Yogahoudingen – dandasana (stok- of stafhouding)

Deze yogahouding lijkt makkelijk, maar de schijn bedriegt. De correcte uitvoering van dandasana vergt namelijk veel concentratie. De asana traint vooral de rugspieren en is voor de meeste volwassenen lastig om lang vol te houden. Daarentegen kunnen kleine kinderen, terwijl ze spelen, moeiteloos gedurende langere tijd in deze zithouding vertoeven. Dat verschil heeft alles te maken met het feit dat de meeste volwassenen een leven lang tegen rugleuningen hebben gezeten. Dat 'steuntje in de rug' voelt goed, maar daardoor raken op latere leeftijd wel bepaalde spiergroepen in de boven- en onderrug verzwakt. Dandasana maakt u bewust van een eventuele verkeerde manier van zitten.

Inhoud

• Oorsprong van dandasana (stok- of stafhouding)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van dandasana (staf- of stokhouding)
• Therapie

Oorsprong van dandasana (stok- of stafhouding)

Dandasana kan worden beschouwd als een basishouding ter voorbereiding op tal van zithoudingen. Dat neemt niet weg dat dandasana een volwaardige – hoewel geen klassieke – yogahouding is uit de hatha-yoga. Het Sanskriet-woord danda betekent 'staf' of 'stok'. Asana is een ander woord voor '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Sommige yogi's gebruiken dandasana als meditatiehouding.

Techniek

Een correcte en gedisciplineerde uitvoering van dandasana gedurende lange tijd corrigeert op den duur een verkeerde zithouding en vermindert rugklachten.

1. Ga op de vloer zitten, eventueel op een yogamatje.
2. Strek de benen recht naar voren, knieholten op de vloer gedrukt, voeten tegen elkaar.
3. Zorg ervoor dat u op de bekkenbeenderen zit, dus niet met een gebogen onderrug op het stuitbeen.
4. Plaats de handen aan weerszijden van de heupen. De vingers wijzen naar voren.
5. Houd de rug zo recht als een stok, druk de borst naar voren, schouders naar achteren (niet optrekken). De armen kunt u in de beginfase als steun gebruiken.
6. Bij een variant van dandasana houdt u de armen gestrekt boven het hoofd, de handpalmen tegen elkaar aan, ofwel in namasté. Doe deze variant voor gevorderden alleen als u de steun van de armen tijdens de uitvoering van dandasana kunt missen.
7. Blijf enkele minuten in deze houding, of tot u spierpijn krijgt in de rug. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
8. Ontspan u daarna in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

In principe is dandasana wat tadasana is voor alle staande yogahoudingen. De correcte uitvoering van deze voorbereidingshouding is voor veel westerlingen moeilijk. Houd tijdens het oefenen de rug goed gestrekt. De rug dient een hoek van 90 graden te maken met de gestrekte benen. Ga eventueel met de rug tegen een muur zitten als dandasana in het begin niet vol te houden is, bijvoorbeeld omdat u meteen spierpijn krijgt. De bovengenoemde variant op dandasana is alleen voor gevorderde yogabeoefenaars.

Uitwerking

Dandasana staat symbool voor de 'kunst van het zitten'. Kijk hoe peuters en kleuters dat doen. U realiseert zich dan hoezeer de rugspieren van veel volwassenen 'gedegenereerd' zijn. Consequent oefenen verbetert de lichaamshouding, versterkt de rugspieren en verruimt de borstkas, waardoor de ademhaling vrijer en dieper wordt.

Meditatie
Dandasana wordt naast padmasana (lotushouding) en siddhasana (voltooide houding) gebruikt als asana voor meditatie (dhyana) en voor het uitvoeren van ademoefeningen (pranayama).

Gezondheidsvoordelen van dandasana (staf- of stokhouding)

Vermoeidheid en een slecht concentratievermogen zijn in veel gevallen mede te wijten aan een slechte zithouding of een verkeerde manier van staan, met rugzwakte als gevolg. Tadasana (berghouding) en dandasana (stok-of stafhouding) zijn twee basishoudingen die daar verandering in kunnen brengen.

Therapie

Volgens de yogahandboeken heeft dandasana een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Slechte zithouding.
• Zwakke rugspieren.
• 'Geknepen borstkas', het frustreert de diepe, vrije ademhaling.
• Onrust, stress.
• Slecht concentratievermogen.

Lees verder

• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Yogahoudingen – urdhva dandasana (opwaartse stokhouding)
• Yogahoudingen – uddiyana bandha (buikspierklem)