Laryngospasme: Plotse kramp aan spieren van strottenhoofd

Laryngospasme (strottenhoofdkramp) is een zeldzame aandoening waarbij een plotselinge en oncontroleerbare kramp ontstaat aan de spieren van het strottenhoofd. De stembanden blokkeren op deze manier de luchtstroom naar de longen. Het is voor de patiënt bijgevolg lastig om te spreken of ademen, hetgeen voor de patiënt vaak zeer angstwekkend is. De oorzaak van krampen in het strottenhoofd is vaak onbekend, maar zowel gastro-oesofageale reflux en angst dragen bij aan de totstandkoming van de ziekte. De arts behandelt het onderliggend probleem via enkele leefstijladviezen en medicatie, maar soms is een chirurgische ingreep nodig. Complicaties komen vrijwel zelden voor bij deze onschuldige aandoening.

• Oorzaken van laryngospasme
• Risicofactoren van strottenhoofdkrampen
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Kramp van strottenhoofdspieren
• Gastro-oesofageale reflux
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van plotse strottenhoofdkramp
• Medicatie
• Chirurgie
• Therapieën bij kinderen
• Levensstijladviezen
• Prognose van kramp aan spieren van strottenhoofd
• Complicaties bij spasmen aan strottenhoofdspieren

Oorzaken van laryngospasme

In de meeste gevallen is de oorzaak van strottenhoofdkramp niet duidelijk. Hierbij ontstaat plots een kramp aan de strottenhoofdspieren, waardoor de longen geen lucht meer krijgen.

Risicofactoren van strottenhoofdkrampen

Enkele aandoeningen en omgevingsfactoren lokken mogelijk strottenhoofdkrampen uit.

Aandoeningen

Door volgende aandoeningen ontstaat mogelijk laryngospasme:

• allergieën
• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• een bijna-verdrinking
• een operatie of behandeling aan de neus, keel en/of oren
• een recente of huidige infectie van de hogere luchtwegen
• een ruggenmerg- of hersenletsel
• epilepsie (zelden)
• gastro-oesofageale reflux
• hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed)
• stemstoornissen / stembanddisfunctie / verlamde stembanden
• strynchnine vergiftiging
• tetanus (bacteriële infectie met spiersamentrekkingen)
• zenuwschade aan de nek of wervelkolom

Gastro-oesofageale reflux is de vaakst voorkomende oorzaak van laryngospasmen. Maagzuur of onverteerd voedsel komt terug in de slokdarm terecht. Wanneer dit materiaal het strottenhoofd aanraakt (waarin de stembanden zitten), leidt dit tot samentrekkingen (spasmen). Gastro-oesofageale reflux kenmerkt zich door symptomen van brandend maagzuur. Wanneer zuurbranden aan de basis ligt van laryngospasmen, is sprake van ‘laryngofaryngeale reflux’

Omgevingsfactoren

De kramp aan de spieren van het strottenhoofd resulteert ook soms uit omgevingsfactoren zoals:

• angst
• irriterende stoffen (rook, stof, dampen)
• lichaamsbeweging
• medicatie zoals anesthetica
• stress

Symptomen

Kramp van strottenhoofdspieren

Laryngospasme ontstaat en verdwijnt ook weer plotsteling. Patiënten hebben bij laryngospasme het gevoel dat ze stikken, waardoor ze niet kunnen ademen of praten. Deze angstaanjagende aandoening doet zich ook voor tijdens de nacht, waarbij patiënten ontwaken uit een gezonde slaap en vervolgens niet kunnen spreken of ademen. Dit is gekend als ‘slaapgerelateerd laryngospasme’. Naarmate de luchtwegen langzaam openen, maakt de patiënt bij het inademen een hoog gierend en piepend ademgeluid (stridor). Tijdens een laryngospasme zijn de meeste patiënten nog wel in staat om te hoesten en uit te ademen, maar het inademen is vaak moeilijker. Een beklemmend gevoel in de keel en bewustzijnsverlies zijn andere symptomen. De hele episode duurt slechts circa één à twee minuten voordat de ademhaling zich weer normaliseert.

