Candida auris (Japanse schimmel): Ziekenhuisinfectie

Candida auris (Japanse schimmel) is een opkomende en zeldzame vorm van Candida-schimmelinfectie die vooral patiënten met een verzwakt immuunsysteem aantast. De infectie verspreidt zich gemakkelijk door contact met besmette voorwerpen of huid-op-huidcontact. Candida auris kan infecties veroorzaken aan de huid, de oren of in de bloedbaan. De behandeling vereist antischimmelmedicatie, maar sommige stammen zijn resistent tegen deze geneesmiddelen, wat de behandeling bemoeilijkt. De prognose kan variëren bij deze "superschimmel". C. auris werd voor het eerst geïdentificeerd in 2009 in het oorsmeer van een Japanse patiënt. In september 2017 werd de infectie erkend als een opkomende bedreiging voor de volksgezondheid.

• Epidemiologie van Candida auris
• Mechanisme
• Oorzaken van Japanse schimmel
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Verspreiding voorkomen
• Prognose van Candida auris
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met candida auris
• Zorg voor strikte hygiëne
• Volg strikt het medicatieplan
• Beperk contact met andere mensen in risicogroepen
• Monitor je gezondheid nauwkeurig
• Voorkom ziekenhuisinfecties
• Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon om je immuunsysteem te ondersteunen
• Bescherm je huid tegen verdere schade
• Raadpleeg je arts voor controleafspraken
• Vermijd zelfmedicatie
• Wees geduldig en blijf positief
• Misvattingen rond candida auris
• Candida auris is een gewone gistinfectie
• Deze schimmel is niet besmettelijk
• Een infectie met candida auris is eenvoudig te behandelen
• Candida auris veroorzaakt alleen infecties bij ernstig zieke patiënten
• Je kunt candida auris alleen oplopen in een ziekenhuis
• Screening en diagnostiek van candida auris zijn eenvoudig

Epidemiologie van Candida auris

Candida auris is een wereldwijd opkomende schimmelpathogeen met een significante impact op de volksgezondheid. Deze schimmel is voor het eerst geïdentificeerd in Japan in 2009 en wordt sindsdien steeds vaker gemeld in ziekenhuizen over de hele wereld.

Verspreiding wereldwijd
Candida auris-infecties zijn gerapporteerd in meer dan 40 landen, met hoge prevalentie in regio’s zoals Zuid-Azië, Zuid-Amerika en de Verenigde Staten. Vooral ziekenhuizen en verpleeghuizen zijn belangrijke brandpunten van uitbraken.

Incidentie in zorginstellingen
In ziekenhuizen komt Candida auris vaak voor bij immuungecompromitteerde patiënten, zoals die op intensive care-afdelingen. Studies wijzen uit dat de prevalentie in deze omgevingen snel stijgt door de schimmel’s resistentie tegen antifungale middelen.

Resistentie en sterftecijfers
Candida auris wordt gekenmerkt door multiresistentie, wat de behandeling bemoeilijkt. De mortaliteit varieert wereldwijd tussen 30-60%, afhankelijk van de ernst van de infectie en de toegang tot effectieve therapie.

Regionale verschillen in prevalentie
Er zijn verschillen in incidentie en resistentiepatronen tussen landen. In sommige regio’s, zoals Zuid-Azië, wordt een hogere prevalentie van azoolresistentie gemeld.

Mechanisme

Candida auris veroorzaakt infecties door zijn vermogen om zich aan oppervlakken te hechten, biofilms te vormen en antifungale middelen te weerstaan.

Adhesie aan oppervlakken
De schimmel kan zich stevig hechten aan medische apparatuur, zoals katheters en ventilatoren, waardoor hij zich gemakkelijk kan verspreiden in ziekenhuismilieu’s.

Biofilmvorming
Candida auris produceert biofilms, die fungeren als beschermende lagen en de penetratie van antifungale middelen bemoeilijken. Dit maakt het moeilijk om infecties volledig te elimineren.

Resistentie tegen antifungale middelen
Deze schimmel is vaak resistent tegen de drie belangrijkste klassen van antischimmelmiddelen: azolen, echinocandinen en polyenen. Dit leidt tot beperkte behandelopties.

Invasieve infecties
Wanneer Candida auris in de bloedbaan terechtkomt, kan het invasieve candidiasis veroorzaken, wat leidt tot systemische infecties en orgaanfalen.

