Brachiale plexopathie: Zenuwpijn of zwakte in arm of hand

De brachiale plexus is een complex netwerk van zenuwen dat signalen van het ruggenmerg naar de schouder, arm en hand vervoert. Schade aan de zenuwen van de brachiale plexus resulteert in brachiale plexopathie (ook wel brachiale plexus neuropathie genoemd). Deze zenuwschade kan ontstaan door trauma, radiotherapie, tumoren en andere oorzaken. Patiënten ervaren vaak spierproblemen, gevoelsstoornissen, pijn en/of zwakte in de arm of hand. Behandeling is niet altijd noodzakelijk, maar in sommige gevallen zijn medicatie, chirurgie of andere medische procedures vereist om de beschadigde zenuw te herstellen.

• Incidentie en prevalentie
• Leeftijd en geslacht
• Mechanisme
• Oorzaken van zenuwbeschadiging
• Zenuwcompressie en rekking
• Oorzaken van brachiale plexopathie
• Traumatische oorzaken
• Compressie en iatrogene oorzaken
• Risicofactoren
• Trauma en lichamelijke belasting
• Medische aandoeningen en genetische factoren
• Risicogroepen
• Beroepen en fysiek werk
• Atleten en sportblessures
• Symptomen van brachiale plexopathie
• Alarmsymptomen
• Acute pijn en gevoelloosheid
• Verlies van motorische functie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van brachiale plexopathie
• Prognose
• Complicaties van brachiale plexopathie
• Preventie van brachiale plexopathie

De epidemiologie van brachiale plexopathie heeft betrekking op de frequentie en verdeling van deze aandoening binnen verschillende bevolkingsgroepen en omgevingen. Brachiale plexopathie komt wereldwijd voor, maar de incidentie verschilt sterk afhankelijk van de oorzaken en risicogroepen. Het is een relatief zeldzame aandoening, maar de prevalentie kan variëren op basis van geografische locatie, leeftijd, geslacht en risicofactoren. Trauma, zoals verkeersongevallen en sportblessures, is de meest voorkomende oorzaak van brachiale plexopathie.

Incidentie en prevalentie

De incidentie van brachiale plexopathie is moeilijk precies vast te stellen vanwege de variëteit in oorzaken, maar studies suggereren dat trauma een belangrijke bijdrage levert aan de meeste gevallen van deze aandoening. De prevalentie kan stijgen in gebieden waar er veel verkeersongevallen of arbeidsgerelateerde verwondingen zijn. De aandoening wordt vaak gezien bij patiënten die betrokken zijn bij contact- of contactsporten, maar ook bij mensen die door andere trauma's, zoals vallen, verwondingen oplopen.

Leeftijd en geslacht

Brachiale plexopathie komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, met een piekincidentie bij volwassenen tussen de 20 en 40 jaar. Dit komt voornamelijk door het hogere risico op trauma in deze leeftijdsgroep, vooral bij sporters en mensen die fysiek werk verrichten. Ouderen kunnen echter ook getroffen worden, vooral als er sprake is van degeneratieve aandoeningen of tumoren die de plexus kunnen comprimeren.

Mechanisme

Het mechanisme van brachiale plexopathie betreft de beschadiging van de zenuwen in het brachiale plexus-netwerk, dat verantwoordelijk is voor het motorische en sensorische gevoel in de armen en handen. De zenuwen van de brachiale plexus kunnen worden beschadigd door trauma, compressie, rek of infectie, wat kan leiden tot een breed scala aan symptomen, waaronder pijn, zwakte en gevoelloosheid in de arm.

Oorzaken van zenuwbeschadiging

De brachiale plexus kan beschadigd raken door verschillende oorzaken, zoals verkeersongevallen waarbij de schouder of nek wordt verwond, of sportblessures waarbij de arm wordt uitgerekt of gedraaid. In sommige gevallen kan de zenuwbeschadiging optreden door herhaaldelijke belasting of een plotselinge, intense beweging, wat kan leiden tot overbelasting van de zenuwen. Compressie van de zenuwen door tumoren, infecties of herniae kan eveneens bijdragen aan brachiale plexopathie.

Zenuwcompressie en rekking

Wanneer de zenuwen in de brachiale plexus worden uitgerekt of samengedrukt, kunnen ze beschadigen. Dit gebeurt vaak wanneer de arm of schouder onder een ongewone hoek wordt gedraaid, zoals bij sportblessures. Compressie kan ook optreden door tumoren die druk uitoefenen op de zenuwen, of door spierspanning die de zenuwen in de nek of schouder samendrukt.

