Bloedende tong (tongbloeding): oorzaken en symptomen

Een bloedende tong of tongbloeding is een symptoom van een lokaal trauma of een aandoening. Een bloedende tong is iets waar veel mensen bij tijd en wijle last van hebben. De locatie van de tong maakt het kwetsbaar voor verwondingen. Je tong kan gewond raken door factoren als bijten op de tong (tongbijten), het dragen van een beugel, een kunstgebit, afgebroken tanden en hard voedsel. Meestal is een tong die een beetje bloedt niets om je zorgen over te maken. Maar er zijn nog andere oorzaken van een bloedende tong. Hoewel de meeste oorzaken niet ernstig zijn, is het soms verstandig om een afspraak te maken met je huisarts. Medische oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat je tong gaat bloeden, lopen uiteen van kleine problemen die zichzelf genezen tot aandoeningen die medische behandeling vereisen.

• De tong
• Een bloedende tong
• Epidemiologie van een bloedende tong
• Oorzaken van een bloedende tong
• Trauma's en verwondingen aan de tong
• Tongbijten
• Tongpiercing
• Tandheelkundige behandelingen
• Bijten op voorwerpen
• Tong schrapen
• Mondschimmel (candida)
• Herpes-simplex-infectie in de mond
• Bloedvat- en lymfestelselmisvormingen
• Zweertjes in de mond
• Vitaminetekorten
• Medicatie
• Allergische reacties
• Tandvleesproblemen
• Auto-immuunziekten
• Tongkanker: symptomen en behandeling
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek met de arts
• Lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Het stellen van de diagnose
• Behandeling van een bloedende tong
• Medische behandelingen
• Zelfzorg
• Prognose
• Preventie van een bloedende tong

De tong

De tong is een van de meest fascinerende en veelzijdige spieren in ons lichaam. Ze kronkelt, draait en beweegt met een precisie waar menig danser jaloers op zou zijn. Niet alleen stelt ze ons in staat om te spreken en te proeven, maar de tong speelt ook een belangrijke rol bij het kauwen en slikken van voedsel. Die roze spier in je mond is bezaaid met duizenden smaakpapillen – kleine, bobbelige sensoren die je smaken van zoet, zuur, zout, bitter en umami laten ervaren. Of je nu geniet van een smeuïge chocoladetaart of de scherpe pittigheid van een rode peper, je tong zorgt ervoor dat elke smaak explosief tot leven komt.

Maar haar functie gaat verder dan alleen de zintuiglijke beleving. De tong is ook een belangrijke indicator van je gezondheid. Een gezonde tong heeft een glad, roze oppervlak met een dun laagje witachtig slijm. Zie je echter dat je tong plots een andere kleur aanneemt – bijvoorbeeld geel, wit of zelfs zwart – dan kan dat een teken zijn van een gezondheidsprobleem, variërend van uitdroging tot een infectie. Let ook op als je pijn, zwelling of vreemde bultjes op je tong opmerkt; dit zijn signalen dat er iets in je lichaam uit balans is. De tong werkt dus als een soort interne barometer, die subtiele veranderingen in je gezondheid weergeeft.

En laten we de spreekvaardigheid niet vergeten! De tong is als een dirigent van een orkest, die je tanden en lippen aanstuurt om klanken te vormen tot woorden. Probeer maar eens een woord als "fantastisch" uit te spreken zonder je tong te gebruiken – onmogelijk! Ze beweegt gracieus tussen je tanden door en vormt klanken met een precisie die we vaak voor lief nemen. In de loop van je leven ondergaat ze al deze inspanningen, zonder ooit een dag vrij te nemen. Kortom, de tong is een onmisbare krachtpatser die zorgt voor een wereld van smaak, communicatie en gezondheid.

Een bloedende tong

Tijdens een etentje met vrienden voelde Mark plots een scherpe pijn op zijn tong toen hij zijn vork even iets te enthousiast gebruikte. De smaak van met kruiden bestrooide steak werd ineens aangevuld met een metaalachtige hint: bloed. Verbaasd keek hij in de spiegel van het restauranttoilet en zag een kleine, maar duidelijke snee op zijn tong. Hoe klein het wondje ook was, het bloeden hield langer aan dan hij had verwacht, en elke beweging voelde aan als een scherpe herinnering.

Een bloedende tong kan onschuldig zijn, zoals bij een hap ongelukje of een snee van een scherpe rand, maar het kan ook wijzen op andere oorzaken zoals ontstekingen, tekorten aan vitamines of tandheelkundige problemen. Het is een reminder dat dit sterk doorbloede orgaan, zo cruciaal voor smaak en spraak, gevoelig is voor verwondingen die ons verrassen met hun impact.

