Jeukende moedervlek: symptomen, oorzaak en behandeling

Een jeukende moedervlek is niet direct iets om je zorgen over te maken. Wel is jeuk aan een moedervlek iets om in de gaten te houden. Moedervlekken zijn een normaal en goedaardig verschijnsel en het zijn opeenhopingen van pigmentvormende cellen in de huid. Moedervlekken kunnen bruin of zwart van kleur zijn en kunnen overal op de huid verschijnen. De meeste ontwikkelen zich in de vroege kinderjaren en in de vroege volwassenheid. Iemand kan tegen de veertig moedervlekken hebben tegen de tijd dat hij of zij volwassen is. Moedervlekken kunnen veranderen, maar dit verloopt erg traag. Moedervlekken kunnen van kleur veranderen, wat meer verheven worden of er kunnen haartjes in gaan groeien. In sommige gevallen veranderen moedervlekken nooit, terwijl andere langzaam verdwijnen. Al deze gedragingen worden als normaal beschouwd als ze geleidelijk en gedurende vele jaren gebeuren. Een jeukende moedervlek komt vaak ook door onschuldige factoren, zoals wrijving of een droge huid.

• Wat zijn moedervlekken?
• Normaal verschijnsel
• Soms kwaadaardig
• Soorten moedervlekken
• Oorzaken van een jeukende moedervlek
• Irritatie en wrijving
• Zweten
• Droge huid of droge moedervlek
• Allergische reactie
• Moedervlek met eczeemreactie
• Kwaadaardigheid
• Melanoom herkennen met de ABCDE-regel
• Behandeling van jeuk aan een moedervlek
• Chirurgische excisie
• Shave excisie
• Prognose
• Complicaties
• Verandering in de moedervlek (melanoom)
• Risico op huidbeschadiging
• Zichtbare littekens
• Angst en onzekerheid
• Preventie

Wat zijn moedervlekken?

Normaal verschijnsel

Moedervlekken zijn een veel voorkomend en volkomen normaal verschijnsel. Bijna iedereen heeft er op zijn minst een paar, en sommige mensen hebben wel 40 moedervlekken verspreid over hun lichaam. Het betreft een ophoping van speciale cellen, de pigmentvormende naevuscellen. Moedervlekken kunnen zich vormen op elk deel van je lichaam, inclusief je (behaarde) hoofdhuid, de voetzolen en de handpalmen. Maar vaak verschijnen ze op delen van je huid die zijn blootgesteld aan de zon. Een moedervlek lijkt op een rond vlekje op je huid. Meestal zijn moedervlekken bruin of zwart van kleur, maar ze kunnen ook bruin, rood, roze, blauw of huidkleurig zijn. Ze kunnen donker worden of lichter worden naarmate je ouder wordt en tijdens bepaalde levensperioden, zoals tijdens de zwangerschap. Moedervlekken kunnen verheven of plat zijn. Verheven moedervlekken kunnen tegen je kleding schuren en geïrriteerd raken. Dit kan ervoor zorgen dat ze gaan jeuken.

Soms kwaadaardig

De meeste moedervlekken zijn normaal en volkomen onschuldig. Maar soms kunnen ze kwaadaardig worden. Een jeukende moedervlek, samen met andere veranderingen zoals korstvorming en bloeden, kan een teken zijn van een melanoom, een vorm van huidkanker. Daarom is het belangrijk om alle moedervlekken die zich op je lichaam bevinden in de gaten te houden en regelmatig te checken op eventuele wijzigingen.

Soorten moedervlekken

Moedervlekken vormen zich uit cellen die melanocyten worden genoemd. Dit zijn de pigmentcellen die je huid zijn kleur geven. Wanneer de cellen samenklonteren, vormen ze een donkere vlek. Er zijn een paar verschillende soorten moedervlekken:

• Normale moedervlekken die de meeste mensen hebben.
• Onrustige of atypische moedervlekken, welke kunnen veranderen in melanoom.

Moedervlekken waarmee je bent geboren, worden aangeboren moedervlekken genoemd. Moedervlekken die na de geboorte ontstaan, worden verworven moedervlekken genoemd.

