Achalasie van de slokdarm: symptomen, oorzaak en behandeling

Achalasie oorzaak en symptomen. Achalasie is een aandoening van de slokdarm, waarbij de zenuwvoorziening in het onderste deel van de slokdarm is verminderd. Hierdoor opent de kringspier onderaan de slokdarm zich bij het slikken onvoldoende en is de peristaltiek afwezig. Het gevolg is dat de passage van voedsel van de slokdarm naar de maag moeizaam verloopt. Dit geeft aanleiding tot allerlei klachten. Genezing is niet mogelijk. De behandeling richt zich dan ook op het verminderen of wegnemen van de symptomen. Het was de arts Sir Thomas Willis die in 1672 achalasie voor het eerst in de medische literatuur beschreef.

• Achalasie van de slokdarm
• Verminderde zenuwvoorziening
• Zeldzame aandoening
• Oorzaak achalasie van de slokdarm
• Klachten en symptomen achalasie van de slokdarm
• Onderzoek en diagnose
• Slikfoto
• Endoscopie
• Manometrie
• Differentiaal diagnose
• Behandeling achalasie van de slokdarm
• Pneumodilatatie
• Myotomie
• Prognose
• Complicaties

Achalasie van de slokdarm

Verminderde zenuwvoorziening

Achalasie is een aandoening van de slokdarm, waarbij de zenuwvoorziening in het onderste deel van de slokdarm is verminderd. Hierdoor kan de de sluitspier (gelegen tussen de slokdarm en de maag) niet goed ontspannen, waardoor de passage van voedsel van de slokdarm naar de maag wordt bemoeilijkt. Dit voedsel gaat zich ophopen boven de sluitspier, met als gevolg dat de onderkant van de slokdarm uitzet en er zich nog meer voedsel ophoopt.

Zeldzame aandoening

Naast passageklachten en een slechte adem (als gevolg van voedsel dat gaat gisten/rotten omdat het lang in de slokdarm blijft hangen), kan de aandoening gepaard gaan met pijn en/of krampen in de buurt van het borstbeen en het omhoog komen van voedsel. Tussen het 20ste en 40ste levensjaar ontstaan vaak de eerste klachten. De etiologie van deze ziekte is niet bekend. Achalasie is een zeldzame aandoening.

Oorzaak achalasie van de slokdarm

Als gevolg van een verminderde zenuwvoorziening in het onderste deel van de slokdarm, verloopt de passage van voedsel van de slokdarm naar de maag moeizaam. Hierbij spelen twee factoren een rol:

• de kringspier onderaan de slokdarm opent zich (bij het slikken) onvoldoende;
• de peristaltiek van de slokdarm is afwezig.

Als gevolg van deze twee motiliteitsstoornissen stapelt het voedsel zich op in de slokdarm. Chronische irritatie als gevolg van voedsel dat in de slokdarm blijft hangen en gaat gisten en rotten, is een mogelijke risicofactor voor het ontwikkelen van slokdarmkanker. Wanneer de aandoening onbehandeld blijft, zal de slokdarm allengs uitrekken waardoor voedsel nog makkelijker hangen. Dit proces zorgt voor een slechtere prognose.

Klachten en symptomen achalasie van de slokdarm

Het meest voorkomende symptoom van achalasie is moeite met slikken. Deze klacht kan maanden of zelfs jaren duren voordat iemand hulp zoekt. Andere symptomen zijn onder meer:

• Regurgitatie of terugstroming van voedsel;
• maagzuur;
• pijn en/of krampen in de buurt van het borstbeen na het eten;
• hoesten; en
• gewichtsverlies.

Onderzoek en diagnose

Het stellen van een goede diagnose is de eerste stap in de richting van adequate en effectieve behandeling. Er zijn worden verschillende onderzoeken uitgevoerd, voordat de diagnose achalasie gesteld wordt. De onderzoeken kunnen bestaan uit:

Slikfoto

Het maken van een slikfoto. Hierbij worden een aantal röntgenfoto's gemaakt, nadat de patiënt een contrastvloeistof heeft gedronken. In tweederde deel van de gevallen kan aan de hand van deze slikfoto worden vastgesteld dat de patiënt aan achalasie lijdt.

Endoscopie

Het inbrengen van een dunne, flexibele buis via de mond in de slokdarm. De endoscoop is uitgerust met een minuscule camera die de arts in staat stelt om de slokdarm en andere organen van binnenuit te onderzoeken.

Manometrie

Dit is een drukmeting van de slokdarm. Via de neus wordt een zeer dun slangetje ingebracht in de slokdarm. Aan dit slangetje is een instrument bevestigd waarmee de druk in de slokdarm kan worden gemeten. Dit onderzoek meet de spierfunctie van de slokdarm, terwijl de patiënt slikt slokjes water drinkt. Manometrie beoordeelt ook de functie van de sluitspier van de slokdarm. Aan de hand van dit onderzoek kan een gestoorde peristaltiek van de slokdarm en een zich niet of nauwelijks openende kringspier gemakkelijk worden waargenomen.

Differentiaal diagnose

In differentiaal diagnostische zin kan gedacht worden aan slokdarmkanker of kanker in de bovenbuik, en een parasitaire infectie die is veroorzaakt door de ziekte van Chagas.

Behandeling achalasie van de slokdarm

Genezing is niet mogelijk. De behandeling richt zich dan ook op het verminderen of wegnemen van de klachten en op het voorkomen van complicaties. Alle behandelingen zijn erop gericht om de druk in de kringspier onderin de slokdarm te reduceren. In de meeste gevallen worden patiënten endoscopisch of chirurgisch behandeld.

Pneumodilatatie

Het oprekken van de sluitspier onderin de slokdarm, met behulp van een met lucht gevuld ballonnetje. Door het opheffen van de vernauwing, kan het eten en drinken beter passeren naar de maag. Deze behandeling wordt uitgevoerd via een endoscoop.

Myotomie

Wanneer pneumodilatatie - ook na herhaald toepassen - niet het beoogde effect heeft, kan een chirurgische behandeling worden overwogen. In de praktijk gebeurt dit bij ongeveer 10 tot 15% van de gevallen. Bij deze ingreep wordt onder algehele narcose de kringspier onderin de slokdarm doorgesneden (myotomie).

Prognose

De vooruitzichten variëren sterk per patiënt. Er zijn mensen met slechts milde klachten, terwijl anderen te maken hebben met levensbedreigende complicaties. Patiënten met achalasie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van slokdarmkanker.

Complicaties

Mogelijke complicaties die kunnen ontstaan zijn onder meer:

• Aspiratiepneumonie. Dit is een longontsteking doordat vaste stoffen of vloeistoffen in de longen terechtkomen.
• Perforatie van de slokdarm, letterlijk een doorboring.

Lees verder

• Slokdarmontsteking: symptomen en behandeling oesofagitis
• Maagpijn: oorzaken pijn in de maag of pijnlijke maag
• Pijn op de borst: links/rechts, pijn longen, hart, borstbeen
• Slokdarmkanker: symptomen, slokdarmklachten en behandeling
• Slokdarmzweer: symptomen & behandeling van zweer in slokdarm