Altijd last van zweetvoeten – minder bekende oorzaken

Zweetvoeten zijn zeer hinderlijk en sociaal bepaald niet geaccepteerd. Er zijn tal van onderliggende oorzaken, zoals het dragen van schoenen die niet goed ventileren. Zweetvoeten vormen een voedingsbodem voor bacteriën. De daaraan gerelateerde klachten zijn soms ernstig. Het internet puilt uit van de adviezen, zoals vaak de voeten wassen, de juiste schoenen dragen en enkele keren per dag de sokken verwisselen. Minder bekend is dat de voeten van sommige mensen simpelweg harder moeten werken en om die reden transpireren. Denk daarbij aan orthopedische problemen, waaronder platvoeten. Of een werkend leven dat bestaat uit hollen of stilstaan. Stress kan eveneens een oorzaak zijn. Ook kunnen zweetvoeten een signaal zijn van het lichaam dat er een ernstig onderliggend gezondheidsprobleem bestaat. Zoals diabetes. Wie altijd last heeft van zweetvoeten, en alles al geprobeerd heeft om er vanaf te komen, moet misschien toch eens met deze 'onschuldige’ klacht naar de huisarts.

Inhoud

• Zweetvoeten – waarom ruiken ze zo vies?
• Brevibacterium epidermis
• Oorzaken van zweetvoeten
• Complicaties van zweetvoeten
• Wat te doen aan zweetvoeten
• Altijd zweetvoeten – naar de huisarts of niet?
• Chronische stress
• Orthopedische problemen
• Overgewicht
• Overmatige werking van de schildklier
• Hartaandoeningen
• Diabetes

Zweetvoeten – waarom ruiken ze zo vies?

Zweetvoeten. Een aloude klacht. Wie eronder gebukt gaat, zal zeker niet onopgemerkt blijven. Mensen hebben er immers een neus voor. Zweetvoeten kunnen naar kaas ruiken, maar ook naar azijn en zwavel. Ze ontstaan door het feit dat het lichaam om te beginnen via de huid elke dag veel vocht verliest door verdamping. Dit vindt over het hele lichaam plaats. Op sommige plekken echter meer dan op andere lichaamsdelen, zoals in de oksels. Deze vochtproductie kan zich echter ook concentreren op de voeten, wat hyperhidrosis plantaris wordt genoemd. Aan het aantal zweetkliertjes zal het niet liggen; de voeten tellen er ruim 250.000. Zweetkliertjes die samen meer dan een kwart liter vocht per dag produceren.

Brevibacterium epidermis

De stank van zweetvoeten is te wijten aan bacteriën, die het zweet omzetten in een vieze geur zodra de temperatuur geschikt (30℃ - 40℃) is. Het is met name de bacterie Brevibacterium epidermidis, horend bij de groep Brevibacteria, die deze stank veroorzaakt. Deze bacterie voedt zich met dode huidcellen en zet tijdens dat proces het aminozuur methionine om in methaanthiol, dat naar zwavel ruikt. Naast de stoffen die deze micro-organismen afscheiden, dragen de dode brevibacteriën eveneens bij aan de stank. Het is dus niet het transpiratievocht dat zo stinkt, maar de inwerking van bacteriën in combinatie met dode huidcellen, afkomstig van afschilferende hoornlagen. Zweetvoeten ruiken vaak naar kaas. Dat heeft te maken met het feit dat de brevibacterie ook in kaassoorten zit, waaronder de ‘beruchte’ Limburgse kaas en veel Franse kazen.

Drie factoren
Samengevat zijn het drie factoren die het ontstaan van stinkvoeten uitlokken: zweet, de aanwezigheid van de brevibacterie en een hoge omgevingstemperatuur rond de voeten. Het laatste ontstaat doorgaans als gevolg van te warme schoenen van bijvoorbeeld kunststof materiaal dat niet ventileert. Uiteraard veroorzaakt ook inspanning (veel lopen op het werk) transpirerende voeten, maar ook een orthopedisch probleem kan er debet aan zijn, zoals platvoeten. De voetspieren moeten dan simpelweg meer inspanning leveren.

Oorzaken van zweetvoeten

De onderliggende oorzaken van zweetvoeten (hyperhidrosis plantaris) zijn talrijk. Nou moet gezegd zijn dat sommige mensen er simpelweg mee behept zijn en er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak te vinden is. Een greep uit de vele boosdoeners die het ontstaan van zweetvoeten kunnen uitlokken:

• Slechte hygiëne, zoals niet vaak de voeten wassen.
• Overgewicht.
• Eeltige voeten.
• Slechte algemene conditie, wat vaak gepaard gaat met kortademigheid. Zelfs de geringste inspanning, zoals een trap op lopen, kost dan meer moeite. Ook voor de voetspieren, die vervolgens relatief heviger gaan transpireren.
• Lichamelijke inspanning, zoals sport, maar ook een fysiek zware baan (veel lopen).
• Stress en spanningen.
• Mentale inspanning (zeer geconcentreerd bezig zijn).
• Hoog basaalmetabolisme als gevolg van een overmatig werkende schildklier (hyperthyreoïdie).
• Diabetes, met name een lage bloedsuikerspiegel.
• Schoenen met een slechte pasvorm. Of schoeisel dat slecht ventileert door verkeerd materiaal. Bij sommige voetproblemen bieden steunzolen soelaas. Ze geven de voeten meer steun, waardoor de voetspieren minder inspanning hoeven te leveren.
• Orthopedische problemen, zoals platvoeten.
• Chronisch alcoholmisbruik.

