Calorieën verkeerd? Integendeel!

We zien calorieën als boosdoeners: “Niet eten, er zitten teveel calorieën in”. Maar wist je dat calorieën onmisbaar zijn voor ons gestel, zelfs als we slapen.

Wat zijn calorieën?

Een calorie kan je beschouwen als de eenheid voor energie, net zoals de kilometer een eenheid voor afstand is. Calorieën zijn als brandstof voor het lichaam:

• op de eerste plaats heeft de mens behoefte aan een bepaalde hoeveelheid calorieën om een aantal essentiële processen in het lichaam naar behoren te laten verlopen;
• maar daarnaast is er extra toevoer van calorieën nodig als we inspannende activiteiten verrichten zoals hardlopen of fietsen.

Wat is een optimale stofwisseling of verbranding?

De menselijke stofwisseling zou je kunnen omschrijven als het geheel van chemische processen dat in je lijf plaatsvindt om je in leven te houden. Als we ons lichaam in de juiste hoeveelheden voorzien van zuurstof, vocht en essentiële voedingsstoffen, zijn de lichaamscellen in staat om hun werk naar behoren te verrichten en is er sprake van optimale verbranding.

Om zo’n optimale verbranding te realiseren zijn eigenlijk vier elementen wenselijk:

• gezonde voeding;
• een juiste spijsvertering;
• voldoende mineralen en vitaminen;
• regelmatige lichaamsbeweging.

Als één of meer van deze elementen niet of in onvoldoende mate aanwezig is, is er geen sprake van een optimale verbranding. Het voedsel dat we innemen wordt dan tegen een te lage snelheid verbrand. En energie die we niet verbranden wordt in de vorm van vetten opgeslagen en leidt op den duur tot overgewicht.

Welke soorten calorieën onderscheiden we?

De calorieën die we via onze voeding opnemen kunnen we in 3 groepen onderverdelen:

• calorieën uit eiwitten, onmisbaar voor de opbouw van onze spieren. Ze komen hoofdzakelijk voor in vlees, melkproducten en eieren;
• calorieën uit koolhydraten vormen de voornaamste energiebron voor ons lichaam. We treffen ze aan in aardappelen, pasta, brood, groenten en fruit;
• calorieën afkomstig uit vetten, zoals die voorkomen in olie, boter en room.

Hoewel de energiehuishouding per individu kan verschillen, zou volgens voedingsdeskundigen de ideale verhouding van calorieën in onze voeding als volgt moeten zijn:

• 65% koolhydraten;
• 15% eiwitten;
• 20% vetten.

Als algemene stelregel geldt: consumeer niet te veel koolhydraten en leg je niet te veel beperkingen op bij de inname van eiwitten en vetten.

De glycemische index

Niet alle calorieën worden in eenzelfde tempo in ons bloed opgenomen. Zo worden bijvoorbeeld de calorieën afkomstig uit koolhydraten veel sneller uit onze voeding verwerkt dan calorieën uit vetten.

Die opnamesnelheid is erg belangrijk voor een gezonde stofwisseling. Hoe rapper het lichaam calorieën in de vorm van glucose opneemt, hoe eerder de bloedsuikerspiegel ontregeld raakt. En dát op zijn beurt laat de insulinewaarden stijgen en de vetproductie toenemen, met als uiteindelijk gevolg zwaarlijvigheid.

De mate waarin opgenomen voedsel onze bloedsuikerwaarden laat toenemen, wordt uitgedrukt in de glycemische index (GI). Koolhydraten met een hoge glycemische index worden vrijwel direct door het lichaam verbruikt en zullen ons sneller doen aankomen. Saillant detail is wél dat die absorptie kan worden vertraagd door de consumptie van “snelle koolhydraten” te combineren met de inname van vetten, eiwitten of voedingsvezels.

Weetjes over afvallen

Tot slot nog enkele interessante weetjes over calorieën en/of afvallen:

• spieren verbruiken 70 keer meer calorieën dan vetten;
• door vaker kleine hoeveelheden te eten wordt de stofwisseling versneld. Gebruik dus liever vijf à zes maaltijden met minder calorieën dan 3 copieuze maaltijden;
• groene thee versnelt de stofwisseling en bevordert de verbranding van calorieën door zijn thermogene kwaliteiten;
• geneesmiddelen als cortisonen en oestrogenen zijn van invloed op de stofwisseling en hebben een negatief effect op gewichtsvermindering;
• mensen met overgewicht leven gemiddeld 9 jaren korter.