Oogproblemen en behandeling bij multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel, dat zowel de hersenen als het ruggenmerg omvat. Bij een gezond persoon sturen zenuwcellen in de hersenen en het ruggenmerg snel signalen (zenuwimpulsen) naar elkaar en naar de rest van het lichaam. Deze signalen zijn cruciaal voor een goede werking van het lichaam. Bij MS-patiënten zijn deze zenuwsignaleringsroutes verstoord doordat het eigen immuunsysteem de myeline, de beschermende laag rond de zenuwvezels, aanvalt. Dit kan leiden tot een breed scala aan symptomen, waaronder problemen met het gezichtsvermogen. Deze symptomen verschijnen vaak spontaan en verdwijnen uiteindelijk vanzelf. De meest voorkomende visuele symptomen bij MS zijn dubbelzien, internucleaire oftalmoplegie, ongecontroleerde oogbewegingen (nystagmus), en oogzenuwontsteking. Hoewel sommige behandelingen helpen om de ogen te beschermen, is medische behandeling niet altijd nodig.

• Dubbelzien en multiple sclerose
• Oorzaken
• Symptomen
• Behandeling
• Internucleaire oftalmoplegie en MS aan de ogen
• Oorzaken
• Symptomen
• Behandeling
• Ongecontroleerde oogbewegingen (nystagmus)
• Symptomen
• Behandeling
• Oogzenuwontsteking (optische neuritis)
• Oorzaken
• Symptomen
• Behandeling

Dubbelzien en multiple sclerose

Oorzaken

Dubbelzien (diplopie) ontstaat wanneer de spieren die verantwoordelijk zijn voor oogbewegingen niet goed samenwerken. Bij multiple sclerose is dit probleem vaak te wijten aan schade in de hersenstructuren die de zenuwen aansturen die naar deze spieren gaan.

Symptomen

Sommige patiënten ervaren dubbelzien alleen wanneer ze in bepaalde richtingen kijken, zoals helemaal naar de zijkant of recht vooruit. Daarnaast kunnen sommige patiënten met dubbelzien ook last hebben van misselijkheid, duizeligheid of een gebrek aan coördinatie, wat de balans kan beïnvloeden.

Behandeling

Dubbelzien kan verergeren bij vermoeidheid of bij oogstress. Het is belangrijk om de ogen voldoende rust te geven. Bij de meeste MS-patiënten verdwijnt het dubbelzien wanneer het gerelateerd is aan een opflakkering van multiple sclerose. In ernstige gevallen kan het nodig zijn om een oog af te plakken of een prismabril te gebruiken. Daarnaast kan een kuur met corticosteroïden helpen om het herstel te versnellen.

Internucleaire oftalmoplegie en MS aan de ogen

Oorzaken

Internucleaire oftalmoplegie (INO) is, net als nystagmus (wiebelogen), het gevolg van schade aan hersenstructuren die de oogbewegingen reguleren. Bij oudere patiënten is INO vaak het resultaat van een beroerte en beïnvloedt meestal slechts één oog. Bij jongere, gezonde patiënten kan MS de oorzaak zijn van INO.

Symptomen

Internucleaire oftalmoplegie kenmerkt zich door een verminderde horizontale oogbeweging. Symptomen zijn onder andere wazig zien, dubbelzien, duizeligheid en een gevoel van beweging bij het kijken naar een stilstaand object. Op de lange termijn kunnen dubbelzien en nystagmus optreden. Bij MS leidt internucleaire oftalmoplegie meestal tot betrokkenheid van beide ogen.

Behandeling

Bij een acute aanval van INO worden vaak steroïden ingezet. Als de aandoening aanhoudt, kunnen prismabrillen nuttig zijn. Daarnaast kunnen medicijnen die ook voor nystagmus worden voorgeschreven, helpen.

Ongecontroleerde oogbewegingen (nystagmus)

Symptomen

Patiënten met multiple sclerose kunnen last hebben van kleine, snelle en repetitieve oogbewegingen, bekend als nystagmus. Deze ongecontroleerde bewegingen kunnen variëren van mild tot ernstig, waarbij de patiënt moeite kan hebben met scherp zien.

Behandeling

Geneesmiddelen zoals gabapentine, baclofen, memantine of clonazepam kunnen de schokkerige bewegingen verminderen en het gezichtsvermogen verbeteren. De effectiviteit van deze medicijnen kan echter variëren tussen patiënten.

Oogzenuwontsteking (optische neuritis)

Oorzaken

De oogzenuw verbindt het oog met de hersenen. Bij optische neuritis ontstaat een ontsteking van de oogzenuw, wat kan leiden tot verlies van gezichtsvermogen. Ongeveer de helft van de MS-patiënten ervaart deze aandoening minstens één keer. Het is vaak het eerste teken van MS, hoewel andere aandoeningen ook oogzenuwontsteking kunnen veroorzaken.

Symptomen

De effecten van optische neuritis op het gezichtsvermogen kunnen variëren. Sommige patiënten ervaren wazig zicht, terwijl anderen volledig zicht kunnen verliezen. Meestal is één oog aangetast, hoewel beide ogen soms tegelijk of na elkaar kunnen worden beïnvloed. Symptomen kunnen ook een wazige of blinde vlek in het midden van het gezichtsveld (scotoom), veranderingen in kleurenzicht, lichtflitsen (fosfenen), en oogpijn bij beweging omvatten. De symptomen verergeren doorgaans over een periode van enkele dagen tot een week, waarna het zicht meestal herstelt. De ontsteking houdt meestal vier tot twaalf weken aan.

Behandeling

Bij het optreden van oogproblemen moet een arts worden geraadpleegd. De eerste aflevering van optische neuritis wordt meestal behandeld met steroïden, die intraveneus of in de vorm van tabletten kunnen worden toegediend. Hoewel de symptomen vervelend kunnen zijn, verdwijnen de problemen vaak vanzelf, en kan medische behandeling in sommige gevallen worden vermeden.

Lees verder

• Uhthoff-fenomeen: Ergere oogproblemen bij multiple sclerose
• Diplopie: Dubbelzien met één oog of beide ogen
• Nystagmus: Oogaandoening met wiebelogen
• Oogzenuwontsteking: Verlies gezichtsvermogen
• Multiple sclerose: Chronische auto-immuunaandoening