Elektronystagmografie: Evenwichtsonderzoek

Een elektronystagmografie (ENG) is een diagnostisch onderzoek dat wordt uitgevoerd om onwillekeurige oogbewegingen, bekend als nystagmus, te meten. Dit onderzoek is cruciaal voor het stellen van de diagnose bij aandoeningen die leiden tot duizeligheid (vertigo) of evenwichtsproblemen, omdat het de werking van het vestibulaire systeem, dat verantwoordelijk is voor het evenwicht, test. De ENG biedt een objectieve beoordeling van de oogbewegingen en het evenwichtsorgaan. Het pijnloze onderzoek duurt doorgaans ongeveer negentig minuten.

• Synoniemen elektronystagmografie
• Doel van het evenwichtsonderzoek
• Indicaties voor het onderzoek
• Voorbereidingen voor het onderzoek
• Aanbrengen van elektroden
• Onderdelen van het onderzoek van de oogbewegingen
• Na het onderzoek
• Risico's van elektronystagmografie

Synoniemen elektronystagmografie

Een elektronystagmografie (ENG) staat ook bekend onder verschillende synoniemen:

• Electronystagmografie
• Electro-oculografie / Elektro-oculografie
• Electrooculografie / Elektrooculografie
• Evenwichtsonderzoek
• Nystagmografie
• Oogbewegingsonderzoek

Doel van het evenwichtsonderzoek

De elektronystagmografie meet oogbewegingen om de werking van twee belangrijke zenuwen in de hersenen te beoordelen:

• Vestibulaire zenuw (achtste hersenzenuw): Deze zenuw verbindt de hersenen met de oren en speelt een cruciale rol in het evenwicht.
• Nervus oculomotorius: Deze zenuw regelt de bewegingen van de ogen.

Door middel van dit onderzoek kan de arts vaststellen of er sprake is van een aandoening van het evenwichtsorgaan of zenuw die duizeligheid of vertigo veroorzaakt. Het onderzoek is vooral nuttig voor patiënten met duizeligheid, vertigo, of gehoorverlies. Daarnaast kan het ook waardevol zijn voor patiënten met mogelijke schade aan het binnenoor door bepaalde medicijnen.

Indicaties voor het onderzoek

Een elektronystagmografie kan worden aangevraagd bij diverse aandoeningen die schade aan de gehoorzenuw kunnen veroorzaken en vertigo kunnen veroorzaken. Dit omvat:

• Aangeboren afwijkingen
• Akoestisch neuroom (acusticusneurinoom): een langzaam groeiende tumor op de zenuw die de hersenen met het oor verbindt
• Bewegingsstoornissen zoals progressieve supranucleaire verlamming
• Bloedvataandoeningen, zoals bloedingen, stolsels of atherosclerose (slagaderverkalking) die de bloedtoevoer naar het oor beïnvloeden
• Cholesteatoom en andere oortumoren
• Gehoorverlies
• Geneesmiddelen die toxisch zijn voor de gehoorzenuwen, zoals aminoglycoside antibiotica, sommige malaria-medicijnen, lisdiuretica en salicylaten
• Goedaardige positionele vertigo
• Het syndroom van Usher: een aandoening die zowel blindheid of slechtziendheid als slechthorendheid of doofheid veroorzaakt
• Labyrintitis: ontsteking van het labyrint, een deel van het binnenoor
• Letsels
• Multiple sclerose (chronische neurologische auto-immuunaandoening)
• Rodehond
• Sommige toxische stoffen
• Ziekte van Ménière: een aandoening van het binnenoor die het evenwicht beïnvloedt

Voorbereidingen voor het onderzoek

Voordat de elektronystagmografie wordt uitgevoerd, moet de patiënt de arts informeren over de medicatie die hij gebruikt. Mogelijk moet hij tijdelijk stoppen met het innemen van bepaalde medicijnen, maar dit moet altijd in overleg met de arts gebeuren. De patiënt moet ook cafeïne en alcohol 24 tot 28 uur voor het onderzoek vermijden. Tot vier uur voor de test mag de patiënt niet eten. Het is belangrijk dat de patiënt zijn bril en/of gehoortoestel meeneemt naar het onderzoek en grondig oorsmeer verwijdert.

