Spierscheur: oorzaken en symptomen van een gescheurde spier

Een spierscheur duidt op schade aan een spier en de eraan bevestigde pezen, wat wordt veroorzaakt door overmatige druk. Een dergelijke spierscheuring kan op elk moment plaatsvinden tijdens dagelijkse activiteiten, tijdens het sporten of tijdens andere gelegenheden of activiteiten. De omvang van de schade door een spiertrauma hangt af van de druk die door een externe bron of door de activiteit op de spier wordt afgegeven. In sommige gevallen wordt een deel of het geheel van de spiervezels aangetast, terwijl in ernstige gevallen de pezen die aan de spier zijn bevestigd ook worden beschadigd. Soms kan de schade dermate ernstig zijn dat het gepaard gaat met bloeden of blauwe plekken en irritatie als gevolg van beschadigde zenuwen. Een gescheurde spier kan in elk deel van het lichaam voorkomen, maar je wordt meestal getroffen door spiertrauma in nek, onderrug, schouder en hamstrings of achterdijbeenspier(en), de verzamelnaam voor drie spieren aan de achterzijde van het bovenbeen.

• Soorten spierscheuren
• Symptomen van een spierscheur
• Verschijnselen
• Pijn en zwelling
• Locaties
• Oorzaken van een spierscheuring
• Behandeling van een gescheurde spier
• Eerste hulp bij spierpijn
• Zelfzorgmaatregelen
• Medische behandeling
• Herstelperiode van een gescheurde spier
• Prognose
• Casus: Spierscheur
• Patiënt
• Incident
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Herstel
• Preventie
  

Soorten spierscheuren

Afhankelijk van de ernst, worden spiertrauma's gecategoriseerd in drie graden:

Symptomen van een spierscheur

Verschijnselen

Een spierscheur kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• plotseling gevoel van pijn
• zwelling
• pijn tijdens het bewegen van dat specifieke lichaamsdeel
• beperking in lichaamsbewegingen
• spierspasmen
• spierkrampen
• spierstijfheid of stijve spieren
• roodachtig of vervaagd uiterlijk van het getroffen gebied
• spierzwakte in de aangedane spier

Pijn en zwelling

De symptomen van een gescheurde spier of spierruptuur verschillen bij een milde en ernstige spiertrauma en het is dus afhankelijk van de graad van letsel. In geval van een lichte spierscheuring kun je het aangetaste lichaamsdeel ondanks wat pijn bewegen en soms voel je zelfs helemaal geen pijn, terwijl in ernstige situaties de beweging zeer beperkt wordt en je voortdurend pijn kunt voelen. De symptomen van acute spiertrauma verdwijnen normaal gesproken in de loop van de tijd of met bepaalde medicijnen en fysiotherapie. Aan de andere kant duren chronische spierscheurproblemen maanden en vergt het langere tijd om volledig te genezen. Soms moet je een operatie ondergaan om opnieuw normale activiteiten te kunnen verrichten na een ernstige spiertrauma.

Locaties

Een spierscheur kan zich onder meer voordoen op de volgende plekken:

• bovenbeen
• kuit
• schouder
• arm (bovenarm of onderarm)

Oorzaken van een spierscheuring

Een spierscheuring treedt meestal op als gevolg van verwondingen of trauma, maar in veel gevallen kan dit probleem veroorzaakt worden door een verkeerde houding of bij een explosieve en maximale belasting van de spieren. Het is een kwestie van het vermogen van spieren om weerstand te bieden aan externe druk die bepaalt hoe goed het in staat is om met externe druk om te gaan. In sommige situaties, zoals direct na het sporten of zware arbeid, blijven de spieren in een zeer kwetsbare toestand, wat betekent dat de kans op een spierscheur groot is op die momenten. Ook je leeftijd kan een rol spelen: de spieren worden stijver naar mate je ouder wordt.