Oorzaken van brachiale plexopathie

De brachiale plexus, of plexus brachialis, is een netwerk van zenuwen dat zich uitstrekt van de onderste nek tot het bovenste deel van de schouder. Deze zenuwen regelen de gevoel- en bewegingsfuncties van de schouder, arm, onderarm, en hand. Brachiale plexopathie is een vorm van perifere neuropathie, waarbij de zenuwen door verschillende factoren kunnen worden uitgerekt, samengedrukt, beschadigd of zelfs van het ruggenmerg kunnen worden afgescheurd. Dit leidt tot spierzwakte, bewegingsbeperkingen en sensorische stoornissen.

Traumatische oorzaken

Een van de meest voorkomende oorzaken van brachiale plexopathie is trauma, zoals een auto-ongeluk of sportblessures, waarbij de zenuwen beschadigd raken door directe impact of schok. Dit type letsel komt vaak voor bij jongvolwassenen en atleten die zich bezighouden met contactsporten. Bij ernstige gevallen kan de zenuw volledig worden afgescheurd van het ruggenmerg, wat resulteert in langdurige of zelfs blijvende schade.

Compressie en iatrogene oorzaken

Andere oorzaken omvatten compressie van de zenuwen door tumoren in de borstholte of het schoudergebied, evenals complicaties van chirurgische ingrepen waarbij druk op de brachiale plexus wordt uitgeoefend. Daarnaast kan blootstelling aan toxines of medicatie de zenuwfunctie aantasten en leiden tot brachiale plexopathie. Bij kinderen kunnen moeilijke geboorten, zoals een stuitligging of hoog geboortegewicht, de brachiale plexus eveneens onder druk zetten, wat tot zenuwschade kan leiden.

Risicofactoren

Brachiale plexopathie kan worden veroorzaakt door een aantal risicofactoren die de kans op zenuwbeschadiging verhogen. Trauma is de grootste risicofactor, maar ook de werkomstandigheden en bepaalde medische aandoeningen kunnen het risico verhogen. Het is belangrijk om zowel de primaire risicofactoren als de secundaire risicogroepen te identificeren om preventieve maatregelen te treffen.

Trauma en lichamelijke belasting

Trauma, vooral door verkeersongevallen of sportblessures, is een van de grootste risicofactoren voor brachiale plexopathie. Personen die deelnemen aan risicosporten zoals American football, wielrennen, en gewichtheffen lopen een hoger risico op letsel aan de brachiale plexus. Daarnaast kunnen repetitieve bewegingen of overbelasting van de arm de zenuwen in het plexus-netwerk overbelasten, wat leidt tot schade.

Medische aandoeningen en genetische factoren

Bepaalde medische aandoeningen kunnen het risico op brachiale plexopathie verhogen. Diabetes is bijvoorbeeld een risicofactor vanwege de verhoogde kans op zenuwbeschadiging die gepaard gaat met de aandoening. Ook tumoren, infecties of ontstekingsziekten die de plexus kunnen aantasten, verhogen het risico. Erfelijkheid kan ook een rol spelen in de vatbaarheid voor zenuwbeschadiging, vooral bij bepaalde genetische aandoeningen die de structuur van de zenuwen kunnen beïnvloeden.

Risicogroepen

Bepaalde bevolkingsgroepen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van brachiale plexopathie. De risicogroepen omvatten mensen die werken in beroepen met een verhoogd risico op nek- en schouderletsels, evenals atleten en mensen die aan bepaalde medische aandoeningen lijden die de zenuwen kunnen beschadigen.

Beroepen en fysiek werk

Mensen die in fysiek veeleisende beroepen werken, zoals bouwvakkers, boeren, en arbeiders die zware fysieke arbeid verrichten, lopen een verhoogd risico op brachiale plexopathie. Het tillen van zware voorwerpen, het uitvoeren van herhalende bewegingen, of werken in ongemakkelijke houdingen kan de zenuwen in de schouder en nek beschadigen.

Atleten en sportblessures

Atleten die deelnemen aan contact- of extreme sporten hebben een verhoogd risico op brachiale plexopathie door de fysieke belasting en het risico op trauma. Sporten zoals American football, rugby en vechtsporten brengen een verhoogd risico met zich mee, waarbij de armen onder grote druk of in ongewone posities worden gebracht, wat de zenuwen in de brachiale plexus kan beschadigen.

Symptomen van brachiale plexopathie

De symptomen van brachiale plexopathie variëren afhankelijk van de locatie en ernst van de zenuwschade. Meestal is één arm aangetast. Symptomen zoals pijn, verlies van gevoel, en spierzwakte kunnen optreden en de functionaliteit van de arm en hand ernstig belemmeren.

Zenuwpijn en sensorische stoornissen
Patiënten met brachiale plexopathie ervaren vaak intense zenuwpijn die uitstraalt naar de arm of hand, gepaard gaand met tintelingen, gevoelloosheid, of een dof gevoel. Deze sensorische stoornissen kunnen het dagelijks functioneren sterk beïnvloeden, vooral bij activiteiten die fijne motoriek vereisen.