Epidemiologie van een bloedende tong

Een bloedende tong kan een alarmerend symptoom zijn dat varieert van een klein wondje tot een teken van een onderliggende aandoening. De epidemiologie van een bloedende tong kent subtiele verschillen in geslacht, leeftijd, geografische locatie en genetische aanleg. Het begrijpen van deze verschillen kan helpen om patronen te herkennen en gericht preventieve maatregelen te treffen. Hier volgt een uitgebreide bespreking van het voorkomen van een bloedende tong, met speciale aandacht voor Nederland, de Nederlandse overzeese gebiedsdelen, België en wereldwijd.

Geslachts- en leeftijdsverschillen: wie heeft meer kans op een bloedende tong?
Een bloedende tong komt in verschillende mate voor bij mannen en vrouwen, waarbij vrouwen iets vaker rapporteren dat ze last hebben van dit symptoom. Dit kan te maken hebben met het feit dat vrouwen gemiddeld genomen gevoeliger zijn voor tandvleesontsteking en mondproblemen door hormonale schommelingen, zoals tijdens de zwangerschap of de menopauze. Ongeveer 15% van de volwassen vrouwen in Nederland rapporteert minstens een keer per jaar last te hebben van een bloedend mondslijmvlies, inclusief de tong. Bij mannen ligt dit percentage iets lager, rond de 10%.

Kinderen hebben vaak te maken met een bloedende tong als gevolg van fysieke trauma’s, zoals bij het bijten op de tong tijdens het spelen of door het gebruik van scherpe voorwerpen. In Nederland en België heeft naar schatting 20% van de kinderen in de leeftijd van 5 tot 12 jaar minstens één keer per jaar een kleine verwonding aan de tong die leidt tot bloeden. Bij oudere volwassenen (65+) kan een bloedende tong vaker voorkomen door tandvleesproblemen en een verminderde speekselproductie, wat leidt tot een kwetsbaarder mondslijmvlies.

Klimaat en omgevingsfactoren: de rol van milieu en levensstijl
Het klimaat speelt indirect een rol bij het voorkomen van een bloedende tong. In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen zoals Aruba en Curaçao, waar de luchtvochtigheid hoog is en het dieet vaak rijk is aan specerijen en pittige gerechten, kunnen mondirritaties sneller leiden tot bloedingen. In deze regio’s rapporteren mensen vaker kleine wondjes in de mond, inclusief op de tong, als gevolg van het eten van scherpe of pittige voedingsmiddelen. Ongeveer 25% van de inwoners geeft aan weleens mondbloedingen te hebben gehad door voedselgerelateerde irritaties.

In gematigde klimaten zoals Nederland en België is uitdroging van de mond een risicofactor tijdens koude winters wanneer verwarmingssystemen de luchtvochtigheid binnenshuis verminderen. Dit kan leiden tot droge en gescheurde mondslijmvliezen, wat de kans op een bloedende tong vergroot. Daarnaast speelt mondhygiëne een cruciale rol: mensen die hun tanden hard poetsen of een ruwe tongschraper gebruiken, kunnen onbedoeld wondjes op de tong veroorzaken.

Genetische factoren en familiaire aanleg
Genetische aanleg kan bijdragen aan de gevoeligheid van het mondslijmvlies en het tandvlees, wat weer invloed kan hebben op de frequentie van een bloedende tong. Mensen met een familiegeschiedenis van bloedingsstoornissen, zoals de ziekte van von Willebrand of hemofilie, hebben een verhoogd risico op spontane bloedingen in de mond. Deze aandoeningen komen wereldwijd voor, met een prevalentie van ongeveer 1 op de 10.000 voor hemofilie en 1 op de 100 voor milde vormen van von Willebrand in Europa, inclusief Nederland en België.

Voedingspatroon en mondgezondheid
Het voedingspatroon speelt een belangrijke rol bij de gezondheid van de mond en de kans op een bloedende tong. Een dieet dat arm is aan vitamine C kan bijvoorbeeld leiden tot een verzwakking van de bloedvaten en het mondslijmvlies, wat de kans op bloeden vergroot. In Nederland en België, waar een gevarieerd dieet meestal de norm is, komt dit minder vaak voor, maar in gezinnen met een laag inkomen kan een gebrek aan vers fruit en groenten bijdragen aan dit risico.

In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen kan de consumptie van zuur voedsel, zoals citrusvruchten, en pittige gerechten leiden tot irritaties en wondjes op de tong. Ongeveer 15% van de bevolking in deze regio’s rapporteert incidentele bloedingen van de tong na het eten van sterk gekruid voedsel.

Wereldwijde verschillen en socio-economische invloeden
In ontwikkelingslanden komt een bloedende tong vaker voor door een gebrek aan toegang tot tandheelkundige zorg en beperkte mondhygiënepraktijken. Infecties zoals schimmelinfecties en bacteriële ontstekingen die kunnen leiden tot mondbloedingen zijn in sommige delen van Afrika en Azië veelvoorkomend. Wereldwijd varieert het vóórkomen van een bloedende tong, maar in gebieden met slechte toegang tot schoon drinkwater en tandheelkundige producten is het probleem aanzienlijk groter.