Oorzaken van Japanse schimmel

Candida auris is een opportunistische schimmel die kan infecteren via contact met besmette oppervlakken of via huid-op-huidcontact. Verspreiding vindt plaats door contact met besmette voorwerpen zoals kleding, beddengoed, ziekenhuisapparatuur en andere medische hulpmiddelen. Vooral ziekenhuizen vormen een risico omdat ze vaak de verspreiding van deze schimmel bevorderen. Onbehandelde of moeilijk behandelbare infecties kunnen optreden als de schimmel via een urinekatheter, voedingsslang of een andere medische buis in het lichaam terechtkomt. Gezonde individuen lopen over het algemeen geen risico op infectie.

Risicofactoren

De risicofactoren voor Candida auris zijn grotendeels vergelijkbaar met die voor andere Candida-infecties. Belangrijke risicofactoren zijn:

• Gebruik van breedspectrumantibiotica en/of antischimmelmedicatie
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Chronische nierziekte
• Gebruik van medische katheters of andere buisjes (zoals beademingsslangen, voedingsslangen en centrale veneuze katheters)
• Langdurige opname in zorginstellingen (verpleegtehuizen, ziekenhuizen, enz.)
• Gebruik van hemodialyse
• Gebruik van pesticiden en antibiotica in de landbouw (wat kan bijdragen aan resistentie)
• Recente chirurgische ingrepen
• Een verzwakt immuunsysteem
• Neutropenie (laag aantal neutrofielen = een type witte bloedcellen)

Risicogroepen

Patiënten op intensive care-afdelingen
Patiënten op de IC, vooral degenen die langdurig invasieve apparaten gebruiken, lopen een aanzienlijk risico op infectie.

Ouderen in verpleeghuizen
Kwetsbare ouderen in langdurige zorginstellingen zijn vaak dragers van Candida auris en lopen een verhoogd risico op invasieve infecties.

Patiënten met chronische ziekten
Mensen met diabetes, nierinsufficiëntie of leverziekten zijn vatbaarder voor infectie door hun verzwakte immuunrespons.

Gezondheidszorgpersoneel
Hoewel zij meestal geen symptomen ontwikkelen, kunnen gezondheidswerkers fungeren als asymptomatische dragers, wat bijdraagt aan de verspreiding van de schimmel.

Symptomen

Candida auris kan verschillende lichaamsdelen infecteren, waaronder de huid, de oren en de bloedbaan. Symptomen variëren afhankelijk van de infectieplaats en de ernst van de aandoening. Bij huidinfecties kunnen symptomen koorts, koude rillingen, pusvorming en algemene malaise omvatten. Oorinfecties kunnen leiden tot oorpijn, afscheiding uit het oor en gehoorverlies. Wanneer Candida auris in de bloedbaan terechtkomt, kan dit leiden tot sepsis, een levensbedreigende toestand die kan leiden tot orgaanfalen en coma.

Alarmsymptomen

Koorts die niet reageert op antibiotica
Aanhoudende koorts ondanks behandeling met antibiotica kan wijzen op een Candida auris-infectie, vooral bij immuungecompromitteerde patiënten.

Tekenen van sepsis
Symptomen zoals lage bloeddruk, snelle hartslag en ademhalingsmoeilijkheden kunnen wijzen op een systemische infectie.

Huid- en wondinfecties
Pijnlijke, niet-genezende wonden of huiduitslag kunnen een uiting zijn van lokale Candida auris-infecties.

Verergering van bestaande aandoeningen
Bij patiënten met chronische ziekten kan een onverklaarde verslechtering een alarmsymptoom zijn van een onderliggende schimmelinfectie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van Candida auris vereist gespecialiseerde laboratoriumtechnieken. Standaard laboratoriummethoden kunnen leiden tot verkeerde identificatie en inadequate behandeling, wat de beheersing van de verspreiding bemoeilijkt. Laboratoria gebruiken vaak endoscopie, bloedonderzoek en geavanceerde microscopische technieken om een nauwkeurige diagnose te stellen.

