Loszittende tand: oorzaken en behandeling van losse tanden

Een wiebelende of losse tand behoort tot een van de meest voorkomende klachten die mensen vanaf hun middelbare leeftijd bij de tandarts krijgen. Maar waarom gaan tanden los zitten en kun je wiebeltanden voorkomen? Loszittende tanden kunnen gewoon een gevolg zijn van het menselijke verouderingsproces. Ook kan het gebruik van bepaalde medicijnen, genetische defecten, zwangerschappen, regelmatig tandenknarsen (bruxisme) of lichamelijke aandoeningen zoals boulimia (een eetstoornis) leiden tot losse tanden. Andere mogelijke oorzaken zijn slecht aangepaste bruggen en kronen, evenals orthodontische behandelingen, die leiden tot een onjuiste belasting van de tanden. Doch meestal is er een diepe ontsteking van het tandvlees achter de wiebeltanden (parodontitis).

• Wat geeft gezonde tanden stevigheid?
• Oorzaken van losse tanden
• Loszittende tanden na een ongeval
• Losse tanden door parodontitis
• Losse tanden door nachtelijke tandenknarsen
• Loszittende tanden door defecte prothese
• Losse tanden na een wortelkanaalbehandeling
• Losse tanden door botverlies
• Wiebelige tanden voorkomen
• Behandeling: loszittende tanden verstevigen

Wat geeft gezonde tanden stevigheid?

Idealiter zitten je tanden stevig in de mond en kunnen ze zelfs met knapperig fruit of met het kauwen op plakkerig voedsel gemakkelijk omgaan. Dit wordt gewaarborgd door het totaal van steunweefsels, wat het parodontium genoemd wordt en uit verschillende structuren bestaat. Het kaakbot vertegenwoordigt het fundament. Hij heeft tandkassen (alveoli) waarin de tanden en kiezen met hun wortels geplaatst zijn. Tussen de kaak en de tandwortel bevindt zich een microscopisch kleine opening die wordt doorkruist door ligamenten. Deze bindweefselligamentjes wikkelen zich als een manchet rond de tand en maken deze stevig maar elastisch vast aan het bot. Verderop is de tandhals omgeven door tandvlees. Ook in dit gebied geven dunne ligamenten de tand een stevige houvast.

Oorzaken van losse tanden

Als een tand losraakt, kan dit verschillende oorzaken hebben. Vaak wordt niet de tand zelf aangetast, maar het omringende parodontium of het kaakbot! Dit komt vooral door tandziekten, ongevallen, tandheelkundige ingrepen of langdurige stress.

Loszittende tanden na een ongeval

Een mogelijke oorzaak van een losse tand is een tandongeval. Bij een ernstig extern trauma kan een tand volledig loskomen, of de vasthoudende ligamenten zijn zodanig beschadigd dat de tand wiebelt. Het meest getroffen zijn de voorste tanden. Het komt vooral voor bij pubers en jongvolwassenen en bij balsporten en gevechtssporten zijn tandongevallen een veel voorkomende oorzaak van losse tanden. Afhankelijk van de omvang van de schade kan de tand weer sterker worden. Het is belangrijk om in deze situatie onmiddellijk contact op te nemen met je tandarts of een tandheelkundige hulpdienst.

Losse tanden door parodontitis

Zie je vaak rood bij het tanden poetsen? Dan heb je mogelijk ook last van losse tanden. Herhaalde tandvleesbloedingen is een duidelijk waarschuwingssignaal voor ontstoken tandvlees (tandvleesontsteking of gingivitis). Dit vertegenwoordigt op zijn beurt de eerste fase van parodontitis, een tandvleesontsteking die verder gaat dan het tandvlees.

In geval van parodontitis raken het tandvlees, parodontium (of steunweefsel) en later ook het kaakbot ontstoken. Dit komt door bacteriën die zich vermenigvuldigen, vooral bij tandplak. In de eerste fase trekt het tandvlees zich meer en meer terug en wordt de hals van de tand zichtbaar. De tandenhoudende ligamenten raken beschadigd en vallen uiteen en er zijn roodheid, kieren en spleetjes tussen de tanden en kiezen. Onbehandeld valt de ontsteking uiteindelijk het kaakbot aan. Als het bot ook steeds verder afbreekt, verliezen de tanden hun verankering en kunnen ze uiteindelijk los komen te zitten.

