Afgebroken tand: oorzaken, behandeling, prognose & preventie

Een gebroken tand komt relatief vaak voor. Alle tanden kunnen afbreken. De breuk is duidelijk zichtbaar of voelbaar. In principe moet altijd een tandarts worden geraadpleegd bij een afgebroken tand, anders kan pijn en later tandverlies optreden. Het gebeurt sneller dan je denkt. Je valt, je bijt op iets hards of je botst onverwacht tegen iemand aan, bijvoorbeeld tijdens het sporten, en een stuk van de tand is afgebroken. Je kunt het beste kalm blijven, omdat het gebroken stuk tand vaak weer kan worden hersteld, ongeacht of de kies of de snijtand is afgebroken. Als het niet langer mogelijk is, zijn er tal van methoden om de schade te herstellen.

• Wat is een afgebroken tand?
• Oorzaken
• Tandarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van een afgebroken tand
• Afgebroken tand terugplaatsen
• Vulling
• Kroon
• Vooruitzichten en prognose
• Preventie

Wat is een afgebroken tand?

Een veelvoorkomend probleem waarmee mensen naar een tandarts gaan, is een afgebroken tand. Dit gebeurt bijvoorbeeld als je hard op je tanden valt of als je op iets hards bijt. In veel gevallen is de tand al van te voren beschadigd, waardoor deze bijzonder gevoelig is om af te breken. Dit kan een voltooide wortelkanaalbehandeling of voortschrijdend tandbederf zijn. Een afgebroken tand vereist vaak een medische behandeling. Vaak kan het afgebroken stuk worden teruggeplaatst door de tandarts. Als terugplaatsing niet mogelijk is, kan de tand gereconstrueerd worden met tandkleurig materiaal (composiet). Zonder de juiste behandeling blijft de tand gevoelig voor tandbederf en andere ziekten, wat kan leiden tot pijn en vervolgens tot verlies van de tand.

Oorzaken

De oorzaken van een afgebroken tand kunnen veelvuldig zijn. Sportongevallen worden vaak genoemd als de reden voor het letsel. Dit kan bijvoorbeeld een botsing met een teamgenoot, een ongelukkig balcontact of een val zijn. Zelfs drinken uit een glas of een fles die per ongeluk tegen de tand is geslagen, kan verantwoordelijk zijn voor het letsel. In deze gevallen worden natuurlijk vooral de snijtanden aangetast.

Maar zelfs de wang of verstandskiezen kunnen bijvoorbeeld afbreken wanneer ze op een hard voorwerp zoals een snoepje bijten. In deze gevallen was schade aan de tand vaak al van tevoren aanwezig, waardoor hij bijzonder gevoelig was voor afbreken, bijvoorbeeld door tandbederf. Dit vermindert de weerstand van de tand en laten deze sneller breken bij belasting.

Tandarts raadplegen

Bij een afgebroken tand is het raadzaam je tandarts te raadplegen. De tandarts onderzoekt of hij het afgebroken stuk kan terugplaatsen. Als kleine stukjes van de gebroken tand in interdentale ruimtes of het tandvlees zijn geduwd, is een bezoek aan de arts noodzakelijk om ze te verwijderen. Als de gebroken tand instabiliteit van het steunweefsel veroorzaakt, moeten correcties door een tandarts worden aangebracht. Langzame verplaatsingen van de omliggende tanden leiden anders tot kaakafwijkingen en vervolgens tot ernstige pijn.

Onderzoek en diagnose

Een afgebroken tand kan in de meeste gevallen al door de getroffen persoon worden gediagnosticeerd. In het geval van een afgebroken snijtand is de schade duidelijk zichtbaar. Een afgebroken verstandskies kan worden gevoeld met de tong. Zelfs kleinere fracturen kunnen worden herkend omdat de tand anders aanvoelt dan normaal. Bij een bezoek aan een tandarts kan de diagnose snel worden bevestigd. Dan is het belangrijk om erachter te komen hoeveel de tand is beschadigd en of deze kan worden bewaard. Een nader onderzoek, gecombineerd met een röntgenfoto, kan informatie verschaffen. Afgebroken tanden moeten altijd met tandheelkundige zorg worden behandeld, omdat de schade zichzelf niet regenereert en het de tand veel vatbaarder maakt voor cariës.