Motorische symptomen
Zwakte in de arm of hand, moeite met het aansturen van bewegingen, en een gebrek aan spiercontrole zijn veelvoorkomende symptomen. In ernstige gevallen kan volledige spierverlamming optreden, wat de arm praktisch onbruikbaar maakt. Spieratrofie kan zich ook ontwikkelen bij langdurige of onbehandelde gevallen, wat verder functieverlies veroorzaakt.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van brachiale plexopathie zijn signalen die wijzen op ernstige zenuwbeschadiging of complicaties die onmiddellijke medische aandacht vereisen. Het herkennen van deze symptomen is van vitaal belang voor een vroege diagnose en effectieve behandeling.

Acute pijn en gevoelloosheid

Een van de meest opvallende alarmsymptomen van brachiale plexopathie is acute, hevige pijn in de schouder, arm of hand, vaak gepaard met gevoelloosheid of tintelingen. Deze pijn kan plotseling optreden na een trauma of ongeval en kan variëren van scherp en branderig tot dof en zeurend. Gevoelloosheid in de arm of hand kan een teken zijn van ernstigere zenuwbeschadiging.

Verlies van motorische functie

Naast pijn en gevoelloosheid kunnen patiënten ook verlies van motorische functie ervaren, zoals zwakte of verlamming van de arm of hand. Dit kan het vermogen om de arm normaal te bewegen aanzienlijk beperken, wat het dagelijks functioneren beïnvloedt. In ernstige gevallen kan er volledige verlamming van de arm optreden, wat onmiddellijke medische interventie vereist.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van brachiale plexopathie omvat een uitgebreid vraaggesprek en lichamelijk onderzoek, gevolgd door aanvullende diagnostische testen. Een grondig vraaggesprek helpt de arts inzicht te krijgen in de oorzaak van de zenuwbeschadiging en de symptomen, terwijl het lichamelijk onderzoek de ernst en omvang van de schade verder helpt bepalen.

Vraaggesprek en klinische evaluatie
Tijdens het vraaggesprek zal de arts vragen stellen over de duur en intensiteit van de symptomen, evenals over onderliggende aandoeningen, eerdere letsels of behandelingen. Daarbij wordt nagegaan of specifieke activiteiten, hoofd- of armposities de symptomen verergeren.

Beeldvorming en zenuwgeleidingsonderzoek
Diagnostische tests zoals een CT-scan, MRI-scan, en elektromyografie worden ingezet om de mate en locatie van de zenuwschade in beeld te brengen. Deze onderzoeken kunnen helpen om andere mogelijke oorzaken, zoals tumoren of infecties, uit te sluiten en de exacte oorzaak van de plexopathie vast te stellen.

Behandeling van brachiale plexopathie

Afhankelijk van de ernst en oorzaak van de brachiale plexopathie kunnen verschillende behandelingsopties worden ingezet, variërend van medicatie en fysiotherapie tot chirurgische ingrepen.

Medicatie
Voor de behandeling van neuropathische pijn kan de arts een combinatie van pijnstillers, anti-epileptica, tricyclische antidepressiva en soms opioïden voorschrijven. Deze medicijnen helpen om de pijn te verminderen en maken het mogelijk voor de patiënt om deel te nemen aan revalidatieprogramma's.

Chirurgie en revalidatie
In gevallen waar de zenuw ernstig beschadigd is, kan chirurgie nodig zijn om het herstelproces te ondersteunen. Revalidatie met fysiotherapie en ergotherapie helpt de functionaliteit van de spieren te verbeteren en het bewegingsbereik te behouden, wat cruciaal is voor het dagelijks functioneren.

Prognose

De prognose voor brachiale plexopathie varieert sterk, afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de zenuwschade. Bij sommige patiënten verdwijnen de symptomen na verloop van tijd, terwijl anderen langdurig of zelfs blijvend beperkingen kunnen ondervinden.

Herstelkans en verloop
Bij milde gevallen herstellen patiënten doorgaans zonder blijvende gevolgen binnen enkele weken tot maanden. Ernstigere gevallen vereisen intensieve behandeling en langdurige opvolging, en zelfs dan kunnen er restverschijnselen zijn. Het herstel hangt sterk af van de snelheid van de behandeling en de locatie van de zenuwbeschadiging.

Mogelijke complicaties
Blijvende spierzwakte, chronische pijn en beperking van de mobiliteit zijn complicaties die in ernstige gevallen kunnen voorkomen. Bij patiënten met volledige verlamming van de arm kan langdurige fysiotherapie helpen om functionele aanpassingen te realiseren, hoewel volledige genezing mogelijk niet haalbaar is.

