Verschillende oorzaken voor alcoholverslaving

De een is gevoeliger voor een verslaving dan een ander. Het heeft onder andere te maken met een samenloop van vele factoren, zoals: aanleg, psychische factoren en sociale factoren. Wat begint met gezellig ’s avonds een drankje voor het slapengaan, kan leiden tot gewenning, waarna je op een gegeven moment niet meer zonder alcohol kunt. Er kunnen ook andere factoren een rol spelen, zoals een depressie, gedrag en van nature goed tegen alcohol kunnen. Wat zijn oorzaken om verslaafd te raken aan alcohol?

Aanleg

De een kan regelmatig alcohol drinken zonder verslaafd te raken, terwijl de ander veel verslavingsgevoeliger is en al gauw niet meer zonder kan. Verslaving ligt aan vele factoren van lichamelijke en/of geestelijke aard, zoals verslavingsgevoeligheid, gedrag, psychologische en sociale factoren. Als één van je ouders, of beide ouders alcoholist zijn is de kans groter dat jij het ook wordt. Genetische factoren kunnen misschien voor een klein deel een rol spelen, maar het grootste deel van afhankelijkheid ontstaat door je omgeving en persoonlijke factoren. Ook als de moeder heeft gedronken tijdens de zwangerschap is de kans groter dat het kind later alcoholproblemen krijgt.

Goed tegen alcohol kunnen

Er zijn mensen die niet zo snel last hebben van alcohol en kunnen gemakkelijk veel drinken. Zij zullen een groter risico lopen om verslaafd te raken omdat zij meer positieve dan negatieve ervaringen hebben. Zij ervaren positieve effecten van drinken door het euforische gevoel dat alcohol geeft. Het kan misschien een vervelend gevoel verdoven en ze hebben niet tot nauwelijks last van een kater. Sommige alcoholverslaafden hebben wel last van negatieve effecten, maar nemen dat voor lief.

Gewenning

Er is niets verkeerds aan om af en toe wat alcohol te drinken. Op zich kan dagelijks één glas wijn drinken geen kwaad, maar het dagelijks drinken van alcohol kan leiden tot gewenning. Op het moment dat je het dan niet doet, mis je het en heb je de behoefte om wat te drinken. Het kan al gauw leiden tot verslaving, waarbij je ook steeds meer gaat drinken. Het is daarom goed om enkele dagen per week geen alcohol te drinken, zodat het geen gewoonte wordt.

Psychische factoren

Veel oorzaken van drankproblemen ontstaan door psychische factoren. Zo kan het zijn dat iemand positieve verwachtingen heeft door het drinken van een borrel. Sommigen denken het nodig te hebben om te kunnen ontspannen of om gezelliger te zijn. Onderstaand worden de belangrijkste psychische factoren aangegeven:

Depressie

Het hebben van depressieve gevoelens is een grote oorzaak om alcoholproblemen te ontwikkelen, vooral bij vrouwen. Door het drinken raak je onder invloed, waardoor je problemen even van je af kunt zetten. Het geeft je een goed gevoel, waardoor de kans op verslaving groter wordt. Op het moment dat je nuchter bent, zullen je depressieve gevoelens hierdoor alleen maar toenemen. Het wordt daardoor steeds moeilijker om niet te drinken.

Angsten

Mensen die last hebben paniekaanvallen of een sociale fobie, lopen meer risico. Ze gebruiken alcohol vaak als middel om zich minder angstig te voelen. Tussen andere mensen voelen ze zich dan minder gespannen en kunnen de situatie beter aan.

Jeugdtrauma's

Mensen die in het verleden iets ernstigs hebben meegemaakt zoals mishandeling, seksueel misbruik, verwaarlozing of ouders hebben met een (alcohol)verslaving, lopen meer kans om alcoholproblemen te krijgen.

Stress

Langdurige stress door allerlei oorzaken, bijvoorbeeld door een hoge werkdruk, slepende conflicten, een nare gebeurtenis of relatieproblemen kunnen de kans op afhankelijkheid van alcohol vergroten. Op deze manier worden problemen even vergeten of kunnen ze beter worden verdragen.

Sociale factoren

Sommige mensen vinden het nou eenmaal gezelliger met een wijntje aan tafel te zitten. Vaak hebben ze het van huis uit meegekregen en wordt het in hun omgeving regelmatig gedaan: het is de normaalste zaak van de wereld. Hoe er in je jeugd is omgegaan met alcohol bepaalt in grote mate hoe jij er later mee om gaat. Vooral jonge mensen hebben de neiging om spanning te zoeken en experimenteren met drank. Tijdens feestjes is het stoer en word je overgehaald om mee te drinken. Soms doen ze het omdat ze opstandig willen zijn of impulsief zijn.

Makkelijke verkrijgbaar

In tegenstelling tot veel andere verslavende middelen, is alcohol gemakkelijk verkrijgbaar. Je kunt het gewoon in de supermarkt kopen en voor iemand die zijn eigen grenzen moeilijk kan vaststellen is het erg verleidelijk. Mensen die in stedelijke gebieden wonen, hebben meer verleiding om alcohol te kopen. Vooral bij werkloze mannen is alcoholmisbruik een risicofactor. Jongeren zijn een gemakkelijke doelgroep voor alcoholmisbruik als er veel reclame voor een drankje wordt gemaakt.

Is de verslaving een eigen keuze?

Een verslaving is niet direct een keuze van iemand, maar je kunt wel een keuze maken om wel of geen alcohol te drinken en ook over de hoeveelheid. Als je drinkt om je beter te voelen of om iets te vergeten, moet je jezelf afvragen of je wel goed bezig bent. Dit zijn keuzes die gemaakt worden voordat iemand verslaafd raakt. Deze is soms sneller gemaakt in geval van biologische, psychische of sociale factoren. Je zou ook kunnen kiezen voor een andere manier om je problemen op te lossen.

Risicogroepen

Over het algemeen zijn mannen gevoeliger voor alcoholverslaving dan vrouwen. Volgens de cijfers van het CBS is zelfs 40 procent van de mannen tussen de 18 en 24 jaar een zware drinker. Vooral onder mannelijke studenten speelt overmatig alcohol drinken vaak een sociale druk, anders horen ze er misschien niet bij. Hoog opgeleide vrouwen hebben in vergelijking met laag opgeleide vrouwen, meer kans op alcoholproblemen. Mensen die alleenstaand zijn, hebben meer kans om verslaafd te raken dan mensen die een partner hebben. Tussen de 80 en 95 procent van de alcoholisten zijn rokers van tabak, waarschijnlijk heeft dat te maken met de gevoeligheid voor verslavingen.

Lees verder

• Ziekten door teveel alcohol
• Aantasting hersenen door overmatig alcoholgebruik
• Alcoholisme en ondervoeding
• Levertransplantatie: een levensreddende operatie
• Ben ik verslaafd?