Behandeling

Behandeling van Candida auris-infecties vereist vaak echinocandines, een klasse van antischimmelmiddelen. Sommige stammen van Candida auris zijn echter resistent tegen alle drie de hoofdklassen van antischimmelmedicijnen, wat de behandeling bemoeilijkt. In zulke gevallen kunnen artsen meerdere klassen van antischimmelmedicijnen in hoge doses combineren om de infectie onder controle te krijgen.

Verspreiding voorkomen

Patiënten met Candida auris worden geplaatst in isolatiekamers om verspreiding te voorkomen. Gezondheidsmedewerkers volgen strikte infectiepreventiemaatregelen, waaronder grondige reiniging van ziekenhuisoppervlakken en goede handhygiëne. Dit omvat het gebruik van handgel voor en na contact met besmette patiënten en voorwerpen. Ziekenhuispatiënten met Candida auris blijven in isolatie totdat ze geen symptomen meer vertonen en getest zijn op de aanwezigheid van de schimmel. Bij eerdere besmetting moet dit worden gemeld bij een nieuwe ziekenhuisopname.

Prognose van Candida auris

Mortaliteit bij invasieve infecties
De sterftecijfers blijven hoog, vooral bij patiënten met onderliggende aandoeningen en beperkte toegang tot effectieve antifungale therapieën.

Langetermijncomplicaties
Overlevenden van invasieve Candida auris-infecties kunnen langdurige complicaties ervaren, zoals orgaanschade door sepsis.

Behandeling en herstel
Met snelle en juiste behandeling kunnen patiënten herstellen, maar de effectiviteit van de behandeling wordt vaak beperkt door de resistentie van de schimmel.

Impact van preventieve maatregelen
Regelmatige screening en effectieve infectiebeheersingsmaatregelen kunnen de prognose in zorginstellingen aanzienlijk verbeteren.

Complicaties

De moeilijk te behandelen aard van Candida auris kan leiden tot ernstige complicaties, zoals sepsis en orgaanfalen. Deze complicaties kunnen vaak fataal zijn, vooral bij patiënten met een reeds verzwakte gezondheid.

Preventie

Strikte hygiënemaatregelen
Handhygiëne en het regelmatig reinigen van medische apparatuur zijn essentieel om de verspreiding van Candida auris te voorkomen.

Screening van patiënten
Regelmatige screening van risicogroepen, zoals IC-patiënten, kan helpen om asymptomatische dragers te identificeren en uitbraken te beheersen.

Gebruik van antifungale stewardship
Beperkt en verantwoord gebruik van antifungale middelen kan helpen om de ontwikkeling van resistentie tegen te gaan.

Isolatie van geïnfecteerde patiënten
Het isoleren van patiënten met Candida auris-infecties voorkomt verspreiding binnen zorginstellingen.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met candida auris

Candida auris is een schimmel die meestal in ziekenhuizen en zorginstellingen wordt aangetroffen. Het is bekend om zijn weerstand tegen veel gangbare schimmelmedicijnen, wat het moeilijk te behandelen maakt. Aangezien deze infectie vaak voorkomt bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, is het essentieel om voorzichtig te zijn bij het omgaan met deze aandoening. Hier volgen enkele praktische tips voor het leven met candida auris en het voorkomen van verdere complicaties.

Zorg voor strikte hygiëne

Candida auris kan zich snel verspreiden in zorginstellingen via contact met besmette oppervlakken of apparatuur. Het is van cruciaal belang om een uitstekende hygiëne te handhaven. Was je handen regelmatig met water en zeep, vooral na contact met ziekenhuismateriaal of mogelijk besmette oppervlakken. Als je geen toegang hebt tot water en zeep, gebruik dan een handdesinfecterend middel op alcoholbasis.

Desinfecteer regelmatig je omgeving en zorg ervoor dat alles wat je aanraakt, zoals beddengoed, kleding en medische apparatuur, goed wordt schoongemaakt. Vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem moet de omgeving schoon en steriel blijven.

Volg strikt het medicatieplan

Behandeling van candida auris vereist vaak het gebruik van krachtige antischimmelmiddelen. Het is essentieel om de voorgeschreven medicijnen precies in te nemen zoals voorgeschreven door je arts, zelfs als je symptomen lijken te verbeteren. De behandeling kan enkele weken duren, afhankelijk van de ernst van de infectie, dus geduld is nodig.

