Flebotomie (aderlating): Verwijdering van overtollig ijzer

Flebotomie (aderlating): Verwijdering van overtollig ijzer Een flebotomie is een medische behandeling waarbij de arts bloed uit het lichaam verwijdert (bloed aftapt). Onder andere patiënten waarbij te veel ijzer zich opstapelt in het bloed, krijgen regelmatig deze procedure. Een te grote opstapeling van ijzer in het lichaam veroorzaakt namelijk aanzienlijke schade in het lichaam. Een flebotomie is een vrij eenvoudige behandeling die op ongeveer dezelfde manier verloopt als een gewone bloeddonatie. De procedure kent ook dezelfde kleine risico’s als een bloeddonatie. Vaak is eerst een regelmatige (wekelijkse) behandeling nodig om de ijzerwaarde te verlagen. Wanneer de waarden in het lichaam weer normaal zijn, volstaat een onderhoudsbehandeling. Een andere mogelijkheid om overtollig ijzer uit het lichaam te krijgen bestaat uit het toedienen van medicatie (cheilatietherapie).

Synoniemen flebotomie

Synoniemen voor een flebotomie omvatten:
  • aderlaten
  • aderlating
  • een venasectie
  • een veneuze punctie
  • phlebotomie

Indicatie van verwijdering overtollig ijzer uit lichaam

Patiënten met hemochromatose, een ijzerstapelingsziekte, krijgen regelmatig een flebotomie. Bij deze ziekte stapelt ijzer zich op in de organen, en dan vooral in de lever. Hierdoor ontstaat ernstige orgaan-, weefsel-, en gewrichtsschade. Ook patiënten die een te grote productie van rode bloedcellen hebben, krijgen een aderlating. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de bloedziekte polycythemia vera, een bloedziekte met een toename alle bloedcellen. Wanneer de arts ijzerrijke bloedcellen uit het lichaam verwijdert, verlaagt het ijzergehalte. Een aderlating is tot slot soms aangewezen bij patiënten met het Eisenmenger-syndroom, wat een complicatie is van een aangeboren hartafwijking waarbij onder andere blauwzucht, hartkloppingen en vermoeidheid optreden.

Voor het verwijderen van het bloed

De patiënt hoeft niet te vasten of speciale voorbereidingen te treffen voor de aderlating. Wel is het aangewezen dat hij nog een goede maaltijd nuttigt en veel drinkt voor de behandeling, zodat hij zeker niet duizelig wordt of flauwvalt tijdens de flebotomie.

Tijdens de behandeling

Een flebotomie is een medische behandeling die plaatsvindt in een ziekenhuis. De werkwijze is vergelijkbaar met het geven van bloed. De patiënt gaat zitten of liggen. Daarna desinfecteert een arts of verpleegkundige de prikplek, wat meestal in de elleboogplooi is. Een arts plaatst een naald in een ader in de arm en verwijdert ongeveer 500 ml van het bloed. Hierdoor vermindert de hoeveelheid ijzer met ongeveer 250 milligram in het lichaam. Het verwijderde bloed komt via een slangetje terecht in een bloedafnamezak wat nodig is om het bloed te wegen. Wanneer de patiënt regelmatig een flebotomie ondergaat, is het nodig om bij elke behandeling van arm te wisselen zodat geen littekenvorming optreedt. Tijdens de gehele procedure controleert de arts regelmatig de bloeddruk en hartslag.

Tijdsduur veneuze punctie

De gehele behandeling kent een tijdsduur van ongeveer een halfuur. Hoe vaak een aderlating precies nodig is, is afhankelijk van de onderliggende ziekte en de symptomen van de patiënt. Bij hemochromatose zet de arts dit om te beginnen éénmaal per week in gedurende ongeveer één jaar, om nadien een onderhoudsbehandeling op te starten. De onderliggende ziekte is meestal chronisch waardoor de patiënt levenslang op regelmatige basis een flebotomie nodig heeft.

Na de aderlating

Arts

De arts onderzoekt een kleine hoeveelheid bloed van de patiënt om de ijzerwaarden in het bloed te controleren. Hij bespreekt indien nodig de resultaten met de patiënt.

