Boswellia: gezondheidsvoordelen, soorten en werkzame stoffen

Boswellia is een geslacht uit de familie Burseraceae, die bekend staat om de geurige hars die sommigen bomen leveren en onder meer gebruikt wordt in wierook, parfums en cosmetica. Het wordt daarom ook wel wierookboom genoemd. Boswellia is een eeuwenoud natuurlijk middel tegen ontstekingsziekten. Boswellia is een natuurlijke ontstekingsremmer en het heeft een verzachtende werking bij artritis. De ontstekingsremmende effecten zorgen ervoor dat je boswellia kan inzetten tegen ontstekingsaandoeningen, zoals reumatoïde artritis, inflammatoire darmaandoeningen (zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) en astma. Hierdoor verminderen de ontstekingen en kun je deze beter onder controle te houden.

• Indiase boswellia
• Boswellia serrata
• Soorten boswellia
• Gebruik van boswellia in de oude geneeskunde
• Werkzame stoffen in boswellia
• Gezondheidsvoordelen van boswellia serrata
• Vermindert ontstekingen
• Vermindert gewrichtspijn en artritispijn
• Behandeling van kanker
• Genezing van infecties versnellen
• Auto-immuunziekten
• Astma
• Ziekte van Parkinson
• Chronische darmziekten
• Dosering en bijwerkingen
• Bijwerkingen en interacties

Indiase boswellia

Boswellia serrata

Alleen Indiase boswellia (Boswellia serrata) wordt gebruikt voor medische doeleinden. Dit komt niet omdat andere soorten minder effectief zijn. Alleen de Indiase wierook wordt beschreven in de Europese farmacopee, zodat alleen deze voor behandeling kan worden gebruikt. Een farmacopee is een officieel handboek met voorschriften voor de analyse van geneesmiddelen. Boswellia Serata wordt gemaakt van het hars van de wierookboom.

Soorten boswellia

Botanisch gezien zijn de boomharsen afkomstig van een van de achttien soorten wierookboom. Vooral de volgende soorten zijn bekend:

• Boswellia serrata (Noord- en Centraal-India)
• Boswellia sacra = Boswellia carterii (Oman, Jemen, Somalië)
• Boswellia papyrifera (Nigeria, Kameroen, Ethiopië, Eritrea)
• Boswellia frereana (Somalië)
• Boswellia socotrana (Socotra)
• Boswellia ameero (Socotra)
• Boswellia ovalifoliata (Zuid-India)

Indiase wierook (Boswellia serrata) en Omaanse wierook (Boswellia sacra) bevatten de hoogste concentraties boswelliazuren, maar ook andere soorten zijn zeer geschikt om de actieve ingrediënten met ethanol te extraheren.

Gebruik van boswellia in de oude geneeskunde

Historisch gezien zijn boswellia-zuren voor deze doeleinden gebruikt:

• ontsteking van de luchtwegen
• tonsillitis (keelamandelontsteking)
• huidontsteking, brandwonden, psoriasis en netelroos
• maag-darmklachten

Boswellia werd in de middeleeuwen ook gebruikt voor allerlei huidaandoeningen, zenuwaandoeningen, aandoeningen van het maag-darmkanaal en luchtwegen. In de moderne tijd worden boswellinezuren steeds vaker gebruikt voor aandoeningen van het bewegingsapparaat (jicht, reuma).

Werkzame stoffen in boswellia

De hars van de wierookboom bevat ongeveer 5-10% pure essentiële oliën, die tal van beschermende effecten hebben, zoals:

• monoterpenen
• diterpenen
• triterpenen
• tetracyclische triterpeenzuren

Dit zijn vier boswellische triterpeenzuren, die enzymen remmen die verantwoordelijk zijn voor ontstekingen. Deze boswelliazuren kunnen ontstekingen verminderen en auto-immuunziekten voorkomen. Ontsteking is de reactie van lichaamsweefsel op elke vorm van irritatie, letsel, infectie en immuunsysteemstoornis. Als je pijn, roodheid, zwelling en soms functieverlies voelt, dan duidt dit op een ontsteking.

Gezondheidsvoordelen van boswellia serrata

Boswellia serrata kent de volgende voordelen voor de gezondheid.

Vermindert ontstekingen

De terpenen en de boswelliazuren (pentacyclische triterpenen) hebben een sterk ontstekingsremmend effect en beschermen gezonde cellen tegen ontstekingsreacties.

Terpenen
Terpenen zijn sterk ruikende chemicaliën die in bepaalde planten voorkomen, zoals eucalyptus, basilicum, pepermunt en citrus. De terpenen spelen een belangrijke rol bij de bescherming van deze planten, omdat ze hun sterke aroma gebruiken om insecten af te schrikken, ze beschermen tegen omgevingsinvloeden en worden beschouwd als bouwstenen van belangrijke chemische processen. In het menselijk lichaam hebben terpenen dezelfde taak door aanvallen van vrije radicalen af ​​te weren en zo de cellen te beschermen. Een teveel aan vrije radicalen in je lichaam kan er namelijk voor zorgen dat allerlei lichaamsprocessen worden verstoord.

AKBA
Andere chemische verbindingen die in boswellia worden aangetroffen, verminderen de ontstekingsreactie door T-lymfocyten (afweercellen, onderdeel van de specifieke cellulaire afweer) te beheersen en dan vooral het zogenaamde AKBA (3-O-acetyl-11-keto-beta-boswellic acid). Hoewel deze op dezelfde manier werkt als pijnstillers, zijn de werkingsmechanismen van AKBA heel anders omdat ze verschillende enzymen activeren. Door de speciale samenstelling gaat boswellia probleemloos door de maag en darmen en veroorzaakt daardoor significant minder bijwerkingen dan conventionele ontstekingsremmers (NSAID's). AKBA bestrijdt pijn doordat het een ​​enzym genaamd 5-LOX (5-lipoxygenase) kan remmen. Dit stopt leukotriënen die het ontstekingsproces veroorzaken.en ook een rol spelen in allergieën. AKBA is zeer effectief gebleken voor een groot aantal ontstekingsziekten zoals artritis, astma, chronische colitis of darmontsteking, colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn en kanker.