Complicaties van zweetvoeten

Zweetvoeten. Doorgaans betreft het een onschuldige kwaal. Maar wel heel vervelend en sociaal niet geaccepteerd. Door zweetvoeten kunnen ook andere voetklachten ontstaan. Denk daarbij aan voetschimmel en wratjes. En er vormen zich sneller blaren, bijvoorbeeld tijdens het wandelen. Ook zal men eerder last krijgen van verkalkte teennagels.

Wat te doen aan zweetvoeten

De middeltjes en maatregelen zijn zo talrijk als de oorzaken van zweetvoeten. Ze variëren van vaak de voeten wassen (helpt tijdelijk) tot goede ventilerende schoenen, eventueel met steunzolen. Draag alleen katoenen sokken. Sommige mensen zweren bij salieblaadjes in de schoenen (vermindert de geur) en wisselvoetbadjes (warm en koud). Verwerk minder uien, pepers en knoflook in de voeding. Maak met andere woorden de gerechten niet te pittig. Matig uw alcoholgebruik, houd stress binnen de perken. Zo zijn er tal van andere voorbeelden. Sommige mensen zweren erbij, anderen zeggen dat het niet helpt. Het internet puilt uit van de tips en adviezen en er zijn tal van informatieve boekjes over dit heikele onderwerp geschreven.

Altijd zweetvoeten – naar de huisarts of niet?

Hebt u alles al geprobeerd? Hebt u zich 'arm' gekocht bij de drogist (middeltjes te over)? Heeft niets geholpen, ook die geurvreters niet? Een gulden regel is dat als u last blijft houden van zweetvoeten de oorzaak ervan mogelijk aan een onderliggende aandoening te wijten is. Los van het feit dat sommige mensen simpelweg vaker last hebben van zweetvoeten dan anderen en er geen herleidbare oorzaak te vinden is. Er kunnen echter gezondheidsproblemen zijn die minder voor de hand liggen en waarvan die lastige zweetvoeten een signaal kunnen zijn. Wellicht is het zaak om eens naar de huisarts te gaan en onder andere de volgende aandoeningen uit te sluiten als het gaat om het achterhalen van de oorzaak van zweetvoeten:

Chronische stress

Aanhoudende stress heeft naast de bekende klachten, waaronder hoofdpijn en slaapproblemen, vaak een verhoogde zweetproductie in het kielzog. Ook aan de voeten, met als gevolg zweetvoeten. Chronische stress is sowieso een reden om er iets aan te doen. Het is funest voor lichaam en geest met depressies, burn-outs en angststoornissen tot gevolg.

Orthopedische problemen

Bij orthopedische problemen, zoals platvoeten, moeten de spieren van de voeten zich meer inspannen om de lichaamshouding voortdurend te kunnen corrigeren. Orthopedische aanpassingen, waaronder goed aangemeten steunzolen, vormen dan mogelijk de juiste therapie.

Overgewicht

Obesitas of beginnende zwaarlijvigheid veroorzaakt op termijn altijd gezondheidsproblemen, variërend van gewrichtsklachten, diabetes en artrose van de enkels, heupen en knieën. Verder kan obesitas een verhoogde transpiratieproductie tot gevolg hebben. En in veel gevallen dus ook zweetvoeten.

Overmatige werking van de schildklier

Stofwisselingsziekten zijn berucht als het gaat om zweetvoeten. De onderliggende oorzaak kan bijvoorbeeld een te hoog basaalmetabolisme zijn als gevolg van een te snelle werking van de schildklier (hyperthyreoïdie). Ook de menopauze, met een veranderde hormonale balans, staat vaak aan de basis van die hinderlijke zweetvoeten.

Hartaandoeningen

Een voorbeeld daarvan is atriumfibrilleren. Door een verstoorde prikkelgeleiding in het hart ontstaat er een chaotische samentrekking (fibrilleren) van de atria waardoor ze niet effectief meer contraheren om het bloed naar de hartkamers te stuwen. Het gevolg is dat de bloedsomloop door het hele lichaam verandert en doorgaans minder effectief is. Een van de symptomen is een klamme huid. Vaak zijn zweetvoeten een bijkomend gevolg. Dit geldt overigens ook voor andere hartaandoeningen, zoals hartfalen (decompensatie cordis).

Diabetes

Een van de klachten bij suikerziekte is zweetvoeten. In geval van diabetes is de voetverzorging zeer belangrijk. Suikerziekte beschadigt uiteindelijk de bloedvaten en (gevoels)zenuwen in de voeten. Het wordt dan ook afgeraden om op blote voeten te lopen, omdat oneffenheden van de vloer of de grond (steentjes) niet gevoeld worden en er eerder wondjes ontstaan met huidinfecties die door de verminderde bloeddoorstroming slecht genezen. Men kan een sluipende diabetes ontwikkelen, dus zonder dat men dat in de beginfase merkt. Zweetvoeten vormen vaak een klacht die men niet direct in verband brengt met diabetes.

Lees verder

• Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de huid
• Eerste hulp bij wandelaarsblaren
• Zo wordt de lichaamstemperatuur geregeld