Oorzaken van een bloedende tong

De menselijke tong bestaat vooral uit spieren en is een orgaan waarmee je praat, slikt, kauwt en proeft. Vanwege de ligging van de tong in de mond is het een orgaan dat vaak verwond raakt doordat je erop bijt of doordat je voedsel eet dat hard of scherp is. Ook kun je je tong verbranden door heet voedsel of hete dranken. De tong kan hevig bloeden vanwege de vele bloedvaten die in de tong aanwezig zijn. Dit komt omdat de tong vooral bestaat uit spieren en daarom veel bloed nodig heeft. Niet alleen bijten op je tong kan een bloedende tong veroorzaken, maar ook bepaalde aandoeningen kunnen leiden tot wondjes op de tong die kunnen gaan bloeden.

Trauma's en verwondingen aan de tong

Een bloedende tong wordt vaak veroorzaakt door een lokaal trauma.

Tongbijten

Kauwen of bijten op de tong (tongbijten) kan leiden tot een bloedende tong. Je kunt per ongeluk op je tong bijten tijdens het kauwen op voedsel, maar er zijn ook mensen die dwangmatig op hun tong bijten. In het laatste geval is het verstandig om professionele psychologische hulp in te schakelen om het af te leren.

• Stel je voor: je zit heerlijk te genieten van een bord spaghetti, de saus zit perfect en de vork glijdt moeiteloos naar je mond. Maar dan gebeurt het – een onhandige beweging, en je bijt hard op je tong. Pijnscheuten schieten door je mond terwijl je meteen de zoute smaak van bloed proeft. Je haast je naar de spiegel en ziet een kleine wond aan de zijkant van je tong. Geen pretje! De tong kan flink bloeden door de hoeveelheid bloedvaten, en hoewel het bloeden vaak snel stopt, voelt het daarna nog een tijdje beurs aan.

Tongpiercing

Een tongpiercing kan soms leiden tot complicaties, vooral als 'doe-het-zelvers' de piercing zetten. Zij boren vaak op een verkeerde plaats, waardoor er bloedvaten of zenuwen kunnen worden geraakt en het sieraad niet goed blijft zitten. De kans op infectie bij zelfpiercing is aanzienlijk.

• Janneke besluit een tongpiercing te nemen, een stoere look waar ze al lang over droomde. Maar in een impulsieve bui laat ze haar vriend het zelf doen met een scherpe naald. Zodra de naald door haar tong gaat, voelt ze een felle pijn en merkt ze dat haar mond zich vult met bloed. Ze heeft per ongeluk een bloedvat geraakt, en het bloed blijft maar stromen. Even later, als ze eindelijk professionele hulp inschakelt, blijkt dat ze een infectie heeft opgelopen. Haar avontuur met de tongpiercing loopt op een pijnlijk einde uit.

Tandheelkundige behandelingen

Slecht passende of slecht geplaatste kunstgebitten, beugels, bruggen, kronen en andere tandheelkundige materialen leiden mogelijk tot verwondingen aan de tanden wat leidt tot een bloedende tong. Een gebroken of afgebroken tand kan een diepe snee in de tong veroorzaken, wat leidt tot hevig bloeden in de mond en ook aan de tong.

• Karel heeft net een nieuwe kroon laten plaatsen. Hij voelt zich opgelucht dat zijn gebit er weer netjes uitziet. Maar tijdens het eten merkt hij dat de kroon aan de scherpe kant is en voortdurend tegen zijn tong schuurt. Een paar dagen later ziet hij een snee op zijn tong, en bij elke hap bloedt het opnieuw. Hij realiseert zich dat de kroon niet goed geplaatst is en de wond veroorzaakt. Uiteindelijk moet hij terug naar de tandarts om de kroon bij te laten schuren.

Bijten op voorwerpen

Bloedingen aan de zijkanten van de tong ontstaan vaak door op de tong te bijten tijdens het eten, tandenknarsen of kauwen op voorwerpen zoals potloden of pennen.

• Sanne heeft de gewoonte om altijd op haar pen te kauwen tijdens het werk. Terwijl ze diep in gedachten verzonken is, schiet haar pen ineens tussen haar tong en kiezen. Ze voelt een scherpe pijn en proeft onmiddellijk bloed. Haar tong heeft een lelijke wond aan de zijkant. Sanne besluit dat het misschien toch tijd wordt om van haar kauwgewoonte af te komen. Haar tong blijft de rest van de dag pijnlijk en gezwollen, een onmiskenbare herinnering aan de scherpe kantjes van haar pennen.

Tong schrapen

De tong schrapen is nuttig om bacteriën te verwijderen en een slechte adem (halitose) tegen te gaan. Als je echter te ruw je tong schraap met een tongschraper, kan er schade ontstaan aan de tong wat leidt tot een bloedende tong. Zachtjes de tong schrapen met de tongschraper is voldoende en voorkomt veel ongemak.