Als de zenuw vrij is komen te liggen, veroorzaakt dit pijn en mogelijk tot ontsteking, en dat kan behoorlijk van invloed zijn op je welbevinden. De tand kan dermate ernstig zijn beschadigd dat deze moet worden getrokken.

Complicaties

Een afgebroken tand leidt in de meeste gevallen niet tot verdere complicaties. Als het afgebroken deel van de tand per ongeluk wordt ingeslikt, wordt dit meestal zonder complicaties verwijderd via de ontlasting. Desondanks kan een bedreigende situatie optreden als het afgebroken deel van de tand in de luchtpijp komt als het wordt ingeslikt. Artsen spreken in dit geval van aspiratie van de tand. Normaal gesproken is er een door reflex veroorzaakte hoest. Hierdoor wordt de tand van de luchtpijp terug getransporteerd naar de keel of mond. Als dit proces mislukt, wordt het ten zeerste aanbevolen om een ​​arts te bezoeken. Bij aspiratie bestaat er een risico op longontsteking.

Er kunnen complicaties ontstaan in het resterende deel van de tand. Het blootgestelde gedeelte kan er voor zorgen dat de tandhals niet langer wordt beschermd. Hij is gevoeliger voor bacteriën. Het risico op cariës is verhoogd. In ernstige gevallen worden de tandwortel of de tandzenuw blootgesteld. Dit is pijnlijk en kan verdere ontsteking veroorzaken. Het afsterven van de tandzenuw dreigt.

Behandeling van een afgebroken tand

Afgebroken tand terugplaatsen

Als een afgebroken tand duidelijk is gediagnosticeerd, zal de behandelende tandarts bepalen hoe de tand is beschadigd en of het mogelijk is om deze te reconstrueren. Het afgebroken tanddeel moet je bewaren in een glas (halfvolle) melk of speeksel. Ga onverwijld hiermee naar de tandarts. De tandarts beoordeelt of hij het afgebroken stuk kan terugplaatsen.

Vulling

Lukt het niet om het stuk vast te plakken, dan zal de tandarts de tand met (composiet)vulling opvullen. Ook kleinere ongevallen kunnen worden behandeld met een vulling.

Kroon

Als het fragment verloren is gegaan of te veel tijd is verstreken sinds dat het tanddeel is afgebroken, dan kan er mogelijk een kroon geplaatst worden. Hier wordt de tand of het aangetaste deel van de tand kunstmatig gereproduceerd, wat enige tijd kost en ook vrij duur is.

Een kroon is een kapje van metaal en/of porselein dat over een afgeslepen tand of kies geplaatst worden en erop wordt vastgelijmd.
Voor de snijtanden wordt over het algemeen meer keramiek gebruikt, omdat dit visueel moeilijk te onderscheiden is van natuurlijke tanden. Als de aangetaste tand niet kan worden gered door een dergelijke behandeling, kan het nodig zijn om deze te verwijderen.

Vooruitzichten en prognose

Een afgebroken tand moet je niet negeren en op z'n beloop laten. Zelfgenezing is uitgesloten. Om te voorkomen dat de situatie verslechtert, is het oordeel van een tandarts nodig. Des te minder harde structuren van de tand zijn afgebroken, des te minder ingewikkeld een behandeling is. Vaak kan het afgebroken deel erop worden teruggeplaatst of de tandarts herstelt de aangedane tand met tandkleurig materiaal (composiet). Als er te veel van de tand is afgebroken, kan de tandarts aanbevelen het resterende deel van de tand te trekken en in plaats daarvan een tandheelkundig implantaat in te brengen. Als gevolg hiervan wordt de hele tand opnieuw opgebouwd en vervangen.

Preventie

Het afbreken van van een tand kan onder meer worden voorkomen door altijd op een goede mondhygiëne te letten en twee keer per jaar de tandarts te bezoeken voor controle. Aldus kan de vorming van cariës worden voorkomen en kan de natuurlijke weerstand van de tanden worden gehandhaafd. Tijdens het sporten kunnen bijvoorbeeld de tanden worden beschermd tegen schade veroorzaakt door ongevallen door een zogenaamde gebitsbeschermer.

Lees verder

• Loszittende tand: oorzaken en behandeling van losse tanden
• Stinkende tand: oorzaak en behandeling van vieze tandgeur
• Bloedende tong (tongbloeding): oorzaken en symptomen