Navelstrengprolaps: Verzakking van navelstreng van baby

De navelstreng verbindt de baby met de placenta, een orgaan dat de baby van voedingsstoffen en zuurstof voorziet. Bij een verzakking van de navelstreng (navelstrengprolaps) zakt de navelstreng door de open baarmoederhals in de vagina vóór het hoofd van de baby. Dit kan leiden tot druk op de navelstreng, wat de bloedstroom en zuurstofvoorziening naar de baby vermindert. Vaak ontstaat een navelstrengprolaps als gevolg van gebroken vliezen, hoewel andere risicofactoren ook een rol kunnen spelen. Een verlaagde hartslag van de baby tijdens de bevalling is een kenmerkend symptoom. Een snelle bevalling, meestal door een keizersnede, is vaak noodzakelijk om complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van navelstrengprolaps
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Vertraagde hartslag van de foetus
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van navelstrengprolaps
• Prognose van navelstrengprolaps
• Ondersteuning en voorlichting
• Complicaties van zuurstofgebrek bij de baby
• Preventie van navelstrengprolaps

Epidemiologie

Incidentie van navelstrengprolaps

Navelstrengprolaps is een relatief zeldzame obstetrische complicatie die wereldwijd voorkomt. De geschatte incidentie varieert van 0,1% tot 0,6% van alle bevallingen. Hoewel het zeldzaam is, heeft deze aandoening een aanzienlijke impact op perinatale uitkomsten, waaronder een verhoogd risico op neonatale morbiditeit en mortaliteit.

Regionale verschillen

De incidentie van navelstrengprolaps verschilt per regio en wordt beïnvloed door de kwaliteit van prenatale zorg, de beschikbaarheid van keizersneden en andere interventies. In hoogontwikkelde landen is de incidentie lager vanwege geavanceerde diagnostiek en protocollen.

Trends in tijd

Hoewel technologische vooruitgang en verbeterde obstetrische zorg de uitkomsten van navelstrengprolaps hebben verbeterd, is de incidentie grotendeels stabiel gebleven. Veranderingen in bevallingstrends, zoals een toename van geplande keizersneden, kunnen echter invloed hebben op toekomstige cijfers.

Mechanisme

Pathofysiologie

Navelstrengprolaps treedt op wanneer de navelstreng vóór of naast de voorliggende foetale structuur in het geboortekanaal komt. Dit leidt tot compressie van de navelstreng, wat de bloedtoevoer naar de foetus beperkt en hypoxie kan veroorzaken.

Typen navelstrengprolaps

Er zijn twee vormen van navelstrengprolaps:

• Overt prolaps: De navelstreng is zichtbaar buiten het geboortekanaal of voelbaar in de vagina.
• Verborgen prolaps: De navelstreng bevindt zich naast de foetale structuur zonder externe zichtbaarheid.

Invloed van anatomische en positionele factoren

Foetale ligging, zoals een stuitligging of dwarsligging, verhoogt de kans op navelstrengprolaps. Andere factoren, zoals een polyhydramnion of een laagliggende placenta, spelen ook een rol bij het ontstaan van de aandoening.

Oorzaken van navelstrengprolaps

Een navelstrengprolaps is een zeldzame maar ernstige complicatie die zich kan voordoen vóór of tijdens de bevalling van de baby. Bij een navelstrengprolaps zakt de navelstreng door de open baarmoederhals in de vagina, vaak vóór of naast het hoofd van de baby. Dit kan tijdens de bevalling leiden tot druk op de navelstreng, wat de bloedstroom en zuurstofvoorziening naar de baby kan belemmeren of zelfs volledig afsnijden. Dit vormt een groot gevaar voor de foetus, omdat een verminderde zuurstoftoevoer kan leiden tot ernstige gevolgen, zoals hersenschade of zelfs een doodgeboorte.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor een navelstrengprolaps zijn:

• Bevallen van vijf of meer baby's
• Handmatige draaiing van het hoofd van de foetus
• Plaatsing van interne monitors (bijvoorbeeld interne hoofdhuidelektrode of intra-uteriene drukkatheter)
• Aangeboren afwijkingen
• Vroeggeboorte (voortijdige bevalling)
• Stuitligging van de baby (stuitligging)
• Laag geboortegewicht van de baby (laag geboortegewicht)
• Lage ligging van de placenta
• Ongewone bekkenstructuur van de moeder
• Een langer dan normale navelstreng
• Breken van de vliezen
• Overmatige hoeveelheid vruchtwater (polyhydramnion)
• Meerlingenzwangerschap (meerlingenzwangerschap)

Risicogroepen

Zwangere vrouwen met meerlingzwangerschappen

Meerlingen hebben een verhoogd risico door beperkte ruimte in de baarmoeder, wat afwijkende foetale liggingen bevordert.

