Oogproblemen en behandeling bij multiple sclerose (MS)
Multiple sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel, dat zowel de hersenen als het ruggenmerg omvat. Bij een gezond persoon sturen zenuwcellen in de hersenen en het ruggenmerg snel signalen (zenuwimpulsen) naar elkaar en naar de rest van het lichaam. Deze signalen zijn cruciaal voor een goede werking van het lichaam. Bij MS-patiënten zijn deze zenuwsignaleringsroutes verstoord doordat het eigen immuunsysteem de myeline, de beschermende laag rond de zenuwvezels, aanvalt. Dit kan leiden tot een breed scala aan symptomen, waaronder problemen met het gezichtsvermogen. Deze symptomen verschijnen vaak spontaan en verdwijnen uiteindelijk vanzelf. De meest voorkomende visuele symptomen bij MS zijn dubbelzien, internucleaire oftalmoplegie, ongecontroleerde oogbewegingen (nystagmus), en oogzenuwontsteking. Hoewel sommige behandelingen helpen om de ogen te beschermen, is medische behandeling niet altijd nodig.
Dubbelzien en multiple sclerose
Oorzaken
Dubbelzien (diplopie) ontstaat wanneer de spieren die verantwoordelijk zijn voor oogbewegingen niet goed samenwerken. Bij
multiple sclerose is dit probleem vaak te wijten aan schade in de hersenstructuren die de zenuwen aansturen die naar deze spieren gaan.
Symptomen
Sommige patiënten ervaren dubbelzien alleen wanneer ze in bepaalde richtingen kijken, zoals helemaal naar de zijkant of recht vooruit. Daarnaast kunnen sommige patiënten met dubbelzien ook last hebben van
misselijkheid,
duizeligheid of een
gebrek aan coördinatie, wat de balans kan beïnvloeden.
Behandeling
Dubbelzien kan verergeren bij
vermoeidheid of bij
oogstress. Het is belangrijk om de ogen voldoende rust te geven. Bij de meeste MS-patiënten verdwijnt het dubbelzien wanneer het gerelateerd is aan een opflakkering van multiple sclerose. In ernstige gevallen kan het nodig zijn om een oog af te plakken of een prismabril te gebruiken. Daarnaast kan een kuur met
corticosteroïden helpen om het herstel te versnellen.
Gezichtsvelduitval bij multiple sclerose
Gezichtsvelduitval, waarbij een deel van het gezichtsveld uitvalt, komt relatief vaak voor bij mensen met multiple sclerose (MS). Dit probleem kan zowel aan één oog als aan beide ogen optreden, afhankelijk van de locatie van de zenuwbeschadiging. Het verlies van gezichtsveld kan invloed hebben op het dagelijks functioneren en wordt vaak geassocieerd met andere visuele symptomen zoals wazig zicht of moeilijkheden bij het lezen.
Oorzaken
Gezichtsvelduitval bij MS wordt voornamelijk veroorzaakt door laesies in de zenuwbanen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van visuele informatie. De schade aan de optische zenuw of de visuele cortex in de hersenen kan leiden tot gezichtsvelddefecten. Demyelinisatie van de zenuwen zorgt ervoor dat visuele signalen niet goed worden doorgegeven, wat resulteert in het verlies van bepaalde gebieden van het gezichtsveld.
Symptomen
Patiënten met gezichtsvelduitval kunnen merken dat ze een deel van hun gezichtsveld niet meer kunnen zien. Dit kan zich uiten als een zwart gebied of een wazig gebied in het gezichtsveld. Soms kunnen patiënten alleen moeilijkheden ervaren bij het focussen op objecten in het perifere gezichtsveld. In ernstige gevallen kan de gezichtsvelduitval leiden tot verlies van het gezichtsvermogen in één of beide ogen.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld door middel van een grondig oogonderzoek en visuele veldtesten. Hierbij wordt de patiënt gevraagd om naar een vast punt te kijken, terwijl ze reageren op signalen die in verschillende delen van het gezichtsveld verschijnen. MRI-scans kunnen worden gebruikt om laesies in de hersenen of de oogzenuw te detecteren, die de oorzaak van de gezichtsvelduitval kunnen verklaren.
Behandeling
De behandeling van gezichtsvelduitval richt zich voornamelijk op het behandelen van de onderliggende MS-symptomen en het stabiliseren van de zenuwbeschadiging. In sommige gevallen kunnen corticosteroïden helpen om ontstekingen rondom de optische zenuw te verminderen en het herstel van de visuele functies te bevorderen. Patiënten met gezichtsvelduitval kunnen ook baat hebben bij visuele revalidatie, waarbij technieken worden aangeleerd om met gezichtsvelddefecten om te gaan.
