Blaasontsteking en levensstijl – praktische tips

Een blaasontsteking gaat doorgaans gepaard met veel klachten, zoals vaak plassen, een branderig gevoel in de onderbuik, bloed bij de urine en soms verhoging en incontinentie. In de meeste gevallen betreft het een lage urineweginfectie met als complicatie een nierbekkenontsteking wanneer de infectie doorzet. Ongeveer de helft van alle vrouwen krijgt in hun leven wel eens te maken met een blaasontsteking, die veelal makkelijk te behandelen is met antibiotica. Enkele tips maken de ontsteking draaglijker en zorgen ervoor dat u vlugger van die urineweginfectie af bent en er minder vaak last van hebt.

Inhoud

• Urineweginfecties komen veel voor
• De colibacterie – een van de boosdoeners
• Blaasontsteking
• Symptomen
• Chronische blaasonsteking
• Behandeling
• Ernstige signalen bij een blaasontsteking
• Hygiëne
• Plassen vóór en na de seks
• Kleding en douchen
• Drink voldoende
• Cranberry's?

Urineweginfecties komen veel voor

Weinig plassen en toch aandrang, die vaak pijnlijk is. Het is een veelgehoorde klacht in de praktijk van vrijwel alle huisartsen. Maar ook ’s nachts er vaak uit moeten is een van de symptomen. Eenmaal op het toilet komt er weinig urine. Bovendien gaat het plassen gepaard met een branderig gevoel in de onderbuik. Het zijn typische klachten van een blaasontsteking of urineweginfectie. Ongeveer de helft van alle vrouwen krijgt er in hun leven mee te maken. Sommigen wel enkele keren per jaar.

De colibacterie – een van de boosdoeners

Een blaasontsteking (cystitis) wordt in veel gevallen veroorzaakt door de colibacterie (Escherichia coli). In dat geval betreft het een lage urineweginfectie. Mannen krijgen er zelden mee te maken. Plasproblemen, met in het kielzog ervan een urineweginfectie, komen echter wel vaker bij hen voor in combinatie met een vergroting of ontsteking van de prostaat (prostatitis).

Blaasontsteking

Dat vrouwen vaker last hebben van een blaasontsteking heeft onder meer te maken met het feit dat de plasbuis (urethra) bij vrouwen korter is dan bij mannen. De colibacterie – in het merendeel van de gevallen de boosdoener – hecht zich aan de blaaswand. Zolang deze bacterie in de vagina zit, zijn er weinig problemen. Maar eenmaal in de urinewegen beginnen de klachten. Ondanks alle hygiënische maatregelen zijn sommige vrouwen er vatbaarder voor.

Symptomen

• branderig gevoel tijdens het plassen, weinig urine
• vaak aandrang
• incontinentie
• soms bloed bij de urine
• pijn in het lage bekken
• troebele urine
• soms wat koortsig.

Chronische blaasonsteking

Het bovenstaande betreft vooral een acute blaasontsteking. Bij een chronische blaasontsteking zijn de symptomen vrijwel hetzelfde als bij een acute urineweginfectie, behalve dat de pijn vaak uitstraalt naar de rug. Met name misselijkheid en koorts duiden op een hoge urineweginfectie, dus dat de cystitis het gevolg is van een nierbekkenontsteking of dat de blaasontsteking opstijgt via de blaas en de urineleider (ureter) naar de nieren.

Behandeling

In vrijwel alle gevallen wordt de urine op kweek gezet en antibiotica voorgeschreven. Bij een chronische blaasontsteking zijn er doorgaans bepaalde aandoeningen die een urineweginfectie veroorzaken, zoals een vernauwing van een of beide ureters of de urethra, een vergrote prostaat bij mannen, nierstenen, blaasstenen, suikerziekte, tumoren, prolaps (verzakking) en een retentieblaas, waarbij na het plassen urine in de blaas achterblijft. Dat is ook de reden waarom de huisarts bij iemand met recidiverende klachten verder onderzoek doet en aandoeningen vermoedt die telkens een blaasontsteking opwekken. Het vervolgonderzoek betreft dan naast het bloedonderzoek bijvoorbeeld een cystoscopie of een echo van onder andere de nieren.

Ernstige signalen bij een blaasontsteking

Er zijn belangrijke tekenen die erop duiden dat achter de blaasontsteking een ernstige aandoening schuilt, ongeacht of men voor de eerste keer een blaasontsteking heeft of dat het recidiverende klachten betreft. Een cystitis reageert in de meeste gevallen uitstekend op antibiotica. Bij sommige vrouwen is de onderliggende oorzaak een chronische nierbekkenontsteking en bij mannen een prostatitis. Ook kan bloed bij de urine duiden op bijvoorbeeld een blaastumor of poliepen. Er zijn in dat opzicht vier symptomen die in veel gevallen op een ernstige, onderliggende aandoening wijzen, waaronder een nierbekkenontsteking:

• uitstralende pijn in de onderrug of de zij
• bloed bij de urine
• misselijkheid en braken
• koorts

Hygiëne

Een blaasontsteking kan zich snel ontwikkelen. Om daar een indruk van te geven: de colibacterie verdubbelt zich elk kwartier tot twintig minuten. Na een besmetting zullen er dus snel klachten optreden. Een veelvoorkomende oorzaak van een acute blaasontsteking bij vrouwen is dat er verkeerd wordt ‘drooggeveegd’. Na het plassen dient u van voren naar achteren te vegen en niet andersom, want dan veegt u de colibacteriën van de anus naar de vagina. Eigenlijk spreekt die (logische) hygiënemaatregel vanzelf, hoewel de praktijk vaak weerbarstig is.