• Elke ochtend schraapt Tim zijn tong grondig om een frisse adem te krijgen. Op een dag, gehaast en iets te enthousiast, schraapt hij ruw met de metalen tongschraper over zijn tong. Een scherpe pijn volgt, en hij ziet meteen een dunne lijn bloed op de schraper. Hij schrikt als hij merkt dat hij te hard heeft gedrukt en een kras op zijn tong heeft gemaakt. Tim leert dat voorzichtigheid belangrijk is bij het schrapen, anders brengt hij meer schade toe dan dat het helpt.

Mondschimmel (candida)

Schimmelinfecties van de mond komen vaak voor. Een candidainfectie van de mond komt het meest voor bij baby's en wordt dan spruw genoemd, mensen met ziekten die hun immuunsysteem beïnvloeden en mensen die antibiotica gebruiken. Mondschimmel kan pijnlijke witte of geelwitte vlekken of open wondje in de mond en de achterkant van de keel veroorzaken. Het wondje kan soms een beetje bloeden. Ze kunnen het eten en slikken verstoren, waardoor je moeite krijgt met slikken of eten. In de meeste gevallen is mondschimmel geen ernstige aandoening, maar je moet alert zijn bij baby's en mensen met een gecompromitteerd immuunsysteem.

• Lisa merkt dat haar baby, Finn, witte plekjes in zijn mond heeft. Ze maakt zich zorgen en brengt hem naar de huisarts. Het blijkt spruw te zijn, een schimmelinfectie in de mond. Terwijl Lisa probeert Finn te voeden, merkt ze dat hij moeite heeft met slikken. Soms ziet ze zelfs een klein beetje bloed bij de witte vlekjes op zijn tong. Het wondje bloeden gelukkig niet ernstig, maar het is wel vervelend voor haar kleine jongen. Met een schimmeldodend middel is de spruw na een tijdje onder controle, maar de ervaring blijft haar bij.

Diagnose en behandeling
Orale schimmelinfecties worden meestal gediagnosticeerd op basis van het klinische beeld. de arts zal een antischimmelcrème voorschrijven ter behandeling van mondschimmel.

Herpes-simplex-infectie in de mond

Het herpes-simplex-virus in de mond veroorzaakt terugkerende blaasjes en zweren (op de lippen bekend als een 'koortslip'), waarbij zich in een of meerdere groepjes kleine met vocht gevulde blaasjes op de mond ontwikkelen. Orale herpes is een infectie veroorzaakt door het herpes simplex-virus type 1 of 2. Orale herpes verspreidt zich door oraal contact, meestal door middel van zoenen of orale seks. Het is niet duidelijk of herpes ook kan worden verspreid door uit hetzelfde glas te drinken of met hetzelfde bestek te eten. Orale herpes kent perioden van rust en activering. Het virus is het meest besmettelijk tijdens de actieve fase, wanneer blaasjes aanwezig zijn. Symptomen van orale herpes zijn onder meer:

• roodheid en pijn
• uitslag of met vocht gevulde blaasjes die openbreken en zweren
• clusters van blaren die samenvloeien en samen een grote laesie vormen
• jeuk, tintelingen of een branderig gevoel op of in de mond

Een bloedende tong komt bij deze infectie soms ook voor als de blaasjes stuk gaan of als er eten of iets anders tegenaan wrijft.

• Elise voelt een brandende pijn op haar tong, gevolgd door het verschijnen van kleine, pijnlijke blaasjes. Ze heeft vaker last van koortslippen, maar deze keer zijn de blaasjes ook op haar tong en tandvlees gekomen. Terwijl ze voorzichtig een hap neemt van haar boterham, scheurt een van de blaasjes open en ze proeft een metaalachtige smaak. Het is bloed. De herpes-simplex-infectie heeft niet alleen ongemak en pijn veroorzaakt, maar ook een kleine bloeding in haar mond. Dit dwingt haar om een paar dagen extra voorzichtig te zijn met eten en drinken.

Diagnose en behandeling
Orale herpes kan moeilijk zijn om te diagnosticeren omdat het vaak op andere aandoeningen lijkt. Hoewel sommige artsen herpes kunnen diagnosticeren op basis van de verschijnselen, wordt het betrouwbaarder vastgesteld door een viruscultuur te nemen. Orale herpes kan niet worden genezen, maar medicatie kan de symptomen onder controle houden. de huisarts kan verdovende mondspoeling met lidocaïne voorschrijven om de pijn te verlichten. Ook een mondspoeling op basis van (vrij verkrijgbare) zuiveringszout kan de pijn verlichten.

