24u pH-metrie: Meting reflux in slokdarm

Op de afdeling gastro-enterologie of endoscopie van het ziekenhuis ondergaan sommige patiënten met aanhoudende zuurbranden, die niet of onvoldoende reageren op maagzuurremmers, een 24-uurs pH-metrie. Dit onderzoek meet de zuurterugvloei (reflux) van maagsappen naar de slokdarm gedurende 24 uur. Hierbij plaatst de arts een sonde via de neus om te bepalen of de patiënt last heeft van zure of niet-zure reflux. Hoewel het onderzoek voor de patiënt ongemakkelijk kan zijn, is het niet pijnlijk.

• Anatomie van de slokdarm en relatie tot reflux
• Indicaties van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm
• Tegenindicaties van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm
• Mechanisme van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm
• Voorbereiding op de 24-uurs pH-metrie
• Praktische uitvoering van het onderzoek
• Het onderzoek: Meting van reflux in de slokdarm
• Na het onderzoek
• Bijwerkingen en risico's van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm
• Resultaten van de pH-metrie
• Epidemiologie van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
• Diagnose van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
• Behandeling van GERD
• Preventie van gastro-oesofageale refluxziekte

Anatomie van de slokdarm en relatie tot reflux

Bouw en functie van de slokdarm

De slokdarm is een gespierde buis die de keelholte verbindt met de maag. Hij is opgebouwd uit verschillende spierlagen die gecoördineerde peristaltische bewegingen maken om voedsel en vloeistoffen naar de maag te transporteren. De binnenzijde van de slokdarm is bekleed met een slijmvlieslaag die bescherming biedt tegen mechanische schade.

Slokdarmsfincters en hun rol bij refluxpreventie

De slokdarm heeft aan beide uiteinden sfincters: de bovenste en onderste slokdarmsfincter (LES). De LES, gelegen aan de overgang naar de maag, speelt een cruciale rol bij het voorkomen van terugvloeiing van maagzuur. Wanneer de LES niet goed sluit, kan maaginhoud terugstromen in de slokdarm, wat leidt tot zure reflux en symptomen zoals brandend maagzuur.

Invloed van druk en spieractiviteit op reflux

De druk in de LES, evenals de coördinatie van spieractiviteit in de slokdarm, zijn bepalend voor het voorkomen van reflux. Factoren zoals overgewicht, bepaalde voedingspatronen en het gebruik van alcohol kunnen de druk in de LES verlagen, waardoor het risico op reflux toeneemt.

Indicaties van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm

Diagnose van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)

De 24-uurs pH-metrie is een diagnostische methode die ingezet wordt bij patiënten met verdenking op GERD. Bij deze aandoening stroomt maaginhoud frequent terug in de slokdarm, wat kan leiden tot klachten zoals zuurbranden, regurgitatie en soms hoesten of heesheid.

Evaluatie van atypische refluxklachten

Naast typische klachten kunnen patiënten ook atypische klachten ervaren, zoals chronische hoest, keelpijn of astmasymptomen. De pH-metrie helpt om de correlatie tussen deze klachten en reflux te bepalen, en om te bevestigen of reflux mogelijk een onderliggende oorzaak is.

Beoordeling van therapieresistentie bij refluxklachten

Wanneer patiënten onvoldoende reageren op standaardtherapieën, zoals protonpompremmers, kan pH-metrie worden uitgevoerd om te onderzoeken of er sprake is van aanhoudende zuurproductie of andere vormen van reflux die verdere behandeling vereisen.

Tegenindicaties van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm

Ernstige slokdarmstricturen

Bij patiënten met ernstige vernauwingen (stricturen) in de slokdarm is pH-metrie meestal niet geschikt, omdat het inbrengen van de meetkatheter risicovol kan zijn. In dergelijke gevallen zijn alternatieve onderzoeksmethoden aangewezen.

Actieve infecties en letsels van de slokdarm

Wanneer er sprake is van actieve ontstekingen, infecties of ulceraties in de slokdarm, kan pH-metrie deze aandoeningen verergeren. Het onderzoek wordt in deze gevallen uitgesteld totdat de infectie of het letsel is genezen.

Onvermogen tot nasale introductie van de katheter

Patiënten die moeite hebben met het inbrengen van een katheter via de neus, bijvoorbeeld door anatomische afwijkingen of extreme ongemakken, kunnen mogelijk niet deelnemen aan dit onderzoek.

Mechanisme van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm

Inbrengen van de pH-sonde

De procedure begint met het inbrengen van een dunne pH-sonde via de neus, die naar de onderste slokdarm wordt geleid. Deze sonde bevat sensoren die de pH-waarde van de slokdarm continu kunnen meten, wat helpt om periodes van zuurterugvloeiing vast te leggen.

24-uurs monitoring en opname van pH-gegevens

Gedurende 24 uur worden de pH-waarden van de slokdarm gemeten en vastgelegd. De patiënt kan tijdens de monitoring normale dagelijkse activiteiten uitvoeren en maaltijden nuttigen volgens hun gebruikelijke voedingspatroon, zodat het effect van deze activiteiten op reflux zichtbaar wordt.

Interpretatie van de pH-meting resultaten

Na de meting worden de gegevens geanalyseerd om te bepalen hoeveel keer en hoe lang de pH in de slokdarm lager was dan 4, wat aangeeft dat er zuur aanwezig was. Dit helpt bij het vaststellen van de ernst van reflux en de effectiviteit van de LES.

Voorbereiding op de 24-uurs pH-metrie

Voorafgaand aan het onderzoek dient de patiënt volledig nuchter te zijn. Dit betekent dat hij niet mag eten, drinken, of roken. Drie dagen voor het onderzoek, en gedurende het onderzoek zelf, stopt de patiënt met het innemen van maagmedicatie, tenzij anders voorgeschreven door de arts. Dit is noodzakelijk om de betrouwbaarheid van de testresultaten te waarborgen.

Praktische uitvoering van het onderzoek

De 24-uurs pH-metrie neemt ongeveer twintig minuten tot een uur in beslag. Hoewel het onderzoek geen pijn veroorzaakt, kan het door de plaatsing van de sonde door de neus wel als ongemakkelijk worden ervaren. De sonde wordt met een pleister aan de neus bevestigd en het onderzoek vindt poliklinisch plaats. De patiënt mag na de plaatsing van de sonde naar huis, maar moet 24 uur later terugkeren naar het ziekenhuis om de sonde en het meettoestel te laten verwijderen. Dit verwijderproces duurt ongeveer vijf minuten.

Het onderzoek: Meting van reflux in de slokdarm

Voordat de sonde wordt ingebracht, verdooft de arts het neusgat van de patiënt met een spray. Vervolgens wordt een dunne, flexibele sonde (3 mm dik) via de neus in de slokdarm ingebracht, net boven de maagopening. De juiste positie van de sonde wordt bevestigd door middel van RX-opnamen (röntgenfoto's). De sonde is verbonden met een draagbare pH-recorder, die alle gegevens van de zuurgraad in de slokdarm gedurende 24 uur opslaat. De recorder, ter grootte van een portemonnee, wordt met een riem rond de middel van de patiënt bevestigd. De verpleegkundige instrueert de patiënt over het gebruik van de druktoetsen of schuifknoppen op het apparaat, die hij dient te gebruiken om bepaalde gebeurtenissen, zoals eten of het ervaren van klachten, te registreren.

Na het onderzoek

Na het plaatsen van de sonde mag de patiënt weer eten, drinken, slapen en zijn dagelijkse bezigheden hervatten.

