Zwanger en yoghurt

Het wordt aangeraden om tijdens de zwangerschap voldoende melkproducten te nemen. Melkproducten bevatten namelijk calcium, een mineraal dat essentieel is voor de ontwikkeling van het skelet en het gebit van de baby. Daarnaast kan yoghurt een positief effect hebben op de stoelgang en de kans op diabetes type 2 verkleinen. Het is daarom ook goed voor zwangere vrouwen om dagelijks een bakje yoghurt te eten. Maar is alle yoghurt wel veilig om te eten tijdens de zwangerschap?

Yoghurt

Yoghurt is een zuivelproduct dat gemaakt wordt door het aanzuren van melk door middel van melkzuurbacteriën. Welke melkzuurbacteriën gebruikt mogen worden is warenwettelijk vastgelegd. Yoghurt moet daarom in ieder geval gefermenteerd zijn met de bacteriën Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus. Het is mogelijk om yoghurt te maken met andere melkzuurbacteriën, alleen mag dit in Nederland dan geen yoghurt heten. Voorbeelden zijn Biogarde, Vifit en Yakult.

Geschiedenis

Yoghurt bestaat naar schatting al zo'n 4000 jaar. Het is ontstaan in warmere landen, waar de melk door de hoge temperaturen begon te fermenteren. Als de melk werd aangevuld, werd deze door de achtergebleven resten in de yoghurtzak ook snel yoghurt. Yoghurt wordt van oudsher veel gegeten door de Turken, die de yoghurt ook naar Europa hebben gebracht.

Verschillende soorten

Het bereidingsproces heeft een grote invloed op de smaak en textuur van yoghurt. Er bestaan wereldwijd dan ook veel verschillende yoghurtsoorten.

Roeryoghurt

In Nederland wordt er voornamelijk roeryoghurt gegeten welke verpakt zit in melkpakken van een liter of een halve liter. Er bestaat een magere, halfvolle en volle variant.

Dikke yoghurt

Bij sommige soorten yoghurt wordt een deel van het vocht uit de yoghurt gehaald, waardoor de yoghurt dikker wordt. Bij volle yoghurt wordt hierdoor ook het vetpercentage hoger. Voorbeelden hiervan zijn Griekse yoghurt en hangop.

Standyoghurt

Standyoghurt wordt bij een hogere temperatuur gedurende kortere tijd gefermenteerd. Hierdoor ontstaat een stevige yoghurt die niet schenkbaar, maar eerder schepbaar is. Als standyoghurt geroerd wordt, breekt de stevige structuur. Standyoghurt wordt daarom in de verpakking gerijpt waar je de yoghurt uit kan lepelen.

Biogarde en kokos-, soja-, rijst- en amandelyoghurt

Biogarde en kokos-, soja-, rijst- en amandelyoghurt zijn allemaal voorbeelden van yoghurt-alternatieven die geen yoghurt mogen heten, omdat ze of niet het juiste type melkzuurbacteriën bevatten, of niet bereid zijn met zuivel.

Kokos-, soja-, rijst- en amandelyoghurt
Kokos-, soja-, rijst- en amandelyoghurt hebben wel een vergelijkbare smaak en zijn over het algemeen prima alternatieven voor personen met een koemelkallergie. De voedingswaarden van deze producten kunnen wel afwijken ten opzichte van yoghurt.

Biogarde
Biogarde wordt gemaakt van andere melkzuurbacteriën dan is toegestaan voor yoghurt. Biogarde bestaat voornamelijk uit rechtsdraaiende melkzuurbacteriën. Er zijn vermoedens dat rechtsdraaiend melkzuur beter is voor de darmen, maar wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt. Biogarde lijkt echter wel heel erg op yoghurt en ook de voedingswaarden zijn vergelijkbaar.