Prognose
De prognose is afhankelijk van de ernst van de zenuwbeschadiging en de effectiviteit van de behandelingen. In veel gevallen kan de visuele functie verbeteren na behandeling, vooral als het probleem zich tijdens een acute MS-aanval voordoet. Echter, bij chronische of langdurige schade aan de zenuwen kan het gezichtsveld gedeeltelijk of volledig verloren gaan.
Internucleaire oftalmoplegie en MS aan de ogen
Oorzaken
Internucleaire oftalmoplegie (INO) is, net als
nystagmus (wiebelogen), het gevolg van schade aan hersenstructuren die de oogbewegingen reguleren. Bij oudere patiënten is INO vaak het resultaat van een
beroerte en beïnvloedt meestal slechts één oog. Bij jongere, gezonde patiënten kan MS de oorzaak zijn van INO.

Wazig zien komt voor bij internucleaire oftalmoplegie /
Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)Symptomen
Internucleaire oftalmoplegie kenmerkt zich door een verminderde horizontale oogbeweging. Symptomen zijn onder andere
wazig zien, dubbelzien, duizeligheid en een gevoel van beweging bij het kijken naar een stilstaand object. Op de lange termijn kunnen dubbelzien en nystagmus optreden. Bij MS leidt internucleaire oftalmoplegie meestal tot betrokkenheid van beide ogen.
Behandeling
Bij een acute aanval van INO worden vaak steroïden ingezet. Als de aandoening aanhoudt, kunnen prismabrillen nuttig zijn. Daarnaast kunnen
medicijnen die ook voor nystagmus worden voorgeschreven, helpen.
Ongecontroleerde oogbewegingen (nystagmus)
Symptomen
Patiënten met multiple sclerose kunnen last hebben van kleine, snelle en repetitieve oogbewegingen, bekend als
nystagmus. Deze ongecontroleerde bewegingen kunnen variëren van mild tot ernstig, waarbij de patiënt moeite kan hebben met scherp zien.

Sommige medicijnen verminderen de snelle, oncontroleerbare oogbewegingen /
Bron: Stevepb, PixabayBehandeling
Geneesmiddelen zoals gabapentine, baclofen, memantine of clonazepam kunnen de schokkerige bewegingen verminderen en het gezichtsvermogen verbeteren. De effectiviteit van deze medicijnen kan echter variëren tussen patiënten.
Oogzenuwontsteking (optische neuritis)
Oorzaken
De oogzenuw verbindt het oog met de hersenen. Bij
optische neuritis ontstaat een
ontsteking van de oogzenuw, wat kan leiden tot verlies van gezichtsvermogen. Ongeveer de helft van de MS-patiënten ervaart deze aandoening minstens één keer. Het is vaak het eerste teken van MS, hoewel andere aandoeningen ook oogzenuwontsteking kunnen veroorzaken.
Symptomen
De effecten van optische neuritis op het gezichtsvermogen kunnen variëren. Sommige patiënten ervaren wazig zicht, terwijl anderen volledig zicht kunnen verliezen. Meestal is één oog aangetast, hoewel beide ogen soms tegelijk of na elkaar kunnen worden beïnvloed. Symptomen kunnen ook een wazige of blinde vlek in het midden van het gezichtsveld (
scotoom), veranderingen in
kleurenzicht, lichtflitsen (
fosfenen), en oogpijn bij beweging omvatten. De symptomen verergeren doorgaans over een periode van enkele dagen tot een week, waarna het zicht meestal herstelt. De ontsteking houdt meestal vier tot twaalf weken aan.
Behandeling
Bij het optreden van oogproblemen moet een arts worden geraadpleegd. De eerste aflevering van optische neuritis wordt meestal behandeld met steroïden, die intraveneus of in de vorm van tabletten kunnen worden toegediend. Hoewel de symptomen vervelend kunnen zijn, verdwijnen de problemen vaak vanzelf, en kan medische behandeling in sommige gevallen worden vermeden.
Problemen met het scherptezicht
Problemen met het scherptezicht zijn vaak voorkomende visuele symptomen bij mensen met multiple sclerose (MS). Deze problemen kunnen variëren van licht wazig zien tot ernstiger verlies van scherpte bij het bekijken van objecten. Deze visuele symptomen zijn vaak het gevolg van demyelinisatie in de hersenen of de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van visuele informatie.
Oorzaken
Problemen met het scherptezicht kunnen optreden wanneer de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van visuele informatie, zoals de optische zenuw of de visuele cortex in de hersenen, beschadigd raken door de invloed van MS. Deze schade aan de zenuwen kan leiden tot een verstoring in het vermogen van de hersenen om visuele signalen correct te interpreteren, wat resulteert in wazig of verstoord zicht.