Na de behandeling moet de patiënt voldoende vocht drinken / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayNa de behandeling moet de patiënt voldoende vocht drinken / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay
Patiënt
Meestal moet de patiënt nog vijftien minuten rusten voordat hij naar huis mag. De patiënt mag in principe zelf naar huis na de behandeling, maar het is altijd verstandig om begeleiding te vragen, omdat sommige patiënten zich moe of zelfs duizelig voelen na de aderlating. Veel vocht drinken en tot vierentwintig uur na de behandeling voldoende rusten, is aangewezen in deze omstandigheden om de symptomen te verlichten.

Resultaten medische procedure

Doordat de arts het overtollige ijzer verwijdert, verlaagt de kans op ernstige en zelfs levensbedreigende schade aan de lever en andere organen. Nadat het ijzergehalte in het bloed een normaal bereik behaald heeft, stelt de arts een onderhoudsbehandeling in. Hierdoor is niet altijd meer zo vaak een flebotomie nodig. Dit is wel afhankelijk van de oorzaak van de ijzerstapeling.

Risico's venasectie

Een aderlating is een veilige medische behandeling. Af en toe krijgt de patiënt te maken met een blauwe plek op de prikplaats. Dit risico vermindert de patiënt door enkele minuten met de vinger te drukken op de prikplaats nadat de arts de naald heeft teruggetrokken uit de arm. In zeldzame gevallen ontstaat een ontsteking van de ader (flebitis) na het nemen van een bloedmonster. De patiënt behandelt deze complicatie meermaals per dag door op de getroffen ader een warm kompres toe te passen. In sommige gevallen ontstaat een plotse bloeddrukdaling (hypotensie), wat gepaard gaat met vermoeidheid, duizeligheid, bleekheid en/of overmatig zweten. Tot slot heeft de patiënt een klein risico op het krijgen van een infectie op de prikplaats.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Teveel ijzer: symptomen & behandeling ijzeroverschotTeveel ijzer: symptomen & behandeling ijzeroverschotNet zoals een ijzertekort vervelende gevolgen kan hebben voor het lichaam, kan ook een teveel aan ijzer symptomen met zi…
IJzerarm dieet: voedingstips bij behandeling ijzeroverschotIJzerarm dieet: voedingstips bij behandeling ijzeroverschotEen teveel aan ijzer kan net als een ijzertekort leiden tot vervelende gevolgen voor je lichaam, waaronder aandoeningen…
Hemochromatose (ijzerstapelingsziekte): symptomen en oorzaakHemochromatose (ijzerstapelingsziekte): symptomen en oorzaakHemochromatose wordt ook wel ijzerstapelingsziekte genoemd. Hemochromatose is een vaak erfelijke stofwisselingsaandoenin…
Hemochromatose: klachten en behandelingHemochromatose: klachten en behandelingHemochromatose of ijzerstapelingsziekte wordt er door de darmen teveel ijzer opgenomen. Dit komt in de bloedbaan terecht…

Cysten in de vagina: symptomen & behandeling vaginale cystenCysten in de vagina: symptomen & behandeling vaginale cystenCysten in de vagina of vaginale cysten kunnen worden veroorzaakt door een trauma tijdens de bevalling, vloeistofopbouw i…
Ziekte van Madelung: Vetafzettingen in nek en schoudersZiekte van Madelung: Vetafzettingen in nek en schoudersDe ziekte van Madelung is een zeldzame vetstofwisselingsaandoening gekenmerkt door symmetrische vetophopingen op het lic…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Bordecia34, Flickr (CC BY-2.0)
  • Geraadpleegd op 13 april 2017:
  • Aderlating (flebotomie), http://www.ikazia.nl/sites/default/files/Aderlating%20(Flebotomie).pdf
  • Aderlating bij Hemochromatose – dagverpleging, https://www.nijsmellinghe.nl/1105/aderlating-bij-hemochromatose-dagverpleging
  • Aderlating, http://www.sfz.be/inwendigdagziekenhuis/Anderebehandelingen/Aderlating/tabid/844/language/en-US/Default.aspx
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Flebotomie, http://www.kanker.be/lexicon/f/flebotomie
  • Phlebotomy for Too Much Iron, http://www.webmd.com/a-to-z-guides/phlebotomy
  • Phlebotomy, http://www.irondisorders.org/phlebotomy
  • Wat is een aderlating?, https://www.erasmusmc.nl/cs-patientenzorg/2419534/2419540/208713/208787/0000455-05_16iAderlating_(Flebotomie)_(Kanker_Instituut).pdf
  • Afbeelding bron 1: Clker Free Vector Images, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 02-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.