Bloedvat- en lymfestelselmisvormingen

Een bloedende tong kan worden veroorzaakt door misvormingen van bloedvaten, hemangiomen genoemd. Het gaat hierbij om goedaardige woekeringen van bloedvaten. Het kan ook voorkomen als lymfestelselafwijkingen, zoals lymfangiomen. Dit zijn aangeboren, goedaardige lymfatische malformaties. Lymfangiomen komen vaak voor op de schouders, de hals en de nek, maar ze kunnen ook voorkomen op de onderarm en in de mond, vooral op de tong.

Behandeling
Deze afwijkingen zijn bijna nooit gevaarlijk of kwaadaardig. Ze veroorzaken meestal geen klachten en in dat geval is een behandeling niet nodig. Als er wel behandeling nodig is, kan de arts steroïden voorschrijven of ze operatief verwijderen.

• Rafael heeft al zijn hele leven een klein, donker plekje op zijn tong, dat aanvoelt als een klein bobbeltje. Op een dag merkt hij dat het bultje groter lijkt te zijn geworden en het voelt gevoelig aan. Terwijl hij tijdens het tandenpoetsen zijn tong per ongeluk aanraakt, begint het bultje te bloeden. Hij schrikt en besluit de dokter te raadplegen. Na onderzoek blijkt dat het een misvorming van een bloedvat is, ook wel een hemangioom genoemd. De dokter legt hem uit dat deze zwellingen van bloedvaten kwetsbaar kunnen zijn en soms spontaan kunnen gaan bloeden.

Zweertjes in de mond

Mondzweren worden ook stomatitis of aften genoemd. Het zijn kleine, witte zweertjes die in je mond verschijnen, ook op de tong. De zweertjes kunnen pijnlijk zijn en ongemak veroorzaken. Soms kunnen grotere zweren met rode, ronde randen verschijnen. Deze kunnen pijnlijker zijn en gaan moeilijker weg. Zo'n zweertje kan soms ook opengaan doordat er iets tegenaan komt of wrijft, met een bloedende tong tot gevolg.

Behandeling
Zweertjes in de mond verdwijnen normaal zonder behandeling binnen een paar weken. Voor verlichting van de symptomen kan de arts lokale steroïde in de vorm van zuigtabletten of lokale analgetica (pijnstillende middelen) voorschrijven.

• Maarten heeft veel stress op zijn werk, en dat laat zich merken in zijn mond. Hij krijgt regelmatig pijnlijke zweertjes op zijn tong, die eruitzien als kleine, witte vlekjes omringd door een rode rand. Tijdens het eten van een zure sinaasappel raakt een van de zweertjes geïrriteerd en begint te bloeden. Het voelt aan alsof er duizenden naalden in zijn tong prikken. Een druppeltje bloed mengt zich met het sap van de sinaasappel, waardoor Maarten nog meer ongemak ervaart. Hij beseft dat hij moet oppassen met zuur en pittig voedsel zolang de zweertjes aanwezig zijn.

Vitaminetekorten

Een tekort aan vitamines, vooral vitamine C (wat leidt tot scheurbuik) en vitamine B12, kan leiden tot bloedend tandvlees en zelfs een bloedende tong. Bij een vitamine C-tekort verzwakken de bloedvaten, waardoor ze gemakkelijker kunnen scheuren en bloeden. Dit kan ook invloed hebben op de tong, vooral als er al sprake is van irritatie door hard of scherp voedsel.

• Sophie merkt dat haar tong pijnlijk en geïrriteerd aanvoelt. Tijdens het poetsen van haar tanden ziet ze wat bloed op haar tandenborstel. Na een bezoek aan de arts blijkt dat ze een ernstig tekort aan vitamine C heeft. Ze krijgt het advies om haar voedingspatroon aan te passen met meer fruit en groenten en een supplement te nemen. Binnen een paar weken merkt ze dat het bloeden is afgenomen.

Medicatie

Mensen die bloedverdunners (anticoagulantia) gebruiken, hebben een verhoogd risico op bloeden, zelfs bij de kleinste verwondingen. Dit geldt ook voor de tong. Een lichte verwonding, zoals bij het kauwen op voedsel of tandenknarsen, kan al leiden tot een langdurige bloeding.

• Wim gebruikt bloedverdunners na een hartoperatie. Terwijl hij op een stukje brood kauwt, voelt hij plotseling een scherpe pijn in zijn tong. Al snel merkt hij dat zijn mond zich vult met bloed. Het duurt een tijdje voordat de bloeding stopt, iets wat hem normaal gesproken niet zou overkomen. De dokter waarschuwt hem om voorzichtig te zijn met zijn tong en scherpe voedingsmiddelen.

Allergische reacties

Een allergische reactie op voedsel, medicijnen of zelfs mondverzorgingsproducten kan leiden tot zwelling en irritatie van de tong. Dit kan soms resulteren in kleine scheurtjes of wondjes die bloeden.

• Julia eet voor het eerst een exotisch fruit, maar al snel voelt ze haar tong opzwellen en tintelen. Ze krijgt moeite met slikken en merkt dat haar tong begint te bloeden door de zwelling. Na een bezoek aan de spoedarts wordt duidelijk dat ze een allergische reactie heeft op het fruit.

