Zweepslag kuit of kuitspier: symptomen en behandeling

Zweepslag kuit of kuitspier: symptomen en behandeling De medische term voor zweepslag is coup de fouet. Een zweepslag vindt vaak plaats in de musculus gastrocnemius of kuitspier. Dit wordt soms 'tennis leg' genoemd. Een zweepslag berust op een (gedeeltelijke) ruptuur of scheur van de kuitspier en wordt gekenmerkt door een plotselinge, hevige pijn in de kuit bij een afzet met lopen of springen, met volledig onvermogen door te lopen. Het herstel is afhankelijk van de ernst van het letsel en kan enige dagen tot ruim zes weken in beslag nemen.
Pijn in kuit door zweepslag / Bron: Melodia plus photos/Shutterstock.comPijn in kuit door zweepslag / Bron: Melodia plus photos/Shutterstock.com

Wat is een zweepslag?

Vaak in de kuitspier

Een zweepslag kan in principe in elke spier voorkomen, maar in de meeste gevallen vindt een zweepslag plaats in de musculus gastrocnemius of kuitspier. Een ruiter kan bijvoorbeeld een zweepslag oplopen in een bovenbeenspier als zijn paard gaat bokken en een val of auto-ongeluk kan in de meest uiteenlopende spieren een zweepslag veroorzaken. Een zweepslag komt meestal voor in bi-articulaire spieren, dat zijn spieren die in hun verloop twee gewrichten passeren.

Plotse, hevige kuitpijn

Een zweepslag berust op een (gedeeltelijke) ruptuur of scheur van de kuitspier en wordt gekenmerkt door een plotselinge, hevige pijn in de kuit bij een afzet met lopen of springen, met onvermogen door te lopen. De persoon heeft het gevoel van een klap tegen de kuit. Vandaar de naam 'zweepslag': het is alsof de persoon een klap met een zweep krijgt.

Synoniemen

De medische benaming van zweepslag is coup de fouet.

Oorzaak van zweepslag

Overbelasting of te lage belastbaarheid

Over de directe oorzaak is niet veel bekend, maar als de belasting te hoog is of de belastbaarheid te laag dan kan dit leiden tot een spierscheur. Deze overbelasting of te lage belastbaarheid, waardoor beschadiging in de spier kan ontstaan, kan door een aantal factoren in de hand worden gewerkt, zoals onder meer:
  • Niet of onvoldoende uitgevoerde warming-up;
  • Voor het sporten te korte of stijve spieren;
  • Een te snelle trainingsopbouw, waarbij veel wordt gesprongen, zeker in combinatie met een verkeerde afzettechniek en/of het dragen van verkeerde sportschoenen;
  • Overgewicht;
  • Het niet uitvoeren van een cooling-down.
  • Vermoeidheid (geeft een lagere belastbaarheid).
  • Kou en vochtige omstandigheden.

Risicosituaties

Het komt meer voor bij sporten waar de sportbeoefenaar wel eens met een gestrekt been op zijn tenen staat en heftige bewegingen maakt, zoals bij het serveren op de tennisbaan of bij volleybal tijdens het smashen. Het gaat om situaties waarin de kuitspieren plotseling krachtig worden aangespannen. Niet alleen bij sportbeoefening kan een zweepslag ontstaan, maar ook bij rustig wandelen (bij verstappen) of zelfs stilstaan.

Klachten en symptomen van zweepslag

Een zweepslag wordt gekenmerkt door een plotseling optredende heftige, scherpe of brandende pijn in de kuit, alsof er een zweep tegen aan wordt geslagen. Dit gaat soms gepaard met een duidelijk hoorbaar knappend geluid. Doorlopen is niet mogelijk vanwege de pijn. Vooral de eerste 24 tot 48 uur is er heftige pijn. Op de plek van het letsel ontstaat een zwelling. Na enkele dagen komt er ook een blauwe plek als gevolg van een bloeduitstorting. Het herstel is afhankelijk van de ernst van het letsel en kan enige dagen tot ruim zes weken in beslag nemen. Vaak kan de patiënt na een week al weer wat beter lopen en na vier tot zes weken is sporten weer mogelijk.

Behandeling van zweepslag

Eerste hulp

RICE wordt veel toegepast. RICE staat voor
  • Rust: wel bewegen, maar zo mogelijk onbelast en niet tegen het waarschuwingssignaal pijn ingaan.
  • IJs: koeling met ijs is de eerste 24 tot 48 uur na het trauma is koeling met ijs zinvol tegen de zwelling en tegen de pijn. Breng nooit direct ijs aan op de huid. Koel vier tot vijf keer per dag, gedurende twintig minuten per keer. Deze maatregel is gericht tegen de bloeding en beperkt daarmee weefselschade.
  • Compressie: door middel van tapen of andere verbanden.
  • Elevatie: omhoogleggen gaat de zwelling tegen en kan de eerste dagen zinvol zijn.

Pijnbestrijding

Een oraal NSAID, zoals diclofenac, kan voorgeschreven worden door de huisarts als pijnstilling.

Herstel en oefeningen

Bij een ongecompliceerd verloop kan de patiënt na een aantal dagen beginnen met lopen. Een hakverhoging kan de aangedane kuitspier ontspannen. Tevens kunnen rekoefeningen gedaan worden. Wanneer de patiënt weer normaal kan lopen, kan hij-zij voorzichtig met sport beginnen. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing voor ongeacht welke behandeling van zweepslag in de kuit, ook niet voor fysiotherapie.¹

Noot
  1. J. Theunissen: Zweepslag/coup de fouet, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.736.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Zweepslag in de kuit: oorzaken, behandeling & tipsZweepslag in de kuit: oorzaken, behandeling & tipsVoel je bij het sporten of bij het opstaan een plotse, stekende pijn in de kuit waardoor je haast niet meer kan stappen?…
Wat is cervicogene hoofdpijn?Wat is cervicogene hoofdpijn?Hoofdpijn is wereldwijd een zeer veel voorkomende klacht. Het is een zeer belangrijk probleem wat bestreden moet worden,…
Sportcompressiekous tegen blessures aan je benenSportcompressiekous tegen blessures aan je benenDe compressiekous is nog een relatief nieuw voorbehoedsmiddel in de strijd tegen blessures aan de benen. Zoals kramp, zw…
Whiplash of zweepslagWhiplash of zweepslagEen whiplash of zweepslag ontstaat vaak bij een aanrijding, de zogenaamde kop-staartbotsing. Het hoofd maakt eerst een a…

Vlooienbeet bij mensen: herkennen, symptomen en behandelingVlooienbeet bij mensen: herkennen, symptomen en behandelingEen vlooienbeet bij mensen kun je herkennen aan de symptomen van een klein bultje met centraal en bloedkleurig puntje en…
Spontane blauwe plekken op armen en benenSpontane blauwe plekken op armen en benenIedereen heeft wel eens een blauwe plek, zonder te weten waardoor deze is veroorzaakt. Je kunt je simpelweg niet herinne…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Istock.com/AW
  • J. Theunissen: Zweepslag/coup de fouet, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.734-737.
  • Afbeelding bron 1: Melodia plus photos/Shutterstock.com
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 12-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.