Hyperhidrose: overmatig veel zweten, wat zijn de oorzaken?

Veel zweten kan soms veel overlast geven. Denk aan extreem geurende zweetplekken, continu een nat gevoel, sneller verkouden of een zweetuitbraak terwijl u niets doet. Daarbij kan zweet in verschillende gradaties voorkomen en kan het lokaal of over de complete huid voorkomen. Zweet kan als exocrien (geurloos) en apocrien (zweetgeur) voordoen. Wat is hyperhidrose en waardoor wordt ongewoon overmatig transpireren veroorzaakt?

Hyperhidrose

• Wat is zweet?
• Lokaal veel zweten
• Achterliggende aandoeningen
• Andere oorzaken hyperhidrose

Wat is zweet?

Zweet komt in twee vormen voor. Reeds vanaf de geboorte hebben we over de complete huid zweetklieren, waarmee warmte wordt afgevoerd. Het vocht wordt met warmte aan het lichaam onttrokken en kan zo op de huid verdampen. De combinatie zorgt ervoor dat het lichaam kan afkoelen. Deze zweetvorm is geurloos en valt onder de noemer exocrien. Bij apocrien is de vorming van zweet in de intieme regio’s van het lichaam. Denk aan de oksels, anus en bij het geslachtsdeel. Apocrien zweet geeft de al bekende zweetgeur en kan in verschillende geursterkten voorkomen. Vaak zal de geurintensiteit bij de vrouw minder zijn. Naast zweet veroorzaakt door inspanningen kan het ook komen door pittig eten. Een deel van de mensen heeft echter overlast van intense zweten, terwijl er geen heldere reden voor is. Waarom komt hyperhidrose voor?

Lokaal veel zweten

Meest voorkomende variant van overmatig zweten betreft focale hyperhidrose. Dit houdt in zeer veel zweetaanmaak onder de voeten, handen en oksels. De aanmaak van zweet wordt daarbij lokaal zeer gepromoot, bij het doen van een zware inspanning. Overproductie van apocrien kan vanaf de puberteit voorkomen en is sterk gerelateerd aan de seksualiteit. Feromonen worden daarbij afgegeven, waardoor de persoon meer aantrekkingskracht heeft. Oftewel bij mannen kan een sterke zweetgeur voor de vrouw soms een teken van een zeer geschikte partner zijn. Deze relatie bestaat reeds sinds de oertijd. Ondanks dat wordt overmatige zweetgeur tegenwoordig eerder als stank ervaren.

Achterliggende aandoeningen

Meerdere lichamelijke aandoeningen kunnen ten grondslag liggen aan overmatige zweetproductie. Meest kenmerkende aandoeningen zijn de volgende.

Diabetes mellitus

In het geval van diabetes heeft de persoon snel een tekort aan energie, indien insuline niet tijdig of in de onjuiste dosis wordt geïnjecteerd. Insuline zorgt ervoor dat suiker uit het bloed wordt gehaald, zodat het kan worden aangewend voor lichaamskracht. Omdat het insulinegehalte dagelijks varieert kan er een tijdelijk tekort of overschot ontstaan. Het zorgt ervoor dat het lichaam ook daarmee meer en minder energie heeft. Het kan dus leiden tot meer warmte aanmaak, waardoor de zweetklieren worden geactiveerd.

Hyperthyreoïdie

Teveel schildklierhormonen in het lichaam kunnen uiteenlopende problemen veroorzaken. Door het hoge energieverbruik kan men overmatig warm zijn, waardoor men gaat transpireren. Het resulteert daarnaast ook in opgefoktheid en overmatige prikkelbaarheid. Ook kan men snel pijntjes overal in het lichaam hebben. Omdat energie snel wordt verbruikt, zal de persoon eerder vermoeid zijn of mogelijk minder kracht in de spieren hebben. Het gaat vaak gepaard met gewichtsverlies, doordat vetten worden verbrand. Spant de persoon zich extra in dan kan het soms tot een ongewone zweetgeur leiden. Dit kan tevens bij diabetes het geval zijn, waarbij eiwitten in plaats van vetten worden verbrand.

Hormonale veranderingen

Meerdere hormonen zorgen in het lichaam ervoor dat alle processen goed verlopen. Denk aan het oestrogeen- en progesterongehalte, waarmee de menstruatie wordt geregeld. Indien de vrouw een zekere leeftijd (vaak rond de vijftig) heeft bereikt, zal men in de overgang komen. De hormonale balans neemt daarbij af, waardoor de vrouw langdurig (soms vijf tot tien jaar) problemen ondervindt. Meest kenmerkende is het hebben van opvliegers, waardoor de zweetaanmaak wordt bevorderd. Dit komt in vlagen of aanvallen voor.

Medicatie

Meerdere soorten medicatie kunnen een zweetreactie veroorzaken. De lichaamstemperatuur kan stijgen, waarbij de warmte moet worden afgevoerd. Daarnaast kunnen de zenuwen overmatig reageren, waardoor de klieren worden aangestuurd. Lees altijd de bijsluiter indien u wegens aandoeningen of ziekten medicatie moet innemen.

Andere oorzaken hyperhidrose

Vaak betreft het een aandoening, waartoe geen herkenbare oorzaak aan ten grondslag ligt. Oftewel het lichaam produceert zonder aanleiding teveel zweet. Het wordt veroorzaakt door lichamelijke afwijkingen, zoals de vochthuishouding of zenuwaandoeningen. Het volgende onderscheid kan worden gemaakt.

Minder vocht vasthoud capaciteit bloed

In het bloed is albumine verantwoordelijk voor het aantrekken van water. Het koppelt vocht aan het bloedplasma, zodat het binnen de aderen blijft stromen. Het bloed zelf heeft dus een hoger albuminegehalte ten opzichte van buiten de aderen gelegen weefsel. Die verhouding bepaalt, dat het bloed meer vocht vasthoudt. Een mogelijke reden waarom de persoon meer zweet (gehele huid), is door inwendige overdruk van vocht. Vocht wordt relatief minder goed vastgehouden en zoekt daarom een andere weg naar buiten. De huid vormt een zeer groot oppervlak en is daarom geschikt om relatief veel vocht af te voeren.

Warmteregistratie zenuwen

Een tweede probleem waardoor overmatig zweten zou kunnen worden veroorzaakt, komt door de zenuwen. De zenuwen sturen de zweetklieren aan om zweet aan te maken. Indien de hersenen denken dat de huid relatief te warm is, dan worden de klieren geactiveerd. Oftewel er kan sprake zijn van een onjuiste signalering van warmte, waardoor vochtige klachten worden veroorzaakt. Dit kan op zijn beurt weer liggen aan overgevoelige zenuwen, waardoor te snel signalen naar de hersenen worden verstuurd.

Vaak kan aan overmatige zweten niets worden gedaan behoudens verkoelende maatregelen te treffen. Trek luchtige kleding aan, vermijd veel inspanning en stress, het verblijven in koele ruimtes of nabij ventilatoren. Ook is het belangrijk om pittig eten te vermijden. Door oplettend te zijn kan men vele zweterige omstandigheden voorkomen.

Lees verder

• Talkpoeder, goed voor de huid bij zweet, jeuk en kwalen
• Wat kun je tegen stinkende zweetvoeten doen?
• Hypohidrosis: slecht tot niet kunnen zweten