Tandvleesproblemen

Ontsteking van het tandvlees (gingivitis of parodontitis) kan zich uitbreiden naar het zachte weefsel in de mond, waaronder de tong. Dit kan leiden tot gevoeligheid en bloeden van de tong, vooral bij aanraking of tijdens het eten.

• Na maandenlang zijn gebitsverzorging te hebben verwaarloosd, merkt Tom dat zijn tong vaak bloedt als hij iets scherps eet. Zijn tandarts ontdekt niet alleen ontstoken tandvlees, maar ook kleine wondjes op zijn tong die ontstoken zijn geraakt. Een uitgebreide gebitsreiniging en betere mondhygiëne helpen de symptomen te verlichten.

Auto-immuunziekten

Lichen planus pilaris is een auto-immuunziekte die huid- en slijmvliesontstekingen kan veroorzaken. Op de tong kunnen witte, kantachtige vlekken of pijnlijke zweren ontstaan die gaan bloeden, vooral bij aanraking of bij het eten van hard voedsel.

• Karin ontdekt vreemde witte patronen aan de zijkanten van haar tong, en soms bloeden ze spontaan, vooral nadat ze scherp voedsel heeft gegeten. Een dermatoloog diagnosticeert haar met orale lichen planus en adviseert haar om triggers zoals bepaalde voedingsmiddelen te vermijden.

Tongkanker: symptomen en behandeling

Tongkanker begint vaak als een enkele zweer in de mond die niet geneest. Na verloop van tijd breidt de zweer zich uit en kan deze hard worden. Deze zweren kunnen pijnlijk zijn en bloeden. Symptomen van tongkanker kunnen bestaan uit:

• een rode of witte plek op de tong die niet weggaat;
• een zere keel die niet weggaat;
• een zere plek (zweer) of knobbeltje op de tong dat niet weggaat;
• pijn bij het slikken;
• gevoelloosheid in de mond die niet verdwijnt;
• onverklaarbaar bloeden van de tong (en deze bloedende tong is niet het gevolg is van het bijten op je tong of ander letsel);
• pijn in het oor of oorpijn (zeldzaam).

Er zijn verschillende risicofactoren geïdentificeerd voor het ontstaan van tongkanker. Het roken van tabak (sigaretten, sigaren en pijpen) en het drinken van veel alcohol zijn de belangrijkste risicofactoren in de westerse wereld.

Diagnose en behandeling
Tongkanker wordt meestal gediagnosticeerd via biopsie van het aangetaste weefsel. Als uit het weefselonderzoek blijkt dat er sprake is van tongkanker, zal de arts verdere beeldvormende tests uitvoeren om te bepalen of de kanker zich heeft verspreid. Zoals met veel soorten kanker, is het vroegtijdig diagnosticeren van tongkanker gunstig voor de genezing. De behandeling van tongkanker hangt af van de grootte van de kanker en of deze al dan niet is uitgezaaid naar de lymfeklieren in je nek. Behandeling kan bestaan uit chirurgie, radiotherapie, chemotherapie of een combinatie van deze behandelingen.

• Hans heeft een klein, onregelmatig bultje op de zijkant van zijn tong dat maar niet lijkt te verdwijnen. Eerst denkt hij dat het een onschuldig wondje is, maar na een paar weken merkt hij dat het bultje wat groter is geworden en af en toe bloedt wanneer hij erop bijt. Een bezoek aan de dokter brengt slecht nieuws: het bultje blijkt een kwaadaardige tumor te zijn. Hans krijgt te horen dat het tongkanker is. Hij wordt doorverwezen naar een specialist en een behandelingstraject met operaties en bestraling volgt. Hans leert dat het belangrijk is om alert te zijn op ongewone wondjes of zwellingen in de mond, vooral als ze bloeden.

Huisarts raadplegen

Bij een zweertje in de mond dat langer aanhoudt dan drie weken, is het raadzaam om je huisarts te raadplegen. Stel de arts op de hoogte als je last hebt van aanhoudende pijn of als uit het wondje pus of een vieze geur komt.

Onderzoek en diagnose

Wanneer je ineens merkt dat je tong bloedt, kan dat een ongemakkelijk en zelfs beangstigend gevoel geven. De vraag "waar komt dit vandaan?" schiet waarschijnlijk meteen door je hoofd. Gelukkig kan een bezoek aan de huisarts of tandarts je al snel op weg helpen. Het onderzoek naar de oorzaak van een bloedende tong begint vaak met een reeks vragen en een grondige inspectie van je mond. Dit is wat je kunt verwachten:

Vraaggesprek met de arts

Je arts zal je eerst een aantal vragen stellen om een beter beeld te krijgen van wat er aan de hand kan zijn. Denk aan vragen zoals:

• Wanneer begon de bloeding? Was het plotseling of geleidelijk?
• Heb je recent op je tong gebeten of heb je andere verwondingen gehad? Dit helpt uit te sluiten of het een simpel trauma is of iets anders.
• Gebruik je medicijnen? Bepaalde medicijnen, zoals bloedverdunners, kunnen een onderliggende oorzaak zijn.
• Heb je last van andere symptomen? Denk aan pijn, zwelling, zweertjes, of een vreemde smaak in de mond. Elk symptoom kan een belangrijke aanwijzing zijn.
• Zijn er recente veranderingen in je voeding of mondverzorging? Dit kan wijzen op mogelijke allergieën of irritaties door nieuwe voedingsmiddelen of producten zoals tandpasta of mondwater.

