Diarree of braken bij pilinname: is het nog wel veilig?

De anticonceptiepil wordt ingenomen, zodat de menstruatie op een gezette dag van de maand voordoet. Bijkomstigheid is dat de inname eveneens bescherming biedt tegen onverhoopte zwangerschap bij onbeschermde geslachtsgemeenschap. Door lichamelijke omstandigheden kan het soms of geregeld voorkomen, dat men moet overgeven of snel waterige diarree heeft. Wat voor invloed heeft dat op de ingenomen pil en wanneer is er sprake van onvoldoende bescherming?

Werkzame tijd pil

• Menstruatie en niet zwanger
• Van toepassing zijnde stoffen
• Opname via maag-/ darmwand
• Overgeven
• Geregeld waterige diarree
• Gevolgen

Menstruatie en niet zwanger

De pil wordt door de vrouw gebruikt om vanaf jonge leeftijd de bloeding zelf onder controle te hebben. Men bepaalt daarmee zelf wanneer de menstruatie op gang moet komen. Vaak gaat het om een reeks van 21 of 22 pillen, waarna een wachtperiode van 6 of 7 dagen in acht wordt genomen. Het lichaam heeft dan voldoende tijd om erop te reageren. Ook bestaat er een reeks van 28 pillen, waarbij de laatste 4 pillen geen hormonen bevatten. Oftewel men slikt de pil door, echter de bloeding komt wel op gang. Wordt de pil vanaf de eerste dag van de menstruatie ingenomen dan is er direct complete bescherming. Neemt men de eerste pil achteraf in dan is men nog niet beschermd, aangezien de hormonen niet direct volledig actief zijn. Oftewel de eerste week dient men bij geslachtsgemeenschap nog aanvullende bescherming te gebruiken.

Van toepassing zijnde stoffen

De pil wordt geslikt, zodat men niet zwanger wordt en dat de periode regelmaat vertoont. De bloeding komt op gang, zodra de pil op is of als de laatste vier hormoonloze pillen worden ingenomen. Het geeft de vrouw goede regelmaat omtrent, wanneer de periode komt maar ook wanneer men seksueel actief kan zijn. Bij pillen wordt het volgende hoofdonderscheid gemaakt.

Anticonceptiepil

De pil wordt gebruikt om twee redenen. Het gaat om het reguleren van de menstruatie. Oestrogeen zorgt ervoor dat de vrouwelijke kenmerken in stand worden gehouden, zoals een goede doorbloeding van de baarmoeder. Progesteron zorgt ervoor dat de eisprong wordt tegengehouden. Is er alsnog een eisprong met positieve bevruchting, dan is de conditie van de baarmoeder ongunstig voor innesteling. Ook de kans op bevruchting is relatief klein, omdat zaadcellen de baarmoederhals moeilijk kunnen passeren. De combinatie van factoren zorgt ervoor dat bij structurele inname van de pil er minder kans is om bevrucht te worden. Er wordt verder onderscheid gemaakt tussen één-, twee- en driefase pillen waarbij het hormoongehalte varieert.

Minipil

Om de overgang beter door te komen, kan de minipil worden voorgeschreven.Daarnaast kan het ook worden toegepast om de invloed van vleesbomen te verminderen, door oestrogeen tijdelijk te stoppen. De minipil bevat geen oestrogeen, echter bevat alleen maar progesteron (progestativa). Het vermijdt bevruchting, waarmee de werking even goed als de normale pil. Het wordt vaak ook tijdens de overgang ingenomen, omdat het lichaam dan minder heftig gaat reageren.

Opname via maag-/ darmwand

Voeding verblijft standaard circa twee tot vier uur in de maag. Hoe lang dit duurt is afhankelijk van het type voedsel. Neemt men het na de maaltijd in, dan worden de stoffen ook meestal in de maag opgenomen. Wordt het echter ‘s ochtends op een nuchtere maag ingenomen, dan kan het zijn dat de werkzame stoffen via de maag- of darmwand worden opgenomen. Normaal zal het circa drie uur duren voordat de pil in zijn geheel door het lichaam is geabsorbeerd. Oftewel zolang duurt het voordat honderd procent in het bloed is terechtgekomen.

Overgeven

Is de persoon misselijk door lichamelijk omstandigheden, brandend maagzuur, wegens verkeerd eten of duizeligheid dan kan het tot braken leiden. Overgeven zorgt ervoor dat de maaginhoud en soms een deel van de darminhoud via de mond het lichaam verlaat. Heeft men net de pil ingenomen, dan zal het ook worden uitgebraakt. Oftewel de goede werking van het anticonceptiemiddel komt niet of in beperkte mate in het bloed.

Geregeld waterige diarree

Het hebben van diarree kan door vele omstandigheden worden veroorzaakt. Denk aan pittig eten, waardoor de stoelgang in hoog tempo wordt geactiveerd. De pijnlijke darmen geven dan binnen een kort tijdsbestek dunne waterige diarree. Ook andere aandoeningen aan de darmen zoals een darmflora infectie, ziekte van Crohn of colitis ulcerosa kunnen er geregeld aanleiding voor zijn. Heeft men de pil ingenomen en het wordt via de ontlasting snel afgevoerd, dan heeft het lichaam niet de tijd om de gunstige stoffen goed op te nemen. De pil kan binnen enkele uren deels of in zijn geheel via de ontlasting het lichaam verlaten.

Gevolgen

Moet u na de inname van de pil binnen twee tot drie uur overgeven of heeft u waterige diarree, dan is er goede kans dat een deel van de pil niet is opgenomen. Oftewel de noodzakelijke stoffen voor het vermijden van zwangerschap zijn in minder hoge concentraties aanwezig. De vrouw is niet meer optimaal beschermd. Dit is zeker van toepassing indien er sprake is van geregeld braken of dunne ontlasting. De kans is dus groter dat men bij seksuele activiteit toch zwanger raakt, ook al wordt de pil ingenomen. Moet u enkele dagen veel overgeven of heeft u diarree, dan is aanvullende bescherming belangrijk. Dit geldt indien u braakt of aan de dunne bent binnen drie uur na pilinname.

Houdt het braken en de waterige ontlasting langdurig aan, dan is een controle door de huisarts gewenst. Er zijn schadelijke aandoeningen, welke het lichaamsfunctioneren kunnen belemmeren. Ga bij aanhoudende klachten naar de lokale praktijk. Laat u eveneens informeren over de gevolgen van wijziging van de pil en hoe de kans op zwangerschap ermee wordt beïnvloed.

Lees verder

• Krijg je brede heupen van de pil? Menstruatie en hormonen
• Prikkelbare darm syndroom: darmkramp, diarree of opstopping