Afhankelijk van de specifieke aandoening kan de arts aanvullende voorzorgsmaatregelen aanbevelen, die de patiënt vooraf moet bespreken.

Aanbrengen van elektroden

Tijdens het onderzoek reinigt de onderzoeker het gezicht van de patiënt met een wattenstaafje gedrenkt in alcohol. Vervolgens inspecteert hij de oren op oorsmeer, ontstekingen of andere afwijkingen. Oorsmeer wordt verwijderd indien aanwezig. Elektroden worden vervolgens onder en aan weerszijden van de ogen, boven de wenkbrauwen en rond de neus geplaatst, en bevestigd met een speciale pasta. Deze elektroden zijn verbonden met een hoofdband, en een extra elektrode wordt op het midden van het voorhoofd bevestigd. De patiënt kan zijn ogen nog steeds sluiten.

Onderdelen van het onderzoek van de oogbewegingen

Een standaard ENG bestaat uit drie onderdelen:

• Oculomotorische evaluatie
• Positie- en positioneringstesten
• Calorische stimulatie van het evenwichtsorgaan (Calorisch onderzoek)

Oculomotorische evaluatie

Tijdens de oculomotorische evaluatie beoordeelt de arts de oogbewegingsfunctie zonder vestibulaire stimulatie. De patiënt wordt blootgesteld aan visuele stimuli, zoals lichtflitsen of bewegende lijnen, en moet deze volgen met de ogen. De arts observeert de oogbewegingen om nystagmus te identificeren.

Positie- en positioneringstesten

Bij deze testen plaatst de onderzoeker het hoofd van de patiënt naar rechts of links, waarna de patiënt moet liggen in dezelfde richting. De patiënt blijft gedurende minstens twintig seconden in deze positie terwijl de onderzoeker de oogbewegingen registreert. De patiënt draagt een donkere bril met een ingebouwde infraroodcamera. Na de test wordt de patiënt weer rechtop gezet. Als er nystagmus wordt waargenomen, kan de test worden herhaald om de vermoeidheid van de respons te evalueren.

Calorische stimulatie van het evenwichtsorgaan (Calorisch onderzoek)

Bij de calorische stimulatie spuit de onderzoeker op verschillende tijdstippen koud water of koude lucht in elk oor om de functie van elk labyrint afzonderlijk te beoordelen. De elektroden registreren de oogbewegingen die optreden door de stimulatie van de zenuwen in het binnenoor. Koude stimulatie veroorzaakt vaak nystagmus, wat kan leiden tot enige mate van ongemak of duizeligheid. Warme stimulatie leidt tot nystagmus in de richting van het gestimuleerde oor.

Na het onderzoek

Na afloop van de test verwijdert de onderzoeker de elektroden en pasta, en wast het gezicht van de patiënt. De arts controleert of de patiënt zich goed voelt en geen zwakte, duizeligheid of misselijkheid ervaart. De neuroloog of behandelend arts bespreekt de resultaten van het onderzoek met de patiënt. Een normale calorische reactie sluit niet altijd een vestibulaire aandoening uit. Afwijkende resultaten kunnen wijzen op schade aan de zenuwen van het binnenoor of andere hersendelen die verantwoordelijk zijn voor het controleren van de oogbewegingen.

Risico's van elektronystagmografie

Hoewel elektronystagmografie doorgaans veilig is, kunnen er in zeldzame gevallen complicaties optreden. Hoge druk van het water in het oor kan leiden tot beschadiging van het trommelvlies. Dit onderdeel van de test is niet geschikt voor patiënten met een recent perforatie van het trommelvlies of voor personen met een verlaagd immuunsysteem. Tijdens het onderzoek kunnen duizeligheid of vertigo optreden. Rug- of nekproblemen kunnen verergeren door de snelle positiewijzigingen die nodig zijn voor het onderzoek. Ook kunnen bepaalde medicijnen, overmatig knipperen met de ogen en oorsmeer de resultaten beïnvloeden.