Incensolacetaat
Een ander actief bestanddeel van boswellia serrata is incensolacetaat, dat een vergelijkbare kracht heeft bij het verminderen van ontstekingen, vooral in de hersenen. Incensolacetaat beschermt de neuronen, het remt de vorming van tumoren en het heeft stemmingsverbeterende voordelen, zodat het een natuurlijk antidepressivum is. Dit stofje is dus een stemmingsverbeteraar dat de symptomen van een depressie tegengaat.

Vermindert gewrichtspijn en artritispijn

Boswellia-extract vermindert pijn of zwelling bij artritis, artrose of andere vormen van gewrichtsontsteking. Het kan gewrichtspijn tot wel de helft verminderen. De ontstekingsremmende, anti-artritische en analgetische activiteiten van boswellia helpt ook bij gewrichtspijn, gewrichtszwelling en verminderde mobiliteit.

Behandeling van kanker

Boswellia serrata-extract is een supplement gemaakt van de boswellia serrata-plant, dat helpt ontstekingen in het lichaam te verminderen en de samenstelling van de tumoren van patiënten met borst- en darmkanker kan veranderen.[1] Anno 2020 is meer onderzoek nodig naar de werkzaamheid van serrata bij het voorkomen en behandelen van kanker.

Genezing van infecties versnellen

Boswellia is in staat om ernstige luchtweginfecties te bestrijden en biedt daarmee een aanzienlijke verlichting bij hoest, verkoudheid, griep of keelpijn.

Auto-immuunziekten

Boswellia heeft invloed op de ontwikkeling van auto-immuunziekten omdat het de immunoglobulinen (eiwitten die voorkomen in bloedplasma) regelt die door het immuunsysteem worden geproduceerd om potentiële bedreigingen te bestrijden. Boswellia remt de aanmaak van leukotriënen die voorkomen bij chronische ontstekingsziekten en een rol spelen bij het ontstaan van astmatische en allergische klachten. Het immuunsysteem vormt altijd verschillende soorten antilichamen om verschillende ziekten te bestrijden. In dit proces kan er echter iets misgaan en maakt het lichaam antilichamen aan die zijn eigen gezonde weefsels en organen aanvallen. Wanneer dit gebeurt, ontstaat een auto-immuunziekte.

Astma

Boswellia kan ook een rol spelen bij de behandeling van astma. Boswelliazuren onderdrukken ontstekingen in de luchtwegen en remmen de afgifte van cytokines, dit zijn markers die tot ontsteking leiden. Boswelliazuren lijken dus de allergische reactie te blokkeren die in de eerste plaats een astma-reactie veroorzaakt. Er is anno 2020 nog wel meer onderzoek onder mensen nodig om hierover met meer zekerheid iets te kunnen zeggen.

Ziekte van Parkinson

Uit een onderzoek uit 2019 blijkt dat boswellia een nuttige aanvulling kan zijn bij medische inspanningen om de ziekte van Parkinson te behandelen.[2] In diermodellen (ratten met de ziekte van Parkinson) had boswellia een ontstekingsremmend en antioxidant effect, dat neuronen in de hersenen leek te beschermen en de motorische functie verbeterde. Dit betreft echter onderzoek met dieren dat moet worden ondersteund door kwalitatief hoogstaand onderzoek met mensen.

Chronische darmziekten

De ontstekingsremmende effecten van Boswellia kunnen ook gunstig zijn bij mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS), maar het is ook effectief bij inflammatoire darmaandoeningen zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn.

Dosering en bijwerkingen

In de literatuur worden de boswelliazuren gebruikt bij orale inname van ongeveer 800 tot 4.000 mg per dag. Een normale dagdosering ligt zo tussen de 900 mg en de 1200 mg per dag. Over het algemeen worden boswelliazuren goed verdragen. Ze vertonen farmacologische effecten, dat wil zeggen een meetbaar effect, op ontstekingen. De precieze werkingsmechanismen zijn anno 2020 echter onduidelijk. Meestal gebruik je boswellia in de vorm van capsules die je inneemt bij de maaltijd.

Bijwerkingen en interacties

Veel voorkomende bijwerkingen van boswellia zijn:

• diarree
• misselijkheid
• buikpijn
• huiduitslag (indien aangebracht op de huid)

Boswellia heeft geen bekende ernstige interacties met andere geneesmiddelen.

Noten:

1. Cancer.gov. Clinical Trials Using Boswellia serrata Extract. https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/clinical-trials/intervention/boswellia-serrata-extract (ingezien op 16-5-2020)
2. Parvaneh Doaee,Ziba Rajaei, Mehrdad Roghani, Hojjatallah Alaei, and Mohammad Kamalinejad.Effects of Boswellia serrata resin extract on motor dysfunction and brain oxidative stress in an experimental model of Parkinson’s disease. Avicenna J Phytomed. 2019 May-Jun; 9(3): 281–290.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen
• Akelei: gezondheidsvoordelen, toepassingen en bijwerkingen
• Akkerwinde: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen
• Vergeet-mij-nietje: gezondheidsvoordelen, toepassing & groei
• Amarant: gezondheidsvoordelen en gezonde voedingsstoffen