Complicaties van brachiale plexopathie

Mogelijke complicaties van brachiale plexopathie zijn onder andere:

• Blijvende invaliditeit
• Brandwonden of andere verwondingen door gevoelloosheid
• Chronische pijn
• Spieratrofie
• Stijve gewrichten
• Verlies van functie van de arm of hand
• Psychosociale gevolgen zoals angst of depressie
• Zenuwpijn die kan uitstralen naar andere delen van het lichaam

Langdurige gevolgen
Bij veel patiënten met brachiale plexopathie kunnen de complicaties langdurige gevolgen hebben. Blijvende invaliditeit kan leiden tot beperkingen in dagelijkse activiteiten, werk en sociale interacties. Chronische pijn kan ook een significante impact hebben op de kwaliteit van leven, waardoor patiënten zich kunnen terugtrekken uit sociale situaties en hun algemene welzijn in gevaar kan komen.

Fysieke complicaties
De fysieke complicaties van brachiale plexopathie, zoals spieratrofie en stijve gewrichten, kunnen voortkomen uit een gebrek aan gebruik van de aangedane arm of hand. Dit kan op zijn beurt leiden tot een verdere afname van de functionele capaciteit. Het is essentieel dat patiënten regelmatig fysiotherapie ondergaan om deze complicaties te minimaliseren en hun mobiliteit te behouden.

Psychosociale impact
Naast fysieke gevolgen kunnen de psychologische en sociale aspecten van brachiale plexopathie ook niet worden onderschat. Veel patiënten ervaren psychische problemen, zoals angst en depressie, als gevolg van de impact van hun aandoening op hun leven. Het is belangrijk dat zorgverleners ook aandacht besteden aan deze psychosociale factoren en passende ondersteuning bieden.

Preventie van brachiale plexopathie

Preventie door risicovermijding
Om brachiale plexopathie te voorkomen, is het belangrijk om de risicofactoren te minimaliseren die kunnen bijdragen aan zenuwschade. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• Veiligheid bij trauma: Zorg voor veiligheid tijdens contact- en motorsporten door het dragen van geschikte beschermingsmiddelen, zoals schouderbeschermers en helmen.
• Preventie bij moeilijke geboorten: Zorg voor goede medische begeleiding tijdens de zwangerschap en bevalling om risico's zoals stuitligging en een hoog geboortegewicht te minimaliseren.
• Vermijden van blootstelling aan toxines: Beperk blootstelling aan schadelijke chemicaliën en toxines, zowel op de werkplek als in de omgeving.
• Nauwkeurige medische procedures: Bij medische ingrepen waarbij anesthesie wordt gebruikt, is het belangrijk dat de procedures zorgvuldig worden uitgevoerd om zenuwschade te voorkomen.
• Regelmatige medische controle: Bij risicogroepen of bestaande aandoeningen, zoals tumoren, is regelmatige medische controle cruciaal om tijdig in te grijpen en complicaties te voorkomen.

Preventie door educatie en training

• Opleiding voor zorgverleners: Zorgverleners moeten goed op de hoogte zijn van de risico's van zenuwschade bij bepaalde behandelingen en geboortes om preventieve maatregelen te nemen.
• Educatie van atleten: Atleten moeten worden geïnformeerd over het belang van het dragen van beschermende uitrusting en het correct uitvoeren van sporttechnieken om blessures te voorkomen.
• Training van personeel: Werkgevers moeten ervoor zorgen dat personeel dat met gevaarlijke stoffen werkt goed getraind is in het veilig omgaan met deze stoffen en het gebruik van beschermende apparatuur.

Preventie bij bestaande aandoeningen

• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Behandel aandoeningen zoals tumoren of ontstekingen die druk op de zenuwen kunnen uitoefenen. Regelmatige controles zijn belangrijk voor patiënten met een verhoogd risico.
• Juiste interventie bij geboortes: Bij geboortes met een hoog risico is het essentieel om gespecialiseerde medische teams in te schakelen om complicaties te voorkomen.

Aanpassing van levensstijl
Naast medische preventie zijn er ook aanpassingen in de levensstijl die kunnen bijdragen aan het verminderen van het risico op brachiale plexopathie. Dit omvat het aanhouden van een gezonde lichaamsbeweging, het behouden van een gezond gewicht en het vermijden van overbelasting van de schouder- en armspieren.

Belang van nazorg
Regelmatige nazorg voor patiënten met een risico op brachiale plexopathie kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van symptomen en het initiëren van tijdige behandelingen om complicaties te voorkomen. Het is belangrijk dat zorgverleners een goede relatie onderhouden met patiënten om hen te ondersteunen bij hun preventieve maatregelen.

Lees verder

• Perifere neuropathie: Schade aan zenuwen met pijn en zwakte
• Zenuwpijn (neuralgie): Pijn door zenuwschade
• Neuropathische pijn: Pijn door schade aan zenuwstelsel
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand