Oscillopsie: Trillende beelden zien & wazig gezichtsvermogen

Oscillatie (oscillatio) is de Latijnse term voor trilling of beving. Het achtervoegsel ‘opsie’ duidt op ‘zien”. Oscillopsie is bijgevolg een aandoening waarbij patiënten het gevoel hebben dat de visuele wereld om hen heen voortdurend beweegt. Zo ziet de patiënt bijvoorbeeld steeds schuddende of trillende beelden, zelfs al beweegt hij zijn hoofd of ogen maar een beetje of zelfs helemaal niet. Deze aandoening veroorzaakt een aanzienlijke angst en benauwdheid en brengt de algemene kwaliteit van leven in gevaar. De arts behandelt het onderliggend probleem en indien dit niet mogelijk is, verhelpt een prismabril deze visuele verstoring.

• Soorten oscillopsie
• Oorzaken van visuele verstoring
• Vestibulair-oculaire reflex
• Nystagmus
• Symptomen: Trillende beelden zien en wazig gezichtsvermogen
• Oscillopsie en verticale heteroforie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van visuele verstoring

Soorten oscillopsie

Oscillopsie bestaat in twee soorten: permanent en paroxysmaal. Permanente oscillopsie treedt op als gevolg van een verkeerde positie in de ogen, terwijl paroxysmale oscillopsie vaak het gevolg is van een afwijking in het vestibulaire systeem, die verantwoordelijk is voor het evenwichtsgevoel.

Oorzaken van visuele verstoring

In principe ontwikkelt oscillopsie zich wanneer het netvliesbeeld instabiel is omdat het oog te veel beweegt of te weinig beweegt. Oscillopsie is namelijk het gevolg van een verlies of een slechtere werking van de vestibulo-oculaire reflex of door onvrijwillige oogbewegingen (spontane of positionele nystagmus). Deze komen op hun beurt tot stand door schade aan het binnenoor, de zenuwen die het binnenoor met de hersenen verbinden of de hersenstructuren waarmee het binnenoor is verbonden.

Vestibulair-oculaire reflex

Een mogelijke oorzaak van oscillopsie is het verlies of een slechtere werking van de vestibulair-oculaire reflex (VOR). Hierbij treedt de normale rotatie van het hoofd en de bijbehorende oogbeweging niet op. Dit leidt tot de projectie van onstabiele beelden op de achterkant van het netvlies (retina), waardoor trillende, schuddende beelden ontstaan.

Nystagmus

Nystagmus is een oogaandoening waarbij de ogen herhaalde en ongecontroleerde oogbewegingen maken. Nystagmus resulteert vaak in verminderde zicht- en dieptewaarneming, waardoor de balans en coördinatie aangetast is. De ogen bewegen vaak onvrijwillig van links naar rechts en op en neer, of anders maken ze cirkelvormige bewegingen. Nystagmus komt voor bij aandoeningen zoals multiple sclerose of de blootstelling aan toxinen (gifstoffen), al komen de wiebelogen bij nog veel meer aandoeningen tot uiting.

Symptomen: Trillende beelden zien en wazig gezichtsvermogen

De belangrijkste symptomen van oscillopsie zijn springende, schuddende of schokkerige bewegingen wanneer de patiënt beweegt, of soms zelfs wanneer hij stil staat. Gewoon bewegen met het hoofd is al een prikkel om de visuele instabiliteit te activeren, maar grotere bewegingen zoals lopen, rennen of autorijden zijn bijzonder slopend en vaak onmogelijk voor patiënten met deze aandoening. Patiënten met deze ziekte hebben tevens een slechte gezichtsscherpte en daardoor een wazig gezichtsvermogen. Door de schokkerige beelden ervaart de patiënt ook misselijkheid en duizeligheid. Dubbelzien is een ander mogelijk kenmerk; dit wijst dan vaak op een probleem bij de vestibulair-oculaire reflex. In een Youtube-filmpje is een simulatie van deze aandoening te zien.

Oscillopsie en verticale heteroforie

Verticale heteroforie is een aandoening die het gevolg is van een verkeerde positie van de ogen, waardoor de patiënt visuele beelden ongelijkmatig ziet. Het brein wijst dubbele beelden af, dus het dwingt de extraoculaire spieren (de kleine spieren die de beweging van de ogen regelen) om de verkeerde positie te corrigeren, zodat de patiënt een helder beeld krijgt. Doordat de oogspieren voortdurend moeten werken om de afwijking in de ogen te corrigeren, geraken ze uitgeput en gespannen. Dit leidt tot een aantal symptomen, waaronder hoofdpijn en duizeligheid. Verticale heteroforie veroorzaakt echter soms ook oscillopsie en gerelateerde symptomen van een wazig of onstabiel gezichtsvermogen.

Diagnose en onderzoeken

De oogarts voert een grondig oogonderzoek uit om kleine afwijkingen in de ogen op te sporen die mogelijk wijzen in de richting van verticale heteroforie en oscillopsie. Hiervoor moet hij ook de gezichtsscherpte meten. Het is voor de oogarts wel niet eenvoudig om dit op te sporen, ook omdat erg veel oorzaken mogelijk leiden tot de visuele verstoring en daarnaast patiënten vaak een eigen interpretatie geven aan de symptomen.

Behandeling van visuele verstoring

Indien het vestibulaire probleem dat oscillopsie veroorzaakt, genezen kan worden door de arts, of als de hersenen zich leren aanpassen aan het vestibulaire probleem, ervaart de patiënt geen problemen (meer). Soms is oscillopsie permanent. De patiënt gebruikt dan een speciale prismabril om deze aandoeningen te behandelen. Deze bril corrigeert de verkeerde positie in de ogen. Hierdoor verminderen de symptomen drastisch of verdwijnen ze zelfs volledig.

Lees verder

• Nystagmus: Oogaandoening met wiebelogen
• (Plotseling) wazig zien: Oorzaken, symptomen & behandelingen