Rode vlekken op benen en voeten, zonder schilfering

Wat zijn de mogelijke oorzaken van rode vlekken op benen en voeten, zonder schilfering? De meest voorkomende huidaandoeningen die deze klachten kunnen veroorzaken zijn: granuloma annulare, perniones (winterhanden of wintervoeten), erysipelas (wondroos of belroos), cutane vasculitis, capillaritis, golfersbenen, necrobiosis lipoïdica, urticaria (netelroos of galbulten) of een geneesmiddelreactie.

• Rode vlekken op benen en voeten
• Roodbruine bultjes door granuloma annulare
• Perniones (winterhanden/wintervoeten)
• Erysipelas (wondroos/belroos)
• Rode vlekken op de benen door cutane vasculitis
• Kleine stipje op de huid door capillaritis
• Rode vlekken op onderbenen door golfersbenen
• Vlekken op de scheenbenen door necrobiosis lipoïdica
• Urticaria (netelroos/galbulten)
• Geneesmiddelenreactie

Rode vlekken op benen en voeten

Rode vlekken op benen en voeten zonder schilfering kunnen velerlei oorzaken hebben. De meest voorkomende zijn:

• Granuloma annulare;
• Perniones;
• Erysipelas;
• cutane vasculitis;
• Capillaritis;
• Golfersbenen;
• Necrobiosis lipoïdica;
• Urticaria;
• Geneesmiddelreactie.

Roodbruine bultjes door granuloma annulare

Granuloma annulare is een onschuldige huidaandoening, waar de oorzaak niet van bekend is. De huidaandoening wordt gekenmerkt door huidkleurige of roodbruine bultjes —vaak slechts enkele plekken aan armen en benen— die een cirkel of ring vormen. De plekjes kunnen overal op het lichaam voorkomen, doch voorkeurslocaties zijn:

• de handrug;
• de voetrug; en
• de vingers.

Natuurlijk beloop afwachten

Vooral bij jonge mensen komt deze aandoening op de handen en de voeten voor. Na enkele maanden tot jaren geneest deze aandoening vanzelf. De afwijkingen van granuloma annulare kunnen later wel weer de kop opsteken en dan vaak op dezelfde plek. Door het natuurlijk beloop af te wachten is behandeling veelal niet nodig, tenzij je erg last van jeuk hebt. In dat geval kan de huisarts iets voorschrijven om jeuk tegen te gaan.

Perniones (winterhanden/wintervoeten)

Winterhanden/wintervoeten (medische benaming: perniones) worden uitgelokt door koude en komt dus overwegend in de koude maanden voor. Er kunnen dan rode, soms blauwrode/paarse zwellingen aan de (bovenkant van) vingers en/of tenen ontstaan. Deze zwellingen kunnen pijnlijk zijn, en er kunnen zelfs wondjes ontstaan. Het is op zich een onschuldige aandoening die vanzelf overgaat. Als je er gevoelig voor bent, kun je wel maatregelen nemen om te voorkomen dat je er last van krijgt.

Erysipelas (wondroos/belroos)

Wondroos is een bacteriële infectie van de lederhuid en het onderliggende weefsel. Hierbij wordt de huid (glanzend) rood (scherp begrensd), gezwollen en pijnlijk. Wondroos komt in de meeste gevallen voor op het onderbeen of de voet, maar het kan zich ook op andere plekken manifesteren, zoals arm of gezicht. Bij wondroos aan de voet begint het vaak aan één teen, wat zich later uitbreidt naar de (voor)voet en soms ook het onderbeen. Wondroos kan optreden door wondjes, krassen en splinterwondjes, welke als toegangspoort dienen voor bacteriën. Wondroos kan goed worden behandeld met antibiotica.

Rode vlekken op de benen door cutane vasculitis

Vasculitis betekent ontsteking van de bloedvaten. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire vasculitis. Bij primaire vasculitis is er geen onderliggende oorzaak aanwijsbaar, terwijl bij secundaire vasculitis de ontsteking het gevolg is van een onderliggende ziekte. Wanneer alleen de huid is aangetast, spreekt men van 'cutane vasculitis'. Hierbij zijn er kleine rode of roodbruine plekjes zichtbaar, vaak beginnend aan de voetruggen en (onder)benen, welke zich later uitbreiden naar andere delen van het lichaam. De plekken kun je niet wegdrukken: ook wanneer de bloedvaatjes in de huid leeg gewreven worden, blijven de plekjes zichtbaar.

Kleine stipje op de huid door capillaritis

Capillaritis is een goedaardige vorm van vasculitis, waarbij alleen de allerkleinste bloedvaatjes in de huid (de kleine haarvaatjes), zijn aangedaan en gaan lekken, waardoor er tientallen tot wel duizenden speldenpuntgrote rode puntjes optreden. Deze puntbloedingen ontstaan vaak op de voetruggen en doorlopend naar de onderbenen. Ze kunnen groepsgewijs optreden.

Rode vlekken op onderbenen door golfersbenen

Ga naar een meerdaags wandelevenement in de zomer, zoals de Nijmeegse Vierdaagse, en je zal er mensen aantreffen die tijdens en na het wandelen veelal boven de soklijn warme, jeukende, (donker)rode vlekken op de (onder)benen krijgen. De plekken kunnen enigszins verheven zijn. Dit fenomeen wordt golfersbenen of golfers vasculitis genoemd. Het kan geen kwaad en na enkele dagen trekt het vanzelf weer weg.

Vlekken op de scheenbenen door necrobiosis lipoïdica

Necrobiosis lipoïdica komt vrijwel uitsluitend op de scheenbenen voor, waar zich ronde, ovale plekken met verheven rode rand manifesteren. Deze laesies kunnen wel tot meer dan 10 centimeter groot worden. In het midden van de plek wordt de huid in de loop van de tijd dunner en schijnt het zelfs geel door, waarbij vaak bloedvaatjes zichtbaar zijn. Deze aandoening komt vaak voor samen met diabetes mellitus (suikerziekte). De oorzaak is onbekend.

Urticaria (netelroos/galbulten)

Urticaria is een overgevoeligheidsreactie van de huid, waarbij in korte tijd (hevig) jeukende vluchtige rode, soms verheven plekken verspreid over het lichaam ontstaan. Deze plekken komen voor in verschillende vormen en maten. Heel vaak wordt er nooit een oorzaak gevonden. Normaliter zijn de plekjes slechts kortdurend aanwezig, en zijn ze binnen enkele uren spontaan verdwenen.

Geneesmiddelenreactie

Het blijkt dat ongeveer 10-30% van alle geneesmiddelbijwerkingen zich uit zich in huidafwijkingen, waarbij de meest voorkomende vorm bestaat uit kleine, confluerende of samenvloeiende rode vlekjes, vooral op de romp, armen en bovenbenen. Vaak komt er geen schilfering bij kijken, of treedt er pas schilfering op in een latere fase. Alle soorten medicijnen kunnen in principe een reactie uitlokken, maar het wordt vooral gezien bij antibiotica, zoals penicilline en amoxycilline.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Acanthosis nigricans: symptomen, oorzaak en behandeling
• Craquelé-eczeem (asteatotisch eczeem): symptomen en oorzaak
• Keratosis pilaris: symptomen, oorzaken en behandeling