Zwangere vrouwen met polyhydramnion

Overmatige vruchtwaterproductie verhoogt de kans dat de navelstreng naar beneden glijdt, vooral tijdens het breken van de vliezen.

Vrouwen met eerdere complicaties

Een voorgeschiedenis van verloskundige complicaties, zoals een laagliggende placenta of eerdere navelstrengprolaps, verhoogt het risico op herhaling.

Symptomen: Vertraagde hartslag van de foetus

Het belangrijkste symptoom van een navelstrengprolaps is een aanhoudende verlaging van de hartslag van de baby tijdens de bevalling. Dit kan worden opgemerkt door een verminderde hartslag die niet onmiddellijk herstelt. Soms kan de navelstreng ook zichtbaar zijn bij of na het breken van de vliezen.

Alarmsymptomen

Plotselinge veranderingen in foetale hartslag

Een plotselinge bradycardie of deceleratie van de foetale hartslag na het breken van de vliezen kan wijzen op een navelstrengprolaps.

Voelbare navelstreng in de vagina

Bij een vaginaal onderzoek kan de navelstreng voelbaar zijn als een zachte, pulserende structuur, wat een directe indicatie is voor prolaps.

Onverwachte pijn of druk bij de moeder

Hoewel minder specifiek, kunnen sommige vrouwen onverwachte druk of ongemak ervaren, vooral in de onderbuik of vagina.

Diagnose en onderzoeken

Om een navelstrengprolaps te diagnosticeren, voert de arts een gynaecologisch onderzoek uit. Tijdens dit onderzoek kan de arts de navelstreng mogelijk voelen of zien. Daarnaast wordt de hartslag van de baby gecontroleerd, vaak met behulp van een fetale monitor, om te bepalen of er sprake is van bradycardie (bradycardie), een verlaging van de hartslag die kan wijzen op zuurstoftekort.

Behandeling van navelstrengprolaps

De behandeling van een navelstrengprolaps richt zich op het verlichten van de druk op de navelstreng om de zuurstofvoorziening voor de baby te herstellen. De arts kan proberen om de baby uit de weg van de navelstreng te bewegen door manuele technieken toe te passen, zoals het verplaatsen van de baby naar een positie die de druk op de navelstreng vermindert. Soms wordt de blaas van de moeder gevuld met een Foley-katheter om de druk op de navelstreng te verminderen. De moeder kan worden gevraagd om haar lichaam in specifieke posities te plaatsen, zoals de knie-borst positie of de Trendelenburg-positie (hoofd naar beneden met opgeheven voeten). In veel gevallen is een keizersnede noodzakelijk als een vaginale bevalling niet mogelijk is om de baby veilig ter wereld te brengen.

Prognose van navelstrengprolaps

Perinatale overleving

Bij snelle en effectieve interventie kan de foetale overleving hoog zijn, vooral in zorginstellingen met toegang tot noodkeizersneden.

Langetermijnuitkomsten

Foetale hypoxie door navelstrengcompressie kan leiden tot neurologische schade, zoals cerebrale parese. De ernst van de uitkomst hangt sterk af van de duur en ernst van de compressie.

Verbetering door preventieve zorg

Protocollen voor risicovolle bevallingen hebben de prognose verbeterd. Het identificeren van risicofactoren vóór de bevalling speelt een cruciale rol.

Ondersteuning en voorlichting

Het is essentieel dat zwangere vrouwen goed geïnformeerd worden over de mogelijke risico's en complicaties van navelstrengprolaps. Verloskundigen en artsen moeten ervoor zorgen dat aanstaande moeders begrijpen welke symptomen ze moeten herkennen en wat de mogelijke behandelingsopties zijn. Er zijn ook diverse ondersteuningsgroepen en educatieve bronnen beschikbaar voor ouders die met deze complicatie te maken hebben. Voorlichting kan ook bijdragen aan een beter begrip van de medische processen en het bevorderen van een snelle en effectieve behandeling.

Complicaties van zuurstofgebrek bij de baby

Bij een navelstrengprolaps is het cruciaal om de baby snel ter wereld te brengen om complicaties zoals hersenschade of doodgeboorte te voorkomen. Langdurig zuurstoftekort kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van de baby, waaronder neurologische schade en problemen met de organen.

Preventie van navelstrengprolaps

Voorzorgsmaatregelen bij risicopatiënten

Bij vrouwen met een hoog risico op navelstrengprolaps wordt vaak een keizersnede overwogen om complicaties te voorkomen.

Zorgvuldige monitoring tijdens de bevalling

Een nauwkeurige controle van de foetale hartslag en voorzichtigheid bij het breken van de vliezen verminderen het risico.

Voorlichting en planning

Zwangere vrouwen met risicofactoren moeten worden geïnformeerd over de mogelijke gevaren en het belang van bevalling in een ziekenhuisomgeving met adequate voorzieningen.