Symptomen
Patiënten met problemen met het scherptezicht bij MS kunnen moeite hebben met het scherp zien van objecten, vooral op langere afstanden. Dit kan zich uiten als wazig zicht of een verminderd vermogen om fijne details te zien, zoals tekst op een pagina of gezichten van andere mensen. In sommige gevallen kunnen de symptomen fluctueren, met perioden van verbeterd zicht en periodes van wazig zicht.
Diagnose
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van een visueel onderzoek waarbij de arts kijkt naar de scherpte van het gezichtsvermogen en andere visuele functies, zoals de ogen bewegen en het vermogen om objecten duidelijk te zien. In sommige gevallen kunnen aanvullende tests, zoals een optische coherentie tomografie (OCT) of MRI-scans, helpen bij het vaststellen van schade aan de optische zenuw of de visuele hersenschors.
Behandeling
De behandeling van problemen met het scherptezicht bij MS richt zich meestal op het verbeteren van de visuele scherpte door het behandelen van de onderliggende ziekte. Corticosteroïden kunnen worden voorgeschreven om ontstekingen rond de optische zenuw te verminderen, wat kan helpen bij het herstel van het scherp zicht. Daarnaast kunnen visuele hulpmiddelen, zoals speciaal ontworpen brillen of lenzen, worden aanbevolen om het zicht te verbeteren.
Prognose
De prognose voor problemen met het scherptezicht hangt sterk af van de ernst van de schade aan de zenuwen en de snelheid waarmee de behandeling wordt gestart. Bij sommige patiënten kan het scherp zicht verbeteren met de juiste therapieën, terwijl bij anderen de schade aan de zenuwen permanent kan zijn, wat leidt tot chronische visuele problemen.
Praktische tips voor het omgaan met oogproblemen en behandelingen bij multiple sclerose (MS)
Multiple sclerose (MS) kan verschillende
oogproblemen veroorzaken, zoals dubbelzien, oogbewegingstoornissen of een verminderde gezichtsscherpte door ontsteking van de oogzenuw. Deze problemen kunnen tijdelijk of langdurig zijn, maar met de juiste aanpak kun je de impact ervan op je dagelijkse leven verminderen.
Laat oogproblemen bij MS snel beoordelen
Als je merkt dat je last krijgt van wazig zien, dubbelzien of pijn bij oogbewegingen, neem dan direct contact op met je arts of neuroloog. Deze symptomen kunnen wijzen op een ontsteking van de oogzenuw of andere MS-gerelateerde complicaties. Een snelle diagnose en behandeling kunnen helpen om verdere schade te voorkomen en je zicht te verbeteren.
Volg behandelingen en therapieën consequent
Oogproblemen door MS worden vaak behandeld met corticosteroïden om ontstekingen te verminderen of met medicijnen om de zenuwfunctie te ondersteunen. Volg deze therapieën nauwkeurig en bespreek eventuele bijwerkingen met je arts. Bij langdurige problemen kan een revalidatiearts of oogspecialist helpen met specifieke oefeningen of hulpmiddelen.
Bescherm je ogen en voorkom overbelasting
Door MS kunnen je ogen sneller vermoeid raken. Geef je ogen regelmatig rust door activiteiten zoals lezen of schermgebruik te beperken. Gebruik indien nodig een schermfilter of vergrotingstools om je ogen minder te belasten. Zorg voor goede verlichting in huis, zodat je niet onnodig inspanning levert om details te zien.
Pas je dagelijkse activiteiten aan
Als dubbelzien een probleem is, kunnen hulpmiddelen zoals een ooglapje of speciale brillen met prismaglazen verlichting bieden. Bespreek met je oogarts welke aanpassingen geschikt zijn voor jouw situatie. Geef jezelf de tijd om te wennen aan deze aanpassingen, en wees geduldig met je herstelproces.
Ondersteun je gezondheid met een evenwichtig voedingspatroon
Hoewel er geen specifieke voeding is die MS-gerelateerde oogproblemen direct beïnvloedt, kan een
evenwichtig voedingspatroon met voldoende vitamines en antioxidanten de algemene gezondheid van je zenuwen en ogen ondersteunen. Overweeg om voedingsmiddelen zoals groene bladgroenten, vis en noten in je maaltijden op te nemen.
Werk aan ontspanning en stressreductie
MS-symptomen, waaronder oogproblemen, kunnen verergeren door stress. Probeer ontspanningstechnieken zoals meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen om stress te verminderen. Een ontspannen lichaam en geest kunnen bijdragen aan een betere controle over je symptomen.
Bij MS is een multidisciplinaire aanpak belangrijk. Zorg dat je regelmatig contact hebt met je neuroloog, oogarts en fysiotherapeut. Zij kunnen je begeleiden bij nieuwe klachten, veranderingen in je gezondheid en het optimaliseren van je behandelingen. Goede communicatie helpt om oogproblemen sneller aan te pakken en je kwaliteit van leven te verbeteren.
Lees verder