Kurkuma tegen tandvleesontsteking en voor mondverzorging

Voor de meeste mensen is kurkuma een integraal onderdeel van hun keuken. Of het nu gaat om currypoeder, kurkumathee of gouden melk (een mengsel van kurkuma, kaneel, kokosolie en amandel- of kokosmelk): kurkuma staat anno 2024 volop in de belangstelling. Wat weinig mensen echter weten, is dat geelwortel niet alleen buitengewoon gezond is en een zeer positief effect heeft op het dagelijks welzijn, maar dat het ook werkzaam is tegen tandvleesontsteking of bloedend tandvlees. Het is echter niet de bedoeling om met pure kurkumapoeder je tanden te gaan poetsen, wat op sommige sites wordt aanbevolen. Je kan het wel gebruiken als mondspoelmiddel of als 'pasta' bij ontstekingen.

• Wat is kurkuma?
• Gezondheidsvoordelen van kurkuma
• Gebruik van kurkuma tegen tandvleesontsteking en bij goede tandverzorging
• Kurkuma als tandverzorgingsproduct
• Tandvleesontsteking tegengaan
• Hoe te gebruiken?
• Mondspoeling ter preventie
• Zwelling en pijn in de tanden en het tandvlees
• Tandvleesontsteking
• Niet je tanden poetsen met kurmumapoeder
• Conclusie

Wat is kurkuma?

Kurkuma, ook wel bekend als geelwortel, koenjit of turmeric, komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië of India. Daar is het al meer dan 5000 jaar een heilzame plant. In Nederland is het pas de laatste tientallen jaren echt bekend geworden als specerij en culinair kruid. De afgelopen 50 jaar is medisch onderzoek van groot belang geweest voor de genezende eigenschappen van de plant. Curcuma longa behoort tot de gemberfamilie, waarvan de helende eigenschappen al duizenden jaren bekend zijn. Het exacte werkingsmechanisme en de actieve biocomponenten zijn echter pas voornamelijk vanaf de eeuwwisseling onderzocht in tal van onderzoeken. De meeste van deze voordelen kunnen worden toegeschreven aan de antioxiderende en ontstekingsremmende effecten.[1]

Gezondheidsvoordelen van kurkuma

Kurkuma wordt beschouwd als een belangrijke medicinale plant die veel positieve effecten heeft op het menselijk lichaam. Het is niet voor niets dat ze de aandacht van medisch onderzoek heeft getrokken. Curcumine, het belangrijkste actieve ingrediënt dat zich eenvoudig uit kurkuma laat isoleren, staat vooral bekend om zijn ontstekingsremmende, maar ook pijnstillende en hemostatische eigenschappen. Daarnaast vermindert het de gevolgen van oxidatieve stress en heeft het zowel antibacteriële als antivirale effecten. Veel ontstekingen die zich in de loop van de tijd in het lichaam ontwikkelen, worden in de meeste gevallen te laat of helemaal niet herkend. Een gezond lichaam met een intact immuunsysteem zorgt ervoor dat deze meestal ongemerkt genezen. Er zijn echter ook ontstekingen die niet zo snel genezen en verergeren of zelfs chronisch worden. Curcumine kan hierbij helpen. Het leidt tot een aanzienlijke vermindering van ontsteking van tanden en tandvlees.[2/3/4]

Gebruik van kurkuma tegen tandvleesontsteking en bij goede tandverzorging

Kurkuma als tandverzorgingsproduct

Kurkuma is wordt veel gebruikt als tandverzorgingsproduct omdat de stof curcumine in de plant een ontstekingsremmend effect heeft. Dit bevordert de wondgenezing, maar helpt ook bij tandvleesproblemen. Elke dag poetsen we onze tanden op een zeer routinematige manier, zonder ons veel zorgen te maken over het hoe en wat. We weten meestal niet dat dit veel meer inhoudt dan het verwijderen van microbiële tandplak. De gevolgen van onregelmatig of niet adequaat tandenpoetsen variëren van gevoelig, bloedend tandvlees, wat duidt op ontsteking van het tandvlees (gingivitis), tot ontsteking van het tandbed (parodontitis). Bovendien kunnen de kaakbeenderen worden aangetast totdat de tanden loskomen en uitvallen.

Tandvleesontsteking tegengaan

Ongeveer 80% van de bevolking heeft last van ontstoken tandvlees en daarom is het des te belangrijker om het tegen te gaan. Het is net zo belangrijk om ontstekingen in de mond te voorkomen en vooraf schadelijke bacteriën te bestrijden. Dit kan met kurkuma. Ofwel door te gorgelen en te spoelen met kurkumawater, ofwel door dagelijks gebruik van tandpasta's die de werkzame stof curcumine bevatten.