Gastro-oesofageale reflux

Vaak treedt gastro-oesofageale reflux op in combinatie met de kramp van de spieren rond het strottenhoofd. Dit uit zich in volgende symptomen:

• brandend maagzuur
• heesheid
• hoesten
• keelpijn
• misselijkheid
• pijn op de borst
• slikproblemen

Diagnose en onderzoeken

Als de diagnose onduidelijk is, krijgt de patiënt een doorverwijzing naar een keel-, neus- en oorarts. Deze arts voert dan een laryngoscopie uit waarbij hij de keel, het strottenhoofd en de stembanden inspecteert. Dit is nodig om andere afwijkingen uit te sluiten. Verder zet de arts ook andere onderzoeken in om de onderliggende aandoeningen op te sporen.

Behandeling van plotse strottenhoofdkramp

Medicatie

Als gastro-oesofageale reflux aan de basis ligt van de strottenhoofdkrampen, behandelt de arts het zuurbranden via medicatie. protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen) en antacida verminderen de productie van maagzuren, zodat vloeistoffen uit de maag die in de slokdarm terechtkomen, minder corrosief zijn. Soms schrijft de arts prokinetische middelen voor. Deze medicijnen stimuleren de beweging in het spijsverteringskanaal waardoor de beschikbare hoeveelheid zuur vermindert.

Chirurgie

Soms reageren patiënten niet op de medicamenteuze behandelingen en dan is een operatie nodig. Deze chirurgische techniek is in medische termen gekend als een ‘fundoplicatie’. De arts wikkelt het bovenste deel van de maag (fundus) rond de slokdarm zodat het maagzuur niet terugvloeit. Een andere chirurgische optie is om een ring van titaniumkralen rond de buitenkant van de onderkant van de slokdarm te plaatsen. Het verstevigt de klep tussen de slokdarm en de maag, terwijl voedsel en vloeistoffen hier nog steeds doorheen kunnen.

Therapieën bij kinderen

Sommige kinderen krijgen laryngospasme als een complicatie van de toediening van anesthetica tijdens de operatie. De arts beweegt dan het hoofd en de nek om de luchtweg te openen. Ook het gebruik van een CPAP-apparaat (continue positieve luchtwegdruk) is mogelijk, waarbij lucht meteen in de luchtweg terechtkomt. Af en toe moet de arts een buis in de keel plaatsen zodat een kind kan ademhalen.

Levensstijladviezen

Het is belangrijk om uitlokkende factoren van zuurbranden (gastro-oesofageale reflux) te vermijden, zoals het consumeren van fruit en vruchtensappen, cafeïne, vet voedsel en pepermunt. Verder eten patiënten best kleinere maaltijden en eten ze tot drie uur voor het slapengaan geen voedingsproducten meer. Stoppen met roken en het drinken van alcohol beperken zijn andere adviezen. Het hoofdeinde van het bed mag verder ook enkele centimeter hoger geplaatst worden, bijvoorbeeld door houten blokken onder de bedstijl te plaatsen. Indien patiënten allergisch zijn voor bepaalde uitlokkende factoren, moet de patiënt deze vermijden. Ademhalingstechnieken waaronder langzaam ademen en kalm blijven zijn voor een aantal patiënten nuttig. Een logopedist leert deze ontspannings- en ademhalingstechnieken aan zodat de ernst en frequentie van laryngospasmen vermindert.

Prognose van kramp aan spieren van strottenhoofd

Bij de meeste patiënten verdwijnt laryngospasme plotseling binnen een paar minuten. Wanneer de krampen optreden als gevolg van anesthetica, is het wel mogelijk dat de symptomen langer aanhouden. Een herhaling van de strottenhoofdkramp treedt zelden op.

Complicaties bij spasmen aan strottenhoofdspieren

Kinderen met gastro-oesofageale reflux die te maken krijgen met laryngospasmen, komen sneller te overlijden als gevolg van wiegendood.

Lees verder

• Laryngoscopie: Onderzoek keel, strottenhoofd en stembanden