Moedervlekken verschijnen meestal eerst in de kindertijd of adolescentie. Je kunt tot aan de middelbare leeftijd nieuwe moedervlekken ontwikkelen en dan beginnen ze te vervagen. Moedervlekken worden donkerder als je huid wordt blootgesteld aan de zon. Soms worden ze ook donker tijdens de zwangerschap.

Oorzaken van een jeukende moedervlek

Irritatie en wrijving

Verheven moedervlekken kunnen tegen kleding schuren en geïrriteerd raken. Door deze irritatie kunnen ze jeuken. Een moedervlek kan op een plek zitten waar er veel wrijving is, bijvoorbeeld bij een kraag van een blouse, onder een bh--bandje of onder de broekrand of riem.

Zweten

Door zweten en transpireren kan een moedervlek ook gaan jeuken, bijvoorbeeld als deze op de behaarde hoofdhuid zit.

Droge huid of droge moedervlek

Als een moedervlek uitdroogt ten gevolge van een droge huid, kan dit resulteren in jeuk en de moedervlek kan zelfs wat gaan steken.

Allergische reactie

Een allergische reactie op een armband, een ketting of horloge(band) kan ook jeuk uitlokken bij een moedervlek ter plaatse.

Moedervlek met eczeemreactie

Een moedervlek waaromheen een eczeem-reactie is ontstaan, een zogeheten moedervlek van Meyerson, kan jeuken. Het gaat hierbij om een jeukende, eczemateuze reactie rondom een reeds bestaande moedervlek.

Kwaadaardigheid

Moedervlekken kunnen kwaadaardig worden, vooral als je er veel van hebt. Mensen met meer dan 50 moedervlekken hebben een verhoogd risico op een melanoom. Jeuk kan ook een teken zijn van een melanoom of een moedervlek die aan het veranderen is in een melanoom. Maar jeuk alleen betekent niet dat je kanker hebt. Je moet naar andere symptomen kijken die gepaard gaan met jeuk.

Melanoom herkennen met de ABCDE-regel

Als de moedervlek verheven is en er wrijft vaak kleding tegenaan en er zijn verder geen andere symptomen, dan is de oorzaak van de jeuk waarschijnlijk slechts irritatie. Melanomen kun je herkennen met de ABCD-regel of methode (en sommige artsen voegen daar de 'F' aan toe).


Zoek behalve jeuk ook naar deze veranderingen in de moedervlek:

• bloeden
• sijpelen
• korstvorming
• pijn
• verharding

Behandeling van jeuk aan een moedervlek

De meeste moedervlekken hoeven niet te worden behandeld. Als een moedervlek te veel jeukt of je anderszins irriteert, of als je dermatoloog denkt dat het kanker is, kun je het laten verwijderen. Dermatologen gebruiken een van de twee volgende procedures om moedervlekken te verwijderen:

Chirurgische excisie

De dermatoloog verdooft je huid en snijdt vervolgens de hele moedervlek eruit. Je huid wordt daarna gehecht. Er blijft een littekentje achter op de behandelde plek.

Shave excisie

De dermatoloog kan deze procedure uitvoeren als de moedervlek klein is. Nadat je huid is verdoofd, gebruikt de arts een klein mesje om de moedervlek er af te schaven. Het wordt ook wel 'kaasschaafmethode' genoemd, omdat er steeds een plakje van af wordt geschaafd. Je houdt er een schaafwondje aan over dat niet gehecht hoeft te worden en meestal zonder achterlating van een litteken geneest. Soms moet het wondje.dichtgebrand worden. Daarna ontstaat er een korstje dat vanzelf binnen een paar dagen eraf valt.

De arts kan een biopsie doen. Hierbij wordt het weggenomen weefsel naar een laboratorium verzonden voor nader onderzoek. Daar wordt het weefsel gecontroleerd onder een microscoop op kanker.

Prognose

Sommige moedervlekken blijven je hele leven bij je. Anderen vervagen zodra je de middelbare leeftijd hebt bereikt. De meeste moedervlekken zijn onschadelijk en hoeven niet te worden behandeld. Bij een melanoom hangt de prognose af van het stadium waarin de kanker werd gediagnosticeerd. De vijfjaarsoverleving voor de vroegste melanomen (fase 1) liggen rond de 92 tot 97 procent. Voor een stadium 4 melanoom dat zich heeft verspreid (uitzaaiing of metastase van de primaire plaats) naar andere delen van je lichaam, bedraagt ​​de overlevingskans van vijf jaar 15 tot 20 procent.