Hoe te gebruiken?

Mondspoeling ter preventie

Om ontstekingen in de mond te voorkomen en vooraf schadelijke bacteriën te bestrijden, kan de mond regelmatig met kurkuma worden gespoeld. De keel kan ook worden gereinigd door met dit mengsel te gorgelen. Hiervoor worden twee theelepels kurkumapoeder samen met twee tot drie kruidnagels in ongeveer 200 ml water gekookt en vervolgens afgekoeld. Gebruik deze oplossing als een natuurlijke tandspoeling.

Zwelling en pijn in de tanden en het tandvlees

Als er al zwelling en pijn aan het tandvlees is opgetreden, kunnen de getroffen gebieden worden behandeld met een kurkumapasta. Om dit te doen, meng een beetje kurkumapoeder en water in dezelfde hoeveelheid tot een pasta en masseer het om de tand en het omliggende tandvlees. Let op, hiervoor kun je het beste wegwerphandschoenen dragen, aangezien kurkuma een sterke kleurstof is! Na een blootstellingstijd van 5-10 minuten wordt de mond grondig met schoon water gespoeld.

Tandvleesontsteking

Als het tandvlees ontstoken is, kunnen de tanden en het tandvlees 1-2 keer per dag met een soortgelijke pasta worden ingewreven. Dit bestaat uit een theelepel kurkumapoeder, een halve theelepel Himalaya- of zeezout en een halve theelepel water. Het zout ondersteunt het antibacteriële effect tegen de bacteriën. Deze pasta wordt ook na circa 5-10 minuten uitgespoeld.

Niet je tanden poetsen met kurmumapoeder

Er wordt afgeraden om je tanden met pure kurkumapoeder te gaan poetsen voor mondhygiëne en om wittere tanden te krijgen. Gebruik voor dat doel kurkuma tandkrijt. Deze is in gespecialiseerde winkels verkrijgbaar. Dit product is echter niet geschikt voor mensen met nieuwe composietvullingen, en kunststofkronen in hun gebit, omdat kurkuma deze geel kleurt. In dat geval kun je beter de groenwitte neem (Azadirachta indica) tandkrijt kiezen. Deze verkleurt je gebit niet.

Conclusie

De geneeskrachtige geelwortel heeft tal van positieve eigenschappen en levert een waardevolle bijdrage aan de bescherming tegen gingivitis, bloedend tandvlees of ontsteking van het tandbed. Het gebruik van kurkuma in de dagelijkse tandheelkundige zorg, bijvoorbeeld in tandpasta of mondwater, kan ontstekingen voorkomen en heeft een positief effect op je dagelijkse welzijn. Poets niet je tanden met pure kurkumapoeder, maar kies voor kurkuma tandkrijt of neem tandkrijt.

Noten:

1. Susan J. Hewlings, and Douglas S. Kalman. Curcumin: A Review of Its’ Effects on Human Health. Foods. 2017 Oct; 6(10): 92. Published online 2017 Oct 22. doi: 10.3390/foods6100092
2. Karissa A Stoyell, Jennifer L Mappus, Mona A Gandhi. Clinical Efficacy of Turmeric Use in Gingivitis: A Comprehensive Review Complement Ther Clin Pract. 2016 Nov;25:13-17. doi: 10.1016/j.ctcp.2016.08.004. Epub 2016 Aug 2.
3. Monika Nagpal and Shaveta Sood. Role of curcumin in systemic and oral health: An overview. J Nat Sci Biol Med. 2013 Jan-Jun; 4(1): 3–7. doi: 10.4103/0976-9668.107253
4. Eleni Asteriou, Athanasios Gkoutzourelas, Athanasios Mavropoulos, Christina Katsiari, Lazaros I. Sakkas, and Dimitrios P. Bogdanos. Curcumin for the Management of Periodontitis and Early ACPA-Positive Rheumatoid Arthritis: Killing Two Birds with One Stone. Nutrients. 2018 Jul; 10(7): 908. Published online 2018 Jul 16. doi: 10.3390/nu10070908

Lees verder

• Kurkuma: gezondheidsvoordelen en bijwerkingen kurkuma
• Kaneel: gezondheidsvoordelen, soorten kaneel en bijwerkingen
• Zwarte peper: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffen
• Kruidnagel: gezondheidsvoordelen en toepassing kruidnagels
• Nootmuskaat: gezondheidsvoordelen en nootmuskaatproducten