Vaginaal melanoom: Kanker aan vagina met donkere plek

Zeer zelden krijgen vrouwen te maken met een vaginaal melanoom, een agressieve, en meestal niet te genezen vorm van kanker op de vaginawand. Hierbij ontstaat een meestal donker gekleurde vlek op de vaginawand. In sommige gevallen zet de arts nog een chirurgische ingreep in om het melanoom te verwijderen. In de meeste gevallen gebeurt de diagnose echter laat, waardoor weinig behandelingsopties beschikbaar zijn en de overlevingspercentages bijgevolg klein zijn.

• Synoniemen
• Epidemiologie van kanker aan vagina
• Oorzaken
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vaginaal melanoom
• Prognose

Synoniemen

Een vaginaal melanoom staat ook bekend als een “melanocytaire tumor van de vagina”.

Epidemiologie van kanker aan vagina

Een vaginaal melanoom vertegenwoordigt 5,5% van alle vaginale kankers en slechts 1% van alle bij vrouwen gediagnosticeerde melanomen. De kanker treft voornamelijk postmenopauzale vrouwen (na de menopauze), met een gemiddelde leeftijd van 57 jaar.

Oorzaken

Melanomen zijn tumoren die ontstaan uit melanocyten of de pigmentcellen. Een vaginaal melanoom is een zeldzame vorm van kanker die afkomstig is van melanocyten in het vaginale epitheel. De factoren die bijdragen aan deze vorm van kanker zijn niet goed bekend anno juni 2020.

Symptomen

Deze kanker ontwikkelt zich meestal op het onderste derde deel van de vagina. Een vrouw krijgt te maken met een donker gepigmenteerde vlek op de vaginawand met een onregelmatige T-vorm. Circa 7% van de vrouwen met een vaginaal melanoom heeft echter een amelanotisch melanomen op de vagina, waardoor de plek geen kleur heeft (huidkleurige tumor). Een melanoom op de vaginawand is mogelijk tot enkele centimeters groot.

Diagnose en onderzoeken

De arts bekijkt de verdachte vlek op de vaginawand en besluit dan een biopsie uit te voeren. Dit onthult de aanwezigheid van een vaginaal melanoom en onderscheidt het vaginaal melanoom van andere vormen van vaginakanker, zoals:

• een clear cell adenocarcinoom van de vagina (deze vorm van vaginakanker ontstaat bij sommige vrouwen die voor de geboorte worden blootgesteld aan diethylstilbestrol)
• een vaginaal adenocarcinoom (komt voort uit secretoire cellen in het vaginale epitheel)
• een vaginaal plaveiselcelcarcinoom (komt voort uit de plaveiselcellen van het vaginale epitheel)

Behandeling van vaginaal melanoom

In de meeste gevallen gebeurt de diagnose van een vaginaal melanoom pas in een vergevorderd stadium van de ziekte waardoor de behandeling moeilijk is. Een melanoom die zich presenteert op de vagina, is agressief van aard en in de meeste gevallen niet te genezen. Hoewel er anno juni 2020 nog geen effectieve behandelstrategie is, bestaat de huidige behandeling uit een brede lokale excisie (verwijdering van de tumor), radicale chirurgie, chemotherapie, immunotherapie, combinatietherapie en palliatieve zorg. Radiotherapie wordt gebruikt als adjuvante therapie.

Prognose

Door de meestal laattijdige diagnose van de ziekte, is de prognose van een vaginaal melanoom slecht. De belangrijkste risicofactor voor een slechte prognose is de aanwezigheid van lymfekliermetastasen (uitzaaiingen van kanker in de lymfeklieren). De mediane totale overleving van een vaginaal melanoom bedraagt circa zestien maanden. De kanker keert tot slot ook vaak terug indien de arts toch tijdig het melanoom kan verwijderen.

Lees verder

• Vaginakanker: Kanker in vagina met vaginale bloedingen
• Melanoom: Vorm van huidkanker door blootstelling aan zon