Steenpuist (furunkel) in het oor

Met een steenpuist (furunkel) in het oor voelt men zich een paria. Het is net zo vervelend en opvallend als een neusfurunkel. En sociaal zeer afstotend. Wie elke dag op pad moet, zou dan ook het liefst een tijdje kluizenaar willen zijn tot de ellende voorbij is. Zoals alle steenpuisten is een gehoorgangfurunkel makkelijk te behandelen, laat dat een troost zijn. Deze zeer hinderlijke ontsteking ontstaat vaak door peuteren in het oor, waarna er zich een infectie ontwikkelt in een haarfollikel of talgkliertje. Van koorts is doorgaans geen sprake. En er treedt alleen gehoorverlies op als de steenpuist de gehoorgang vrijwel helemaal afsluit.

Inhoud

• Peuteren en krabben in het oor
• Rijpe steenpuist en besmetting
• Vaak handen wassen
• Steenpuist in het oor (gehoorgangfurunkel)
• Oorzaken gehoorgangfurunkel
• Behandeling van otitis externa circumscripta
• Complicaties van een gehoorgangfurunkel
• Naar de huisarts?

Peuteren en krabben in het oor

Een steenpuist ontstaat meestal op sterk behaarde lichaamsdelen. Deze bacteriële infectie wordt doorgaans veroorzaakt door de staphylococcus aureus. Het is een bacterie die op de huid leeft en er zijn inmiddels meer dan twintig soorten stafylokokken bekend. Daar komt bij dat de vorming van een steenpuist vaak optreedt bij mensen met weinig weerstand, bij algehele malaise en een slechte voedingstoestand, zoals dat vaak bij alcoholisten en drugsgebruikers het geval is. De ontsteking ontstaat bovendien eerder bij patiënten met bloedafwijkingen en diabetes (suikerziekte).

Gehoorgang
Een furunkel ontwikkelt zich vrijwel altijd op behaarde plaatsen waar wrijving ontstaat en de huid wat vochtiger is, zoals onder schurende kleding en in de oksels, liezen en op de billen. In geval van een steenpuist in de gehoorgang is peuteren en krabben in het oor met een wattenstokje of een ander scherp voorwerp doorgaans de boosdoener.

Rijpe steenpuist en besmetting

Een steenpuist gaat meestal binnen een week open, tenzij de infectie zich dieper in de huid heeft genesteld. In dat geval kan het langer duren, soms wel veertien dagen. Warme kompressen versnellen het rijpingsproces. Een furunkel is makkelijk te herkennen. Deze rode verharding in de vorm van een puist wordt donkerder naarmate het huidweefsel verder afsterft, ofwel necrotiseert. Eronder vormt zich dan een abces, dat uiteindelijk doorbreekt. De pus kan wat bloederig zijn, maar is meestal geelwit. Het spreekt vanzelf dat een furunkel in die fase – door de vele dode en levende stafylokokken die meestal virulent zijn – zeer besmettelijk is. Verspreiding onder de gezinsleden is dan ook evident.

Vaak handen wassen

In algemene zin dienen mensen met een steenpuist het huishouden enigszins anders in te richten en strikte hygiënemaatregelen te nemen, zoals het gebruik van uitsluitend eigen handdoeken, opletten met lingerie, stoffen zakdoeken en andere kleding. Vaak handen wassen is het devies. De huid rond de steenpuist dient goed schoon te worden gehouden. Mijd in de besmettingsperiode het bad, neem liever een douche.

Steenpuist in het oor (gehoorgangfurunkel)

In de medische terminologie wordt een steenpuist (furunkel) in het oor – of gehoorgangfurunkel – otitis externa circumscripta genoemd. Ook deze steenpuist kenmerkt zich door alle klassieke ontstekingsverschijnselen en vormt zich in het kraakbenige, voorste gedeelte van de uitwendige gehoorgang, waar zich beharing bevindt. Meestal gaat deze ontsteking niet gepaard met koorts. Wel is er sprake van pijn bij druk op de tragus, ofwel het stukje kraakbeen aan de voorzijde van het oor. Trekken aan de oorschelp verhevigt de pijn. Met behulp van een otoscoop kan de arts snel een diagnose stellen.

Oorzaken gehoorgangfurunkel

Aangezien een steenpuist in het oor eveneens uitgaat van een haarzakje of talgklier, is peuteren in het oor meestal de oorzaak, zoals dat overigens ook geldt voor een neusfurunkel. Doorgaans staat de staphylococcus aureus aan de basis van deze (heftige) ontstekingsreactie rond een haarzakje en/of talgklier.

Furunculose
Sommige mensen hebben vaker last van steenpuisten, wat furunculose wordt genoemd. Zodra de huisarts een steenpuist constateert, zal hij altijd naar mogelijke onderliggende factoren zoeken, zoals een onbehandelde suikerziekte, algehele malaise, vermoeidheid en een gebrekkige voedingstoestand, waar in sommige gevallen alcoholisme of drugsgebruik aan ten grondslag ligt.

Behandeling van otitis externa circumscripta

Een steenpuist geneest vrij makkelijk. Met de juiste behandeling zullen er zich geen complicaties voordoen. Het is belangrijk om de steenpuist niet uit te knijpen. Wanneer er zich een abces heeft gevormd, kan een incisie helpen om de pijn en drukgevoeligheid als gevolg van de pusophoping te verlichten. De behandeling van een steenpuist in het oor bestaat in de meeste gevallen uit:

• Een warm kompres om de rijping van de steenpuist te versnellen.
• Pijnstillers, zoals paracetamol.
• Oordruppels en antibiotica.
• Incisie (drainage van de etter).

Complicaties van een gehoorgangfurunkel

Een gehoorgangfurunkel kan zich uitbreiden naar het omringende botweefsel. Dat geldt vooral bij mensen van wie de weerstand om allerlei redenen sterk te wensen overlaat. Er is dan vrijwel altijd sprake van koorts, heftige pijn en algehele malaise. Het betreft een ernstige complicatie van een gehoorgangfurunkel. Andere complicaties zijn:

• Recidieven. Vaak door een verminderde weerstand. Men spreekt dan van furunculose. Bij suikerziekte zal de wondgenezing bovendien te wensen overlaten.
• Bloedvergiftiging (sepsis). Dit is een van de redenen waarom men een steenpuist nooit mag uitdrukken, juist om dat risico te minimaliseren.

Naar de huisarts?

In geval van een steenpuist in het oor geldt dat het altijd verstandig is om de huisarts ernaar te laten kijken, zoals bij een neusfurunkel. Dat heeft te maken met de plaats waar de steenpuist zich bevindt, wat het risico op complicaties vergroot. Voor de volledigheid is het zaak om zich te realiseren dat er meer factoren zijn die een bezoek aan de huisarts noodzakelijk maken:

• Als de steenpuist zich verspreidt, waarbij er zich geen kop vormt.
• Bij koorts, koude rillingen.
• Algehele malaise.
• Bij suikerziekte.
• Als de steenpuist geen etter afscheidt, hoewel er zich een kop heeft gevormd.
• Als er sprake is van een karbonkel (negenoog).
• Als de pijn ondraaglijk wordt.
• Als steenpuisten vaak terugkomen (recidiveren).
• In geval van een tromboflebitis (rode streep op de huid) of bij opgezette lymfklieren.

Lees verder

• Zo ontstaat een steenpuist
• Neusfurunkel (steenpuist) – behandeling en complicaties
• Zo ontstaat een abces
• Oorzaken van pijn – ontsteking
• Besmetting of infectie?