Vruchtenyoghurt

Aan vruchtenyoghurt wordt fruit toegevoegd. Meestal wordt vruchtenyoghurt gezoet met suiker of zoetstoffen, maar er bestaan ook ongezoete varianten waarin alleen gebruik is gemaakt van de in fruit aanwezige suikers. Van alle soorten yoghurt kan vruchtenyoghurt gemaakt worden.

Drinkyoghurt

Drinkyoghurt is een dunne, drinkbare gezoete yoghurt met een smaakje, zoals fruit of vanille. Er zijn veel drinkyoghurts op de markt die probiotica bevatten. Probiotica zijn bacteriën waarvan vermoedens zijn dat ze goed zijn voor de darmen of de weerstand verbeteren. Net zoals de vermoedens van het rechtsdraaiend melkzuur zijn ook de vermoedens over probiotica nooit wetenschappelijk bewezen.

Bereiding

Bij de bereiding van yoghurt wordt er vrijwel altijd gebruik gemaakt van gepasteuriseerde melk. In gepasteuriseerde melk zijn ziekteverwekkers namelijk gedood en melkeiwitten gedeeltelijk gedenatureerd waardoor de melk beter gefermenteerd kan worden. Yoghurt bereid van rauwe melk mag officieel niet zomaar verkocht worden zonder dit duidelijk te vermelden. Daarbij is yoghurt maken van rauwe melk een proces dat heel kritisch is, waardoor velen ervan afzien om dit op grote schaal te maken.

Productie roeryoghurt

Bij de productie van roeryoghurt wordt de temperatuur van de melk na het pasteuriseren teruggebracht naar 31 tot 32 graden Celsius. Bij deze temperatuur wordt de yoghurtcultuur toegevoegd, waarna de melk 10 tot 16 uur kan rijpen. Voordat de yoghurt afgevuld wordt in pakken, wordt de yoghurt teruggekoeld tot 4 graden Celsius, waardoor de fermentatie grotendeels stopt. De melkzuurbacteriën blijven echter wel leven, maar zijn bij deze lage temperaturen nauwelijks werkzaam. Dit is ook wenselijk, anders zou de yoghurt te zuur kunnen worden. Aan magere yoghurt worden vaak melkeiwitten toegevoegd om de structuur wat dikker te maken en zo een romiger mondgevoel te creëren.

Gezondheid

Magere en halfvolle yoghurt staan in de schijf van vijf van het Nederlandse voedingscentrum. Ook voor zwangere vrouwen is het goed om voldoende zuivel, zoals yoghurt, binnen te krijgen. Yoghurt bevat namelijk belangrijke vitaminen en mineralen, is licht verteerbaar en kan helpen bij diabetes.

Vitaminen en mineralen

Yoghurt bevat onder andere calcium en vitamine D. Calcium is een belangrijk mineraal voor de opbouw van het skelet en het gebit van de baby. Vitamine D zorgt ervoor dat het calcium goed wordt opgenomen door het lichaam. Vitamine D is een vetoplosbare vitamine en komt dus alleen voor in volle yoghurt en in mindere mate in halfvolle yoghurt. Magere yoghurt bevat nauwelijks of geen vitamine D.

Vet

Het vet in volle of halfvolle yoghurt bestaat voornamelijk uit verzadigd vet. Verzadigd vet wordt als ongezond vet gezien omdat het het slechte cholesterol in het bloed kan laten toenemen, waardoor het risico op hart en vaatziekte vergroot.

Darmen

Het eten van yoghurt kan een positieve effect hebben op de darmen. Ten eerste helpen de melkzuurbacteriën in de yoghurt om de lactose in de melk te verteren. Mensen met een lactose intolerantie kunnen door het eten van yoghurt de darmklachten na het eten van andere melkproducten verlichten. Ten tweede hebben de melkzuurbacteriën een positieve invloed op de darmwerking wat de stoelgang kan bevorderen. Tenslotte heeft het calcium uit yoghurt bij een inname van meer dan 100 milliliter per dag een beschermd effect tegen tumoren in de dikke darm.