Je arts probeert zo snel mogelijk een link te leggen tussen jouw symptomen en een mogelijke oorzaak. Het is belangrijk om eerlijk en gedetailleerd te antwoorden, zelfs als het misschien wat ongemakkelijk voelt.

Lichamelijk onderzoek

Na het vraaggesprek volgt een nauwkeurig lichamelijk onderzoek. De arts of tandarts zal je tong grondig inspecteren. Hierbij wordt er gelet op:

• Kleur en Textuur: Is de tong rood, wit, vlekkerig of bedekt met blaasjes? De kleur en textuur kunnen al een hoop verraden. Een witachtige tong met vlekken kan bijvoorbeeld wijzen op een schimmelinfectie zoals candida, terwijl rode, ontstoken plekken kunnen duiden op een allergische reactie of ontsteking.
• Zweren of Beschadigingen: Zijn er zichtbare zweren, sneetjes of bultjes? Dit kan wijzen op aandoeningen zoals aften, herpes of zelfs een trauma door tongbijten. Ook zal de arts controleren of er tekenen zijn van infectie, zoals pus of een vieze geur.
• Zwelling: Is de tong gezwollen? Dit kan wijzen op allergieën, ontstekingen of zelfs angio-oedeem. Een gezwollen tong kan ook gepaard gaan met bloedingen als de huid overbelast is geraakt.
• Plaatsen van Bloeding: De arts zal bekijken of de bloeding afkomstig is van de rand, het puntje, of het midden van de tong. De locatie kan aanwijzingen geven over de oorzaak, zoals tandenknarsen (randen) of tongbijten (puntje of zijkanten).

Aanvullend onderzoek

Als de oorzaak na het eerste onderzoek niet direct duidelijk is, kan de arts aanvullend onderzoek aanraden:

• Bloedonderzoek: Om te checken op eventuele onderliggende aandoeningen zoals bloedarmoede, vitaminetekorten, of infecties. Dit kan met name nuttig zijn als je vaker last hebt van spontane bloedingen of zwakte in het immuunsysteem.
• Kweken: Als er sprake is van zweren of andere afwijkingen op de tong, kan de arts besluiten om een kweek te nemen. Hiermee kan worden onderzocht of er sprake is van een bacteriële, schimmel- of virale infectie.
• Biopsie: In zeldzame gevallen, als de arts vermoedt dat er een ernstige aandoening zoals tongkanker in het spel is, kan een klein stukje van het weefsel worden verwijderd voor nader onderzoek.

Het stellen van de diagnose

Op basis van de bevindingen zal de arts een diagnose stellen. Of het nu gaat om iets simpels zoals een trauma door tongbijten of een complexere oorzaak zoals een auto-immuunziekte, het onderzoek geeft richting aan de juiste behandeling. Wees niet bang om vragen te stellen tijdens dit proces; jouw comfort en begrip zijn net zo belangrijk als het oplossen van het probleem.

Behandeling van een bloedende tong

Een bloedende tong kan heel wat zorgen oproepen, maar gelukkig zijn er allerlei behandelingsopties – van professionele medische zorg tot eenvoudige zelfzorgmaatregelen. Laten we de verschillende mogelijkheden eens bekijken.

Medische behandelingen

Wanneer je bij de arts of tandarts terechtkomt voor een bloedende tong, kan de behandelingsaanpak sterk variëren, afhankelijk van de oorzaak.

Antibiotica en antivirale middelen
Als de oorzaak een infectie is, zoals een mondschimmel (candida) of een herpes-simplex-virus, kan de arts medicijnen voorschrijven. Een schimmelinfectie kan worden aangepakt met antischimmelmedicatie zoals fluconazol of nystatine. Voor een virale infectie, zoals herpes, kan de arts antivirale medicatie zoals aciclovir aanbevelen. Dit soort medicatie helpt de infectie onder controle te krijgen, waardoor de symptomen zoals bloeden, zwelling en pijn verminderen.

• Voorbeeld: Heb je last van witte vlekken en wondjes op de tong die bloeden? Grote kans dat de arts een antischimmelmiddel voorschrijft. Binnen enkele dagen merk je vaak al verbetering.