Enkele veel voorkomende oorzaken van acuut spiertrauma zijn:

• slechte flexibiliteit van de spieren
• Te veel of te explosief bewegen of hard werken
• vermoeidheid
• verkeerde lichaamshouding.
• niet (of onvoldoende) uitvoeren van een warming-up voor het sporten

Sommige onbedoelde activiteiten kunnen spiertrauma veroorzaken, zoals:

• uitglijden
• plotseling vallen van een (grote) hoogte
• springen van grotere hoogte waarbij je op je volle gewicht landt
• het gooien van een zwaar voorwerp
• het tillen van een zwaar voorwerp
• plotselinge beweging in een ongemakkelijke houding
• het lopen op een ongelijke ondergrond

Bepaalde weersomstandigheden kunnen leiden tot spiertrauma, zoals tijdens koudere seizoenen wanneer je spieren erg stijf worden of tijdens zeer warme zomerdagen wanneer het lichaam water en mineralen verliest waardoor de spieren zwak en gevoelig worden.

Chronische gevallen van spiertrauma worden meestal opgemerkt bij sporters die betrokken zijn bij sporten zoals voetbal, gewichtheffen, fietsen, roeien, etc. Kantoorpersoneel die in een verkeerde houding zitten kunnen ook last krijgen van chronische spiertrauma of spanning, vooral in de nek of schouders.

Behandeling van een gescheurde spier

Als je een ernstiger spiertrauma hebt opgelopen, is het verstandig je huisarts te bezoeken. Doe dit ook bij milder spiertrauma als huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen geen soelaas bieden. Veel mensen beoordelen de schade vaak verkeerd en negeren het probleem in de de hoop dat het vanzelf zal overgaan. Soms blijven de pijn of andere symptomen de normale activiteiten gedurende vele maanden en zelfs jaren verstoren. Als je door blijft lopen met een spiertrauma dan kan dit op een gegeven ogenblik leiden tot blijvende schade aan de spieren en ligamenten. Schakel derhalve tijdig je huisarts in.

Eerste hulp bij spierpijn

Eerste hulp heeft een zeer belangrijke rol bij de behandeling en het herstel van een spiertrauma, zoals een spierscheur. Indien de getroffen spieren eerste hulp krijgen binnen 15 minuten na het optreden van een ongeluk of letsel, dan treedt er veel sneller herstel in en zal je minder klachten hebben. Eerste hulp kan bestaan uit:

• Koel met water, ijs of een cold-pack gedurende onmiddellijk na een blessure die leidt tot spiertrauma. Dit minimaliseert zwelling en vermindert de pijn. Doe dit gedurende 15 tot 20 minuten, maar leg altijd een doek tussen huid en ijs of cold-pack om bevriezing van de huid te voorkomen.
• Er moet voldoende rust worden gegeven aan de getroffen spier. Het zal het spierweefsel helpen de beschadigde cellen te herstellen. Langdurige rust kan echter de spieren verzwakken. Vang daarom snel aan met lichaamsbeweging zonder te veel spanning aan de getroffen spieren te geven.
• Behandeling voor spiertrauma met compressie kan nodig zijn als de zwelling te prominent is. Compressie met behulp van elastisch verband is altijd de beste manier om de zwelling te verminderen. Check goed of het drukverband niet te strak zit.
• Houd het lichaamsdeel boven harthoogte indien dat mogelijk is. Het geeft kracht aan de spieren en vergemakkelijkt de bloedcirculatie.

Een verse spierscheur moet je nooit masseren. Pas bij een verse spierscheuring geen warmte of warmte-inbrengende zalven aan), aangezien dit leidt tot een verergering van de blessure.

Zelfzorgmaatregelen

Behalve eerstehulpmaatregelen zijn er enkele andere zelfzorgmaatregelen om een spierscheur te behandelen. Dit zijn:

• Pijnstillers als paracetamol of ontstekingsremmende middelen als ibuprofen en naproxen.
• Pas na twee of drie dagen kan er zo nodig 'schuddingen' of een voorzichtige massage rondom de gescheurde plek worden toegepast. Win bij twijfel eerst medisch advies in.
• Een goede rust en zorg tijdens het bewegen of werken is noodzakelijk, maar tegelijkertijd moeten de spieren normaal worden gebruikt na drie dagen, in het geval van lichte spiertrauma.
• Wanneer na enkele dagen de pijn wat minder wordt, kun je voorzichtig gaan rekken volgens de methode van Janda, waarbij de aangedane spier eerst aangespannen wordt en daarna gerekt wordt.
• Pas wanneer je pijnvrij bent kun je spierversterkende oefeningen voor de getroffen spier gaan uitvoeren.
• Neem de tijd (ten minste 6-8 weken!) voor de revalidatie teneinde recidief te voorkomen.