Plassen vóór en na de seks

Als u vóór de seks eerst gaat plassen, worden eventuele bacteriën weggespoeld. Bacteriën die tijdens het vrijen anders volop de kans krijgen om via de plasbuis (urethra) in de blaas terecht te komen. Hetzelfde geldt voor plassen na het vrijen. Als gevolg van de bewegingen van de penis kunnen bacteriën zich omhoogwerken naar de blaas. Plassen na de seks spoelt de blaas leeg en vermindert beslist het risico op een urineweginfectie met de colibacterie.

Dagelijks leven
Houd overdag de plas zo min mogelijk op, hoewel er in het sociale leven natuurlijk tal van situaties zijn die dat praktisch onmogelijk maken. Ga dus liefst meteen naar het toilet zodra u aandrang voelt en maak er een gewoonte van.

Kleding en douchen

Katoenen slipjes zijn de beste keuze. Katoen neemt immers vocht op en is een stof die goed ventileert. Nauwsluitende broeken, zoals strakke jeans, zijn berucht en zijn soms medeveroorzakers van een blaasontsteking. Op de juiste wijze baden en douchen is eveneens zeer belangrijk. Zorg ervoor dat het perineum (tussen de anus en vagina) goed schoon is.

Zeep en intiemsprays
De vaginale flora dient optimaal te zijn. In dat opzicht zijn bacteriedodende zepen geen goede keuze, hoewel dat wellicht paradoxaal klinkt. Dit soort zeep maakt vatbaarder voor infecties omdat bij een ongezonde vaginale flora de colibacterie meer kans krijgt om zich te vermeerderen. Vergeet niet dat de vagina zelfreinigend is, pas dus op met bepaalde zeep, cosmetica en intiemsprays.

Drink voldoende

Goed drinken is een van de beste preventieve maatregelen. Ook gedurende de behandeling van een blaasontsteking is het zaak goed te blijven drinken. Het helpt tegen de pijn en het branderige gevoel. Bij een blaasontsteking hebben veel mensen de neiging om juist minder te gaan drinken, omdat ze denken dat ze dan (nog) vaker naar het toilet moeten. Om de een of andere reden associeert men minder drinken met een snellere genezing van een urineweginfectie, terwijl het tegendeel het geval is.

Heldere urine
Colibacteriën vermeerderen zich zeer snel. Hoe vaker de blaas ‘gespoeld’ wordt, hoe meer bacteriën wegstromen met de urine en hoe minder last u zult hebben van een branderig gevoel in de onderbuik. Hoe helderder de urine, hoe beter. De pijn zal dan sneller verminderen.

Cranberry's?

Drink cranberrysap, zeggen velen. De meningen zijn echter verdeeld over het nut van veenbessensap om een urineweginfectie te voorkomen. Naar verluidt bevatten cranberry's zogenaamde proanthocyanidinen (antioxidanten) en flavonolen die in combinatie met extra vitamine C de weerstand zouden verhogen en in die zin een positief effect kunnen hebben. Weer anderen zeggen dat het drinken van veenbessensap er alleen maar voor zorgt dat men meer drinkt, en dat dat dus het 'geheim' is. Ook zouden door polyfenolen in cranberry’s de schadelijke bacteriën zich niet goed kunnen hechten aan de blaaswand, wat het risico op een infectie of recidieven verkleint.

Extra vitamine C
Er zijn onderzoeken, zoals van het American Journal of Clinical Nutrition (juni 2016), waarin beweerd wordt dat preventief dagelijks ongeveer 250 ml cranberrysap drinken het aantal symptomatische urineweginfecties doet verminderen met ongeveer 40 procent. Andere onderzoeken weerspreken dit. In het algemeen kan men stellen dat het drinken van cranberrysap effect heeft, maar dat de meningen verdeeld blijven over het hoe en waarom ervan. In het alternatieve circuit wordt het slikken van extra vitamine C (500- 1000 mg/per dag) aangeraden. Veel fruit eten, zoals sinaasappelen, heeft echter hetzelfde effect.

Lees verder

• Blaaskanker is geen doodvonnis
• Urine – wat kun je eraan aflezen?
• Blaaspoliepen kunnen verraderlijk zijn
• Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de nieren
• Zo ontstaan nierstenen