Cryptorchisme: niet indalen teelballen en onvruchtbaarheid

Nadat het kind ter wereld is gekomen, zitten de teelballen soms nog niet in de balzak. Het duurt namelijk nog een paar maand. Het indalen is een normaal proces, echter het kan eveneens zijn verstoord. De zaadleider is te kort, het indaalproces wordt onvoldoende door hormonen gestimuleerd of de groei houdt het tegen. Indien de ballen onvoldoende zijn ingedaald, kan het gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid van de man. Daarnaast geeft het ook een verhoogde kans op zaadbalkanker. Wat houdt cryptorchisme in en hoe wordt het chirurgisch behandeld?

Cryptorchisme

• Mate van voorkomen
• Hormonale onbalans
• Niet indalen ballen en verschrompelen
• Doel van operatie
• Opstijgende bal
• Invloed op vruchtbaarheid
• Verhoogde kans op zaadbalkanker
• Orchidopexie bij cryptorchisme

Mate van voorkomen

Bij drie procent van de pas geboren mannelijke baby’s is één of beide teelballen niet of onvoldoende ingedaald. Normaal zal dit na de geboorte alsnog gebeuren, zodat beide ballen voor de zesde maand op de juiste plaats zitten. In uitzonderlijke gevallen is de zaadbal niet tot ontwikkeling gekomen of is het reeds verschrompeld. Tijdens de zwangerschap zal het in de buikholte tot ontwikkeling komen, waarna het vanaf de zesde maand draagschap geleidelijk aan via het lieskanaal gaat afzakken. Zeker indien er sprake is van een vroegtijdige geboorte komt het geregeld voor dat de ballen nog niet zijn ingedaald.

Hormonale onbalans

Tijdens de groei van de ongeboren vrucht zijn vele stoffen noodzakelijk om alle lichaamskenmerken afdoende te laten ontwikkelen. Daartoe is aromatase zeer belangrijk, omdat het basishormoon androgeen omzet in oestrogeen of testosteron. Deze zijn verantwoordelijk voor de juiste ontwikkeling van het lichaam. Ondanks dat onbekend is waardoor de indaling onjuist verloopt, ligt het vermoedelijk aan een minder hoog testosteron- of aromataseniveau. Daarnaast kan de zaadleider te kort zijn.

Niet indalen ballen en verschrompelen

Als het indalen niet is gestart danwel te traag opgang komt, dan kunnen de ballen onvoldoende groeien. De verdere ontwikkeling van het lichaam zet weefsels onder druk, waardoor de kans op succesvolle indaling afneemt. Het zorgt ervoor dat de temperatuur en druk relatief te hoog is, waardoor de goede werking snel wordt aangetast. De cellen kunnen onvoldoende tot ontwikkeling komen met als gevolg dat het formaat van de bal afneemt. De cellen oftewel de gehele bal kunnen compleet verschrompelen tot er onbruikbaar weefsel overblijft.

Doel van operatie

Indien zes maanden na de bevalling de balletjes nog steeds niet zijn afgedaald, dan dient er ingegrepen te worden. Het doel van de operatie is om de teelbal van de hangende locatie te verwijderen, zodat het in de balzak terechtkomt. Soms kan het voorkomen dat de bal reeds is verschrompeld of dat de juiste leidingen niet zijn gevormd. Het restant wordt dan verwijderd, waardoor men slechts één werkende teelbal overhoudt.

Opstijgende bal

Tijdens de groei van het kind kan het soms voorkomen dat een bal opstijgt. Vermoedelijk zijn de spanningen op de bal te groot, waardoor het als het ware naar binnen wordt getrokken. De bal eindigt daarbij vaak in de lies, waarbij het niet meer valt terug te duwen. Deze omstandigheid herstelt zich voor een deel van de gevallen. Daarnaast bestaat ook de mogelijkheid dat de bal wel terug te schuiven is. In dat geval hoeft het niet te worden behandeld, echter dient het in de gaten te worden gehouden.

Invloed op vruchtbaarheid

Voor een goede productie van semen met fertiele zaadcellen dienen de ballen in de balzak te hangen. Buiten het lichaam heerst relatief een lagere temperatuur, waardoor de zaadcellen veel beter tot ontwikkeling komen. Teelballen welke niet in de balzak zitten, zijn te warm waardoor de vruchtbaarheid direct wordt aangetast. Er wordt verondersteld dat de vruchtbaarheid met veertig procent daalt als het om één afwijkende teelbal gaat. Betreft het beide ballen dan daalt de vruchtbaarheid met zeventig procent. Oftewel een aanzienlijke vermindering van de kans om kinderen te kunnen verwekken.

Verhoogde kans op zaadbalkanker

In twee procent van de gevallen waarbij er sprake is van een afwijking aan de indaling kan zaadbalkanker ontstaan. De ballen ontwikkelen zich onjuist, waarbij cellen de neiging hebben om verkeerd te delen. Oftewel de man met balproblemen heeft verhoogde kans om maligne te krijgen. Naast de vruchtbaarheidsproblemen is dat de tweede reden, waarom operatief ingrijpen noodzakelijk is om aangetast weefsel te vermijden. Daarnaast dient men oplettend te zijn, indien op een later tijdstip pijnlijke kwalen of vergroeiingen aan de bal voordoen. Zaadbalkanker kan daarbij tot ontwikkeling komen na de puberteit. Let wel ondanks een geslaagde operatie heeft men altijd verhoogde kans om hieraan kanker te krijgen.

Orchidopexie bij cryptorchisme

Bij een eenvoudige operatie waarbij de bal oppervlakkig voelbaar is, kan men na de ingreep direct naar huis. Dient echter de teelbal opgespoord te worden dan moet men een nacht in het ziekenhuis verblijven. De ingreep wordt orchidopexie genoemd en zorgt ervoor dat bal netjes in de balzak terechtkomt en de eventueel aanwezige buikwandbreuk wordt hersteld. Het doel is om de bal op te sporen en inclusief de bloedvaten en zaadleider te verplaatsen. Vaak zijn twee incisies voldoende, zodat alles netjes wordt hersteld. Het komt af en toe voor dat de zaadleider tekort is (bal gelegen in buikholte), waardoor het niet direct in de balzak kan worden aangebracht. In dat geval dienen er soms twee operaties te worden uitgevoerd. In eerste instantie wordt de zaadleider verlengd, waarna op een later moment de bal wordt verplaatst. Na de ingreep mag men een halve maand geen zware inspanningen verrichten, zodat de wond optimaal kan herstellen.

Lees verder

• Syndroom van Kallman: uitblijvende puberteit, vruchtbaarheid
• Embolisatie: dichten bloedvaten vleesbomen, onvruchtbaarheid
• Acromegelia: snelle groei, overgewicht en onvruchtbaarheid