Wat niet is toegestaan

Tijdens het onderzoek is het niet toegestaan om te baden, te douchen of kauwgom te kauwen. Het gebruik van laxeermiddelen, maagzuurremmers, andere maagmedicatie, ontstekingsremmers en zware lichamelijke activiteiten zijn ook verboden. Daarnaast moet de patiënt roken vermijden.

Voorschriften tijdens het onderzoek

De patiënt draagt gedurende 24 uur de pH-recorder, die met een riem rond de middel is bevestigd. Het is van essentieel belang dat de recorder niet wordt losgekoppeld en niet in contact komt met water. Bovendien houdt de patiënt een dagboek bij waarin hij het tijdstip van maaltijden, slaap en eventuele klachten noteert. Na 24 uur keert de patiënt terug naar het ziekenhuis voor het pijnloos verwijderen van de sonde en de recorder.

Bijwerkingen en risico's van 24-uurs pH-metrie van reflux in de slokdarm

Milde irritatie en ongemak

Een van de meest voorkomende bijwerkingen van de pH-metrie is milde irritatie van de neusholte of keel. Deze irritatie is meestal tijdelijk en verdwijnt nadat de sonde is verwijderd. Patiënten kunnen ook lichte ongemakken ervaren bij het doorslikken.

Verhoogde kans op bloeding bij gevoelige patiënten

Patiënten met gevoelig slijmvlies in de neus of keel lopen een klein risico op lichte bloedingen tijdens de procedure. Dit risico is groter bij patiënten met aandoeningen zoals bloedverdunners of nasale afwijkingen.

Zeldzame complicaties en risico op infectie

Hoewel zeldzaam, kunnen infecties optreden bij patiënten die de pH-sonde dragen. Om dit risico te minimaliseren, wordt de apparatuur grondig gedesinfecteerd en krijgt de patiënt instructies voor de zorg van het gebied rond de sondeplaats.

Resultaten van de pH-metrie

De tijdens het onderzoek verzamelde gegevens worden opgeslagen in een computer en later geanalyseerd door een arts. Deze resultaten worden vervolgens doorgegeven aan de verwijzende arts van de patiënt, die een afspraak maakt om de resultaten te bespreken.

Epidemiologie van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) is een veelvoorkomende aandoening waarbij zure maagsappen terugvloeien naar de slokdarm, wat leidt tot symptomen zoals zuurbranden. Anno augustus 2024 treft GERD wereldwijd miljoenen mensen en komt het vaker voor bij volwassenen, hoewel het ook bij kinderen kan voorkomen. De incidentie neemt toe met de leeftijd en is hoger bij mensen met obesitas en zwangere vrouwen.

Diagnose van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)

De diagnose van GERD wordt doorgaans gesteld op basis van de symptomen en de respons op zuurremmers. In gevallen waarin de symptomen aanhouden ondanks behandeling, wordt een 24-uurs pH-metrie uitgevoerd om de diagnose te bevestigen en om de mate van zure of niet-zure reflux vast te stellen.

Behandeling van GERD

De behandeling van GERD omvat meestal het aanpassen van de levensstijl, zoals gewichtsverlies en voedingsaanpassingen, naast het gebruik van zuurremmende medicatie. In sommige gevallen kan chirurgische interventie, zoals fundoplicatie, nodig zijn als de medicatie niet effectief is.

Preventie van gastro-oesofageale refluxziekte

Preventieve maatregelen voor GERD omvatten het handhaven van een gezond gewicht, het vermijden van voedingsmiddelen die zuurbranden veroorzaken, en het vermijden van eten vlak voor het slapengaan. Ook het stoppen met roken en het verminderen van alcoholconsumptie kunnen de kans op het ontwikkelen van GERD verminderen.

Lees verder

• Colonoscopie: Tips om het onderzoek te vergemakkelijken
• Fodmap-dieet niet goed voor darmflora bij gezonde mensen
• ERCP: Procedure inwendig kijkonderzoek galwegen en pancreas
• Sigmoïdoscopie: Onderzoek van laatste gedeelte dikke darm