Onbehandelde parodontitis is veruit de belangrijkste oorzaak van losse tanden bij volwassenen. Desondanks wordt de ziekte vaak onderschat. Verraderlijk is dat je in de vroege stadia niet altijd klachten hebt. Des te belangrijker zijn de regelmatige controles bij de tandarts. De volgende symptomen wijzen op een probleem met betrekking tot je tandvlees:

• bloedend tandvlees
• rood tandvlees
• 'langer' uitziende tanden (omdat het tandvlees zich terugtrekt)
• kiespijn bij het bijten
• vorming van parodontale pockets
• slechte adem (halitose)
• slechte smaak in de mond
• purulente afscheiding (pus) op de tandvleesrand
• tandverplaatsingen

Losse tanden door nachtelijke tandenknarsen

Sommige mensen werken hard in hun slaap. Tijdens nachtelijk tandenknarsen (bruxisme) – een veel voorkomend stresssymptoom – kunnen krachten van 70 kg en meer op de tanden werken. Dat is veel meer druk dan normaal kauwen. Na verloop van tijd is deze overbelasting niet zonder gevolgen: er treedt gebitsbeschadiging en tandslijtage op. Helaas gebeurt het tandenknarsen in de slaap volledig onbewust, vaak zonder dat je het merkt. De tandarts kan de overbelasting herkennen door de typische slijpsporen op het glazuur. Dankzij een speciaal knarsbitje van kunststof kan de schade op zijn minst tot een minimum worden beperkt.

Loszittende tanden door defecte prothese

Het parodontium is permanent overbelast wanneer kronen of bruggen slecht zitten. Vanwege een defecte bitafsluitingsdruk wordt constant druk uitgeoefend op de tanden en het steunweefsel. Na maanden of jaren leidt dit onvermijdelijk tot schade. Pijn, maar ook losse tanden kunnen het gevolg zijn. Deze problemen kunnen echter grotendeels worden vermeden door middel van moderne diagnostische procedures bij de productie van tandprothesen.

Losse tanden na een wortelkanaalbehandeling

Soms moet de tandarts een deel van de tandwortel verwijderen om een ​​ontstoken tand te redden. In technisch jargon wordt deze behandeling wortelpuntresectie genoemd. Dit voorkomt dat de tand moet worden getrokken. Maar de behandelde tand is niet zo goed verankerd in het kaakbot. Loskomen van tanden is een bijwerking die al dan niet optreedt na een dergelijke behandeling. Maar ook hier is er een effectieve remedie: met behulp van titanium pinnen (implantaten), kan de tandarts de betreffende tand in het bot fixeren.

Losse tanden door botverlies

Tandverlies kan besmettelijk zijn. Als een of meer tanden getroffen zijn verhoogt dat het risico dat andere tanden losraken. De reden is dat je botten achteruitgaan zodra ze niet meer worden gebruikt. Als een tand ontbreekt, ontbreekt ook de druk op het kaakbot, wat een vals signaal naar het lichaam geeft dat het bot op dit punt niet langer nodig is. De resulterende degeneratieprocessen zorgen ervoor dat aangrenzende tanden hun greep verliezen. Een tandspleet moet daarom altijd worden gesloten, niet alleen om esthetische redenen, maar ook om de andere tanden te beschermen. De moderne tandheelkunde biedt vele mogelijkheden en de vaak gevreesde tandprothese is niet langer de enige optie.

Wiebelige tanden voorkomen

Iedereen wil gezonde, sterke tanden waar je tot op hoge leeftijd mee kunt doen. Om dit te bereiken, kun je een aantal maatregelen nemen. Grondige, regelmatige mondhygiëne is de belangrijkste maatregel om tand(vlees)ziekten zoals parodontitis en dus losse tanden, te voorkomen.

Maar tandenpoetsen, flossen, tandenstoken en mondspoelen zijn niet altijd voldoende om de ziekteverwekkers in de mond te bestrijden. Laat twee keer per jaar je gebit controleren door de tandarts en laat dan meteen je tanden reinigen.

De meest voorkomende reden voor een wiebelende en uiteindelijk falende tand is onjuiste of slechte mondhygiëne. Ongezonde eetgewoonten en roken zijn ook risicofactoren die kunnen leiden tot tandbederf en parodontitis. Een grondige tandverzorging en goed poetsen voorkomen dit en zorgen voor het behoud van gezonde en sterke tanden. Vooral met gingivitis en bloedend tandvlees moet je actief zijn.

Behandeling: loszittende tanden verstevigen

Een losse tand is niet voor altijd verloren. Als het botverlies niet te ver gevorderd is, kan behandeling soelaas bieden. Zelfs met een tandongeval, zoals een val op de tand of een ander acuut letsel, is er nog hoop op een wiebelende tand. Het parodontale apparaat van kaakbot en elastisch tandvlees heeft een zekere flexibiliteit. Daarom kan een losse tand in dit geval vaak worden gered door een beschermende spalk door de tandarts.

Als een parodontitis de oorzaak is van loszittende tanden, dan zal de tandarts deze onderliggende ziekte behandelen, bijvoorbeeld met een antibioticabehandeling die precies is afgestemd op de pathogene stammen. Vaak is het noodzakelijk en verstandig om eerst de tanden te stabiliseren door ze aan elkaar te vergrendelen.

Zelfs als een tandbrug of een tandkroon losraakt of zelfs helemaal faalt, kan er nog wat gedaan worden. Tandkronen en andere kunstgebitten moeten snel opnieuw worden gelijmd door de tandarts, zodat de getroffen tand zo goed mogelijk wordt beschermd tegen tandbederf en verdere vernietiging.

Lees verder

• Afgebroken tand: oorzaken, behandeling, prognose & preventie
• Stinkende tand: oorzaak en behandeling van vieze tandgeur