Diabetes type 2

Het eten van minimaal 60 gram yoghurt per dag kan de kans op diabetes type 2 verlagen. Onderzoek uit 2007 aan de Tufts-New England Medical Center en de Harvard School of Public Health and Channing Laboratory toont aan dat calcium en vitamine D uit yoghurt het glucose metabolisme kan verbeteren, wat het risico verkleint op het ontstaan van diabetes type 2.

Astma en hooikoorts

Deense en Amerikaanse wetenschappers van de Harvard School of Public Health en het Statens Serum Institut in Kopenhagen hebben in 2012 onderzoek gedaan naar de effecten van het eten van melkproducten tijdens de zwangerschap op allergieën bij de baby. Bij dit onderzoek werden bij 70.000 vrouwen de kinderen tot de leeftijd van 7 jaar gevolgd. Het onderzoek wees uit dat het eten van magere yoghurt tijdens de zwangerschap de kans op astma en hooikoorts kan vergroten. Bij het drinken van volle melk was geen sprake van een verhoogde kans op allergieën. Mogelijke verklaringen voor dit resultaat zouden kunnen zijn dat het ontbreken van beschermende vetten in magere yoghurt de oorzaak voor de allergieën zou zijn. Ook additieven en andere toegevoegde voedingsstoffen zouden een rol kunnen spelen. Tijdens de studie is geen rekening gehouden met het voedingspatroon van de kinderen en andere factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van astma. Om de relatie tussen magere yoghurt en astma bij kinderen te bewijzen zal veel meer onderzoek nodig moeten zijn.

Bacteriën in yoghurt

Yoghurt bevat veel bacteriën die verantwoordelijk zijn voor de typische zure yoghurtsmaak. Deze bacteriën kunnen echter geen kwaad en hebben vaak juist een positief effect op de gezondheid. Een ander voordeel van deze bacteriën is dat het melkzuur de groei van schadelijke bacteriën remt. De pH van yoghurt daalt tijdens de bereiding tot onder de 4,4. Bij deze pH kan de bacterie die tijdens de zwangerschap schadelijk kan zijn voor de baby, namelijk Listeria monocytogenes, niet groeien. Daarnaast is er een parasiet die ernstige gevolgen kan hebben als men tijdens de zwangerschap geïnfecteerd wordt, dit is de parasiet Toxoplasma gondii. Er is een geringe kans dat Toxoplasma kan overleven in yoghurtproducten die niet voldoende zijn aangezuurd. Echter wordt de melk in vrijwel alle yoghurtproducten gepasteuriseerd, waardoor een eventuele besmetting van de melk met Toxoplasma wordt afgedood. In theorie zou daarom alleen yoghurt bereid van rauwe melk die niet voldoende is aangezuurd gevaarlijk kunnen zijn voor zwangere vrouwen. De groei van bepaalde bederf veroorzakende bacteriën en gisten en schimmels is echter wel mogelijk in yoghurt, omdat zij in staat zijn in een zure omgeving te groeien. Hoewel deze niet direct ernstige schade zullen aanrichten voor de gezondheid, zullen ze wel de yoghurt onaangenaam doen smaken.

Yoghurt tijdens de zwangerschap

Voor zwangere vrouwen is vrijwel alle yoghurt veilig om te eten. Alleen zelfgemaakte yoghurt kan in sommige gevallen schadelijk zijn, als deze gemaakt is van rauwe melk en onvoldoende of niet gepasteuriseerd is, en tevens niet goed is aangezuurd. In alle andere gevallen is het aan te raden om tijdens de zwangerschap yoghurt te eten, omdat het een aantal positieve effecten op de gezondheid van de zwangere vrouw en de baby heeft. Enkele voorbeelden zijn het verbeteren van de stoelgang, het verlagen van de kans op diabetes type 2 en de ontwikkeling van het skelet van de baby.

Lees verder

• Zwanger en softijs
• Zwanger en kaas
• Zwanger en roomkaas
• Zwanger en brie
• Zwanger en bavarois