.

De symptomen van hyperactiviteit en impulsiviteit

De DSM heeft een aantal symptomen aangewezen als symptomen van hyperactiviteit en impulsiviteit. Hierbij is het opmerkelijk dat de DSM deze twee begrippen samenneemt. Wanneer zes, of meer, van de volgende symptomen (van hyperactiviteit én impulsiviteit) herkenbaar zijn is volgens de DSM sprake van ADHD. Ook hier geldt dat deze symptomen gedurende minstens zes maanden aanwezig dienen te zijn in een mate die onaangepast is en die niet past bij het ontwikkelingsniveau.

De symptomen van hyperactiviteit

De term hyperactiviteit duidt op (lichamelijke) onrust of drukte, twee eigenschappen waar veel mensen met ADHD door worden gekenmerkt. De DSM heeft de volgende symptomen aangewezen als symptomen van hyperactiviteit.

• Het kind beweegt vaak onrustig met handen of voeten, of draait in zijn of haar stoel.
• Het kind staat vaak op in de klas of in andere situaties waar verwacht wordt dat men op zijn of haar plaats blijft zitten.
• Het kind rent vaak rond of klimt overal op in situaties waar dit ongepast is (bij adolescenten en volwassenen kan dit beperkt zijn tot een subjectief gevoel van rusteloosheid).
• Het kind kan moeilijk rustig spelen of zich bezighouden met ontspannende activiteiten.
• Het kind is vaak ‘in de weer’ of ‘draaft maar door’.
• Het kind praat vaak aan een stuk door.

De symptomen van impulsiviteit

De term impulsiviteit verwijst naar het direct reageren op inkomende prikkels (impulsen). Dit is eerder al beschreven als een gebrekkig inhibitievermogen. De DSM heeft de volgende symptomen aangewezen als symptomen van impulsiviteit.

• Het kind gooit het antwoord er vaak al uit voordat de vragen afgemaakt zijn.
• Het kind heeft vaak moeite op zijn of haar beurt te wachten.
• Het kind verstoort vaak bezigheden van anderen of dringt zich op (hij of zij mengt zich bijvoorbeeld zomaar in gesprekken en spelletjes).

Lees verder

• De diagnose ADHD
• Behandeling van ADHD
• Bijkomende problemen en stoornissen bij ADHD
• Hoe wordt ADHD veroorzaakt?
• Informatie over depressie