Yogahoudingen – sukhasana (gemakkelijke meditatiehouding)

Sukhasana is niets meer of minder dan de gewone kleermakerszit. Niettemin is het een van de vier klassieke meditatiehoudingen van hatha-yoga. Deze asana heeft enkele specifieke lichamelijke en psychische voordelen. Dankzij de bewuste pogingen tot roerloosheid komen lichaam en geest in een harmonieuze, stabiele toestand, hoewel dat feitelijk voor alle meditatiehoudingen geldt, zoals padmasana en siddhasana. De kleermakerszit is een uitstekende yogahouding voor wie de zorgen en drukte om zich heen even wil buitensluiten. Volgens veel yogascholen heeft sukhasana een therapeutische werking bij nerveuze klachten als gevolg van verstoorde neuromusculaire controlemechanismen.

Inhoud

• Oorsprong van sukhasana (gemakkelijke zithouding)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van sukhasana (gemakkelijke meditatiehouding)
• Therapie

Oorsprong van sukhasana (gemakkelijke zithouding)

Het Sanskriet-woord sukha betekent 'gemakkelijk'. Asana wil zeggen '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Sukhasana is een klassieke asana uit hatha-yoga. Alle oosterse meditatiehoudingen, zoals siddhasana (voltooide houding) en padmasana (lotushouding), hebben bepaalde gemeenschappelijke kenmerken. Eigenschappen die ervoor zorgen dat deze houdingen zeer geschikt zijn om in te mediteren.

Roerloos mediteren
In het verleden werden in de orthodoxe Indiase yogascholen alleen leerlingen geaccepteerd die minstens vier uur lang roerloos in een van de klassieke meditatiehoudingen konden blijven. Onder meer dankzij dit soort toelatingseisen, of voorbereidingen van de aspirant-leerling, meldden zich alleen de zeer toegewijde chela's (pupillen) aan.

Techniek

Het doel van de yoga-meditatiehoudingen komt er eenvoudig gezegd op neer dat bij de juiste uitvoering ervan het lichaam als 'afwezig' wordt ervaren. Tijdens de meditatie treden dan geen verstoringen van fysieke aard op.

1. Ga in dandasana (stok- of stafhouding) op een yogamatje of deken.
2. Buig het linkerbeen en plaats de voetzool met beide handen onder of tegen het rechterdijbeen, bij de rechterbil. Schuif de rechtervoet vervolgens onder de linkerdij. De knieën zijn zijwaarts naar buiten gericht en bevinden zich, mits juist uitgevoerd, op gelijke hoogte (ca. 15 cm) van de vloer. Er zijn overigens veel variaties mogelijk. Dit is er slechts één van.
3. Houd de rug en het hoofd recht.
4. Leg de handpalmen op de knieën of breng de handen in jnana mudra, waarbij de polsen op de knieën rusten.
5. Sluit de ogen en richt de aandacht naar binnen.
6. Blijf minstens tien minuten tot een kwartier in sukhasana. Of voer de tijdspanne langzaam op.
7. Kom daarna terug in dandasana (stok- of stafhouding).
8. Ontspan u eventueel nog intenser in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

De juiste uitvoering van sukhasana is moeilijker dan men denkt, ook al wordt deze meditatiehouding in de traditionele yoga 'gemakkelijk' genoemd. Allereerst maakt sukhasana de heupen (bekken) leniger. Het is dus een voorbereiding op de meer ingewikkelde meditatiehoudingen, zoals padmasana (lotushouding). Houd in sukhasana de ellebogen ontspannen en de rug recht. Voorkom met andere woorden dat u voorover zakt. Ook kunnen de voeten (enkels) pijn gaan doen. Een yogamatje, meditatiekussen of gewoon een deken biedt dan soelaas.

Concentratie
Dankzij routinematig oefenen zullen de voeten wennen aan de lichaamsdruk, ook als u op een harde ondergrond zit. Dat geldt ook voor de rug. Wilskracht, discipline en concentratie op de juiste uitvoering van sukhasana zorgen ervoor dat de geest waakzaam en alert blijft. Na een tijdlang oefenen is de 'eenvoudige' kleermakerszit een uitstekende houding die de meditatie niet zal verstoren.

Uitwerking

De driehoekige basis waarop het bovenlichaam en het hoofd rust, is karakteristiek voor alle oosterse meditatiehoudingen. Het voor- en achteraanzicht van dit soort houdingen biedt overigens dezelfde driehoeksvorm. Dit heeft drie belangrijke voordelen:

1. Dankzij de rechte houding kunnen de longen zich ontplooien en worden ze niet gehinderd in hun werking. Dat is onder andere belangrijk voor de uitvoering van de volledige yoga-ademhaling.
2. Dankzij de positie van het bekken en de benen blijft de rug recht en in een onwrikbare positie, waarbij de zenuwbanen in het ruggenmerg vrij liggen.
3. In de orthodoxe yoga is de rechte houding van de rug van belang om de kundalini (slangenkracht) ongehinderd te laten stromen.

Gezondheidsvoordelen van sukhasana (gemakkelijke meditatiehouding)

Behalve dat de heupen leniger worden – de ideale voorbereiding op bijvoorbeeld siddhasana – ervaart de beginnende yogi specifieke fysieke en psychische voordelen als hij in de kleermakerszit gaat. Dankzij de gekruiste benen komen de buikorganen tot rust. Ook kan men dieper ademen. En het zo typisch besloten karakter van de oosterse meditatiehoudingen, waaronder dus ook sukhasana, waarborgt fysieke en geestelijke harmonie.

Therapie

Conform de yogahandboeken biedt sukhasana een therapeutische en ondersteunende, maar niet per se een genezende uitwerking op de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Rusteloosheid, nervositeit, stress.
• 'Tics'.
• Spiertrekkingen.
• Gebrekkig concentratievermogen.
• Sukhasana zorgt voor een ontspannen gevoel in de buik.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yogahoudingen – padmasana (lotushouding)
• Yogahoudingen – siddhasana (voltooide houding)