Het is ontzettend belangrijk om alert te zijn op eventuele veranderingen in een moedervlek, inclusief jeuk, en deze meteen aan je huisarts te melden. Hoe eerder je de diagnose krijgt van welk type huidkanker dan ook, hoe beter je vooruitzichten zullen zijn.

Complicaties

Een jeukende moedervlek kan je flink ongerust maken, vooral omdat het soms een teken kan zijn van iets ernstigs zoals huidkanker. Het is niet zomaar een vervelend gevoel—soms kan het wijzen op een probleem dat meer aandacht nodig heeft. Hier zijn enkele complicaties die kunnen optreden als je een jeukende moedervlek hebt:

Verandering in de moedervlek (melanoom)

Wanneer een moedervlek begint te jeuken, kan dit gepaard gaan met veranderingen in grootte, vorm of kleur. Deze veranderingen kunnen wijzen op een melanoom, een agressieve vorm van huidkanker. Zonder tijdige diagnose en behandeling kan het melanoom zich verder ontwikkelen en verspreiden naar andere delen van je lichaam. Dit maakt snelle actie essentieel om verdere complicaties en gezondheidsproblemen te voorkomen.

Risico op huidbeschadiging

Jeuk kan je verleiden om aan de moedervlek te krabben, maar dit kan de huid beschadigen. Door te krabben maak je de huid gevoeliger voor infecties en kan het de situatie verergeren. Het is alsof je een barrière doorbreekt, waardoor bacteriën en andere ongewenste invloeden makkelijker toegang krijgen.

Zichtbare littekens

Als je te veel aan een jeukende moedervlek krabt of probeert deze zelf te verwijderen, kunnen er littekens achterblijven. Dit kan het uiterlijk van je huid permanent veranderen en je zelfvertrouwen aantasten. Een moedervlek die eerst misschien onopvallend was, kan daardoor meer aandacht trekken dan je zou willen.

Angst en onzekerheid

Een jeukende moedervlek kan van invloed zijn op je geestelijke welzijn. De constante jeuk, gecombineerd met de angst voor wat het zou kunnen betekenen, kan je stressniveau verhogen. Het is moeilijk om niet steeds aan die moedervlek te denken en je zorgen te maken over de mogelijke gevolgen.

Preventie

Neem de volgende maatregelen in acht om te voorkomen dat je last krijgt van een jeukende moedervlek:

• Regelmatige controle: Laat je moedervlekken regelmatig controleren door een dermatoloog, vooral als je een familiegeschiedenis van huidkanker hebt.
• Bescherming tegen de zon: Gebruik altijd zonnebrandcrème met een hoge SPF en draag beschermende kleding om je huid te beschermen tegen schadelijke UV-stralen.
• Vermijd overmatige blootstelling aan de zon: Probeer tussen 10.00 en 16.00 uur uit de directe zon te blijven, wanneer de straling het sterkst is.
• Let op veranderingen: Controleer je huid regelmatig zelf op veranderingen in je moedervlekken, zoals kleur, grootte, vorm, of nieuwe jeuk.
• Niet krabben: Vermijd krabben aan moedervlekken, zelfs als ze jeuken, om huidbeschadiging en infecties te voorkomen.
• Hydrateer je huid: Houd je huid goed gehydrateerd om irritatie te voorkomen, wat jeuk kan verminderen.
• Draag losse kleding: Vermijd strakke kleding die over je moedervlekken schuurt en irritatie kan veroorzaken.
• Wees voorzichtig met nieuwe producten: Test nieuwe huidverzorgingsproducten eerst op een klein stukje huid om te zien of er een reactie optreedt, vooral rond moedervlekken.

Lees verder

• Bloedende moedervlek: symptomen, oorzaak en behandeling
• Moedervlek met eczeem-reactie: Moedervlek van Meyerson
• Moedervlekken: symptomen, behandelen en verwijderen
• Soorten moedervlekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Kwaadaardige moedervlek herkennen, wat zijn de kenmerken?