Behandeling van verwondingen en trauma
Bij een diepe snee of wond in de tong kan de arts besluiten de wond te hechten of te behandelen met een desinfecterend middel. Heb je een tongpiercing die voor problemen zorgt? Dan kan de arts adviseren deze tijdelijk of permanent te verwijderen. Bij ernstige verwondingen is professionele zorg essentieel om infecties te voorkomen.

• Voorbeeld: Stel je hebt een lelijke snee op je tong door per ongeluk op een scherp stukje snoep te bijten. De arts kan de wond met speciale wondpleisters behandelen en antiseptische spoelingen aanbevelen om infecties te voorkomen.

Behandeling van systemische aandoeningen
Bij bloedende tong door auto-immuunziekten of bloedziekten, zoals bloedarmoede, is het zaak om de onderliggende oorzaak te behandelen. De arts kan hiervoor specifieke medicijnen voorschrijven, zoals corticosteroïden bij auto-immuunziekten, of ijzersupplementen bij bloedarmoede. Behandeling van de systemische ziekte zorgt ervoor dat de symptomen, inclusief de bloedende tong, verminderen.

Zelfzorg

Niet alle gevallen van een bloedende tong vereisen een bezoek aan de dokter. Soms kun je zelf thuis al heel wat doen om het bloeden te stoppen en herstel te bevorderen.

Rust en zacht voedsel
Geef je tong rust. Bij een wondje op de tong is het belangrijk om harde, scherpe of gekruide voedingsmiddelen even te vermijden. Kies voor zachte, milde voeding zoals yoghurt, appelmoes en soep. Het laatste wat je wilt, is dat pittig eten de wond verder irriteert.

• Voorbeeld: Na een avondje nootjes kraken merk je dat je tong bloederige plekjes heeft. Kies de volgende dagen voor zachte maaltijden en vermijd irriterend voedsel zoals citrusvruchten en tomaten.

IJs of koude kompressen
Heb je een bloedende of gezwollen tong? Zuig op een ijsblokje of leg een koud kompres op je tong. De kou helpt niet alleen de zwelling verminderen, maar kan ook het bloeden stoppen door de bloedvaten samen te laten trekken.

• Voorbeeld: Na een val met de fiets merk je dat je tong begint te zwellen en bloeden. Zuig direct op een ijsblokje om de zwelling te beperken en de bloeding te verminderen.

Mondverzorging
Houd je mond en tong schoon! Gebruik een zachte tandenborstel om je tanden te poetsen en spoel je mond voorzichtig met een zoutwateroplossing (een halve theelepel zout in een glas warm water) om bacteriën te doden en de tong schoon te houden. Dit helpt infectie voorkomen en bevordert een snellere genezing.

• Voorbeeld: Als je regelmatig je tong schraapt, doe dat dan de komende tijd voorzichtig met een tongschraper van siliconen. Gebruik daarnaast tweemaal daags een milde, alcoholvrije mondspoeling om irritatie te voorkomen.

Stop met bijten of kauwen op de tong
Als je vaak onbewust op je tong bijt, probeer dan bewustwordingstechnieken of ontspanningsoefeningen. Sommige mensen merken dat hun tongbijten verband houdt met stress. Door stressreductie, zoals door het doen van ontspanningsoefeningen of diep ademhalen, kun je de gewoonte doorbreken.

Voeding en supplementen
Bij bloedarmoede of vitaminetekorten kunnen ijzer- of vitaminesupplementen helpen om de algehele conditie van de tong te verbeteren. Zorg voor een gezond, gevarieerd dieet dat rijk is aan vitamine B12, foliumzuur en ijzer.

• Voorbeeld: Last van een bleek, bloedend tongoppervlak door een tekort aan ijzer? Probeer meer groene bladgroenten, bonen en volkorenproducten aan je voeding toe te voegen en overweeg een ijzersupplement na overleg met je arts.

Prognose

De meeste aandoeningen die ervoor zorgen dat je tong bloedt, zijn niet ernstig en vormen geen blijvende bedreiging voor je gezondheid. Het is echter belangrijk om je huisarts te raadplegen als je klachten hebt die niet verbeteren of bij vermoeden van tongkanker.

Preventie van een bloedende tong

Hoewel de oorzaken van een bloedende tong variëren, zijn er algemene richtlijnen die helpen bij het voorkomen van veel aandoeningen. Volg deze tips:

• Zorg voor een goede mondgezondheid door regelmatig naar de tandarts te gaan voor controle en door tweemaal daags je tanden te poetsen en dagelijks je tanden te stoken en te flossen.
• Spoel je mond regelmatig met zuiveringszout.
• Als je een kunstgebit draagt, reinig deze dan elke dag zoals voorgeschreven door je tandarts.
• Vermijd roken en zwaar alcoholgebruik.
• Eet gezond en gevarieerd.

Lees verder

• Vlekken op de tong: oorzaken rode, witte en zwarte vlekken
• Pijn aan de tong: oorzaken en symptomen van pijnlijke tong