De geneeskracht van waterpeper

Waterpeper komt voor in vochtige gebieden en ondiep water over heel de wereld. Het is een éénjarige plant die maximaal 90 centimeter hoog wordt. De bladeren van deze plant zijn eetbaar; het is een gezonde groente. Daarnaast is het een medicijn in de fytotherapie. Het wordt voornamelijk ingezet bij bloedingen, bloedende aambeien, baarmoedergezwel en hoge bloeddruk. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Traditioneel gebruik
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Waterpeper bij bloedende aambeien
• Waterpeper bij inwendige bloedingen
• Overige medicinale werkingen
• Dosis en veiligheid
• Bezoek een arts of fytotherapeut

Traditioneel gebruik

Het eerste bewijs voor het gebruik van waterpeperzaad stamt uit de bronstijd die duurde van ongeveer 3000 jaar voor Christus tot 800 jaar voor Christus. Er zijn zaden van waterpeper gevonden in graven uit de bronstijd. De bladeren zijn lange tijd als groente gegeten en golden daarnaast als medicijn. Waterpeper wordt genoemd in de Weense Dioscorides, een verzameling van Griekse geschriften, voornamelijk van Dioscorides die in zijn rijkelijk geïllustreerde boek ´Materia Medica´ de stand van kennis omtrent geneeskrachtige planten uit het oude Griekenland heeft opgetekend. Dioscorides schreef dat waterpeper verkoelend en adstringerend werkt en dat verder de medicinale werkingen veel lijken op die gewoon varkensgras, wat in grote lijnen tot op de dag van vandaag in de fytotherapie beaamd wordt. Tegenwoordig worden de bladeren in Europa weinig meer gegeten maar gelden ze in Japan als een delicatesse. De laatste keer dat waterpeperbladeren in Europa alom werden gegeten was aan het einde van de Tweede Wereldoorlog; je kunt het daarom een echt noodvoedsel noemen. Tegenwoordig wordt het kruid als medicijn niet meer gegeten maar wordt er een thee van gezet of wordt het in de fytotherapie als moedertinctuur of vloeibaar extract ingenomen.

Naamgeving

In het Latijn wordt waterpeper Polygonum hydropiper genoemd. Polygonum betekent ´veelhoekig´ en het is tevens de familienaam voor deze plant. Andere leden van deze familie zijn perzikkruid, Japanse duizendknoop. gewoon varkensgras en adderwortel. Hydropiper is een samenstelling van de Griekse woorden hydro en piper. Hydro betekent ´water´ en piper ´peper´. Waterpeper is daarom de directe vertaling van de Latijnse of Griekse naam. In dit geval is hydropeper(i) zowel een Latijnse als een Griekse naam. Een Latijns synoniem van waterpeper is Polygonum hydropiper en Persicaria hydropiper. In het Nederlands noemen we de plant naast waterpeper ook waternavel.

Werkzame stoffen

Van waterpeper wordt voor fytotherapeutische doeleinden het hele bovengronds groeiende kruid gebruikt. Hierin zitten als werkzame stoffen vooral tanninen en wel catecholtanninen. Verder bevat het etherische olie met terpenen en sesquiterpeenaldehyden waaronder polygodial en tadeonal. Deze laatstgenoemde, tadeonal, is de stof die verantwoordelijk is voor de scherpe smaak. Daarnaast bevat waterpeper het keton polygonon, zuuresters, de flavonoïden rhamnazine, rhamnazine-ester, persicarine, quercitrine, hyperine, rutine en quercetine. Voorts zitten er alkaloïden, bitterstoffen en organische zuren in.

Waterpeper bij bloedende aambeien

Waterpeper heeft bloedstelpende en bloedvatvernauwende eigenschappen. Deze werking is te vergelijken met die van Canadese geelwortel. Interessant is dat deze werking berust op tanninen, etherische olie en een nog onbekende stof. De bloedstelpende werkingen worden vooral toegepast bij bloedende aambeien. Het wordt gecombineerd met witte paardenkastanje, stekelige muizendoorn en Amerikaanse toverhazelaar.

Waterpeper bij inwendige bloedingen

De bloedstelpende werking is niet alleen van belang voor aambeien maar ook voor een scala aan andere aandoeningen die met bloedingen te maken hebben. Overigens moet eerst worden onderzocht of de bloedingen niet een speciale oorzaak hebben voordat men naar waterpeper grijpt. Waterpeper kan in de fytotherapie worden ingezet bij de volgende indicaties:

• Inwendige bloedingen,
• Bloedingen van de luchtwegen,
• Bloedingen van de urinewegen,
• Bloedingen van het maagdarmkanaal,
• Bloedingen van de baarmoeder,
• Menopauzale bloedingen
• Bloedingen bij een goedaardig baarmoedergezwel,
• Postpartumbloedingen of bloedingen na de geboorte,
• Bloedingen na een miskraam.

Overige medicinale werkingen

Er is een aantal werkingen die nog geen algemene toepassing vinden in de fytotherapie. Er zitten allerlei flavonoïden in waterpeper welke normaal gesproken over de volgende werkingen beschikken:

• Diuretisch of vochtafdrijvend,
• Depuratief of bloedzuiverend,
• Antireumatisch,
• Sedatief of kalmerend,
• Hypotensief of bloeddrukverlagend.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken.

• Moedertinctuur: driemaal 40 druppels per dag,
• Thee: meerdere kopjes van drie koffielepels gedroogde waterpeper,
• Vloeibaar extract: 1 tot 2 gram per dag.

Bij deze therapeutische doses zijn geen bijwerkingen te verwachten. Het kruid moet om een goede werking te garanderen langdurig worden ingenomen. Een hoge dosis is vereist voor een goede werking. Gelukkig levert dat geen bijwerkingen op. Het is een kruid dat als groente kan worden gegeten.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.