Medische behandeling

Bij hevige of aanhoudende klachten is het belangrijk o een arts te raadplegen. Er zijn bepaalde procedures die artsen volgen bij het onderzoeken van de omvang van de schade aan de spier. Beeldvormingsonderzoek, zoals röntgenfoto's en MRI-scans, worden uitgevoerd gevolgd door een bepaalde behandelingsprocedure, waaronder fysiotherapie, medicijnen en rust.

Herstelperiode van een gescheurde spier

Herstel van spiertrauma een gescheurde spier is volledig afhankelijk van het letselniveau. In geval van niveau 1 spiertrauma duurt het 1-7 dagen om te herstellen; in geval van niveau 2 spierscheur nemen zal je paar weken tot een paar maanden de tijd moeten nemen om te herstellen. In het geval van graad 3 spierschade, kun je er gevoeglijk vanuit gaan dat je zeker een aantal maanden de tijd moet nemen voor het herstel. Regelmatige fysiotherapie kan daarbij aangewezen zijn. In sommige gevallen is de herstelduur langer dan een half jaar.

Prognose

Een spierscheur moet niet lichtvaardig worden opgevat. Als pijn of zwelling geassocieerd met spiertrauma niet verdwijnt, zelfs na het uitproberen van alle mogelijke soorten huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen, is het beter om medisch advies in te winnen voor de klachten. In sommige situaties kan het herstel veel tijd vergen met langdurige behandeling, inclusief fysiotherapie, en het is daarbij belangrijk om het advies van de arts goed op te volgen. Over het algemeen moet je voorzichtig zijn bij het weer oppakken van dagelijkse activiteiten. Je bent pas weer volledig trainingsbelastbaar als je tijdens belasten geen pijn meer voelt en de getroffen spier weer zijn oorspronkelijke lengte heeft.

Casus: Spierscheur

Patiënt

Jan, 35 jaar, amateurvoetballer.

Incident

Tijdens een wedstrijd voelde Jan plotseling een scherpe pijn in zijn rechterkuit tijdens het sprinten. Hij viel neer en kon niet verder spelen. Hij ervaart hevige pijn en kan nauwelijks op het been staan.

Onderzoek

De huisarts onderzoekt Jan. Zwelling en blauwe plekken in de rechterkuit. Pijn bij palpatie, vooral in het midden van de spier. Beperkte voetbeweging door pijn.

Diagnose

MRI-scan bevestigde een graad II spierscheur van de musculus gastrocnemius of oppervlakkige kuitspier.

Behandeling

• Rust: Gebruik van krukken om het been te ontlasten.
• IJs: Toepassing van ijs om zwelling en pijn te verminderen.
• Compressie: Compressieverband om zwelling te beheersen.
• Elevatie: Been omhoog houden om zwelling te verminderen.
• Fysiotherapie: Oefeningen om spierkracht en flexibiliteit te herstellen.

Herstel

Herstel duurde zes weken. Geleidelijke opbouw van trainingsintensiteit. Vermijden van overbelasting.

Preventie

Goede warming-up en cooling-down. Geleidelijke opbouw van trainingsbelasting. Voldoende rust tussen intensieve sessies.

Lees verder

• Spierkrampen en spierspasmen in de rug: oorzaken van krampen
• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug
• Spiertrekkingen: oorzaken en behandeling trillende spieren
• Spierzwakte: symptomen, oorzaken, behandeling zwakke spieren
• Peesscheur: symptomen en oorzaken van een gescheurde pees