Als je merkt dat je bijwerkingen ervaart, informeer dan onmiddellijk je arts. Soms kan de behandeling worden aangepast op basis van hoe je lichaam reageert op de medicijnen. Houd ook rekening met de mogelijke interacties van antischimmelmedicijnen met andere medicijnen die je misschien al gebruikt.

Beperk contact met andere mensen in risicogroepen

Candida auris is vooral gevaarlijk voor mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals ouderen of mensen met diabetes mellitus of ernstige chronische aandoeningen. Probeer direct contact met anderen te vermijden als je besmet bent, om de verspreiding van de infectie te voorkomen.

Als je in een ziekenhuis of zorginstelling verblijft, volg dan altijd de richtlijnen van het personeel voor isolatie en gebruik van beschermende kleding. Dit kan helpen om de infectie van jou naar andere patiënten of zorgverleners te voorkomen.

Monitor je gezondheid nauwkeurig

Als je wordt behandeld voor candida auris, is het belangrijk om je gezondheid regelmatig te controleren op tekenen van verbetering of verergering van de infectie. Houd de symptomen bij en bespreek eventuele veranderingen met je arts. Dit helpt om de behandeling snel aan te passen als dat nodig is.

Als je koorts, koude rillingen of onverklaarbare vermoeidheid ervaart, kan dit een teken zijn van een ernstigere infectie. Neem contact op met je arts om te beoordelen of aanvullende behandelingen of onderzoeken nodig zijn.

Voorkom ziekenhuisinfecties

Candida auris wordt vaak in ziekenhuizen overgedragen, dus het is van groot belang om maatregelen te nemen om ziekenhuisinfecties te voorkomen. Vraag het zorgpersoneel altijd of ze de juiste hygiëneprotocollen volgen, zoals het dragen van handschoenen en het desinfecteren van oppervlakken tussen patiënten.

Als je in het ziekenhuis bent, blijf dan in de kamers en vermijd onnodig contact met andere patiënten. Het verlagen van de blootstelling aan besmettingsbronnen kan helpen bij het beperken van de kans op infectie.

Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon om je immuunsysteem te ondersteunen

Een evenwichtig voedingspatroon kan helpen om je immuunsysteem te versterken, wat van cruciaal belang is bij het bestrijden van infecties zoals candida auris. Focus op voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamines en mineralen, zoals fruit, groenten en volle granen, die helpen bij het bevorderen van een gezond immuunsysteem.

Daarnaast is het belangrijk om gehydrateerd te blijven door voldoende water te drinken en het drinken van suikerhoudende dranken te vermijden. Een goed gehydrateerd lichaam kan beter omgaan met infecties en sneller herstellen.

Bescherm je huid tegen verdere schade

Candida auris kan ook huidinfecties veroorzaken, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. Het is belangrijk om de huid goed te verzorgen door het reinigen van de getroffen gebieden met milde zeep en water en het aanbrengen van een verzachtende crème om irritatie te voorkomen.

Houd de huid droog, aangezien schimmels gedijen in vochtige omgevingen. Draag ademende, loszittende kleding om te voorkomen dat zweet zich ophoopt, wat de infectie kan verergeren.

Raadpleeg je arts voor controleafspraken

Aangezien candida auris moeilijk te behandelen kan zijn en vaak terugkomt, is het essentieel om regelmatige controleafspraken te maken met je arts om de voortgang van de behandeling te monitoren. Tijdens deze afspraken kan je arts controleren of de infectie onder controle is en of je verder moet worden behandeld of aangepaste medicijnen nodig hebt.

De frequentie van controleafspraken kan variëren, afhankelijk van je gezondheidstoestand en het antwoord op de behandeling, maar het is belangrijk om geen enkele afspraak over te slaan.

Vermijd zelfmedicatie

Bij de behandeling van candida auris is het belangrijk om geen medicijnen op eigen initiatief in te nemen zonder eerst een arts te raadplegen. Dit kan de effectiviteit van de voorgeschreven behandeling verminderen en kan leiden tot ongewenste bijwerkingen.

Raadpleeg altijd je arts voordat je nieuwe medicijnen of supplementen gebruikt, vooral als je al andere medicijnen voor onderliggende aandoeningen gebruikt.

Wees geduldig en blijf positief

De behandeling van candida auris kan tijd kosten en vereist vaak geduld. Het is belangrijk om geduldig te zijn en niet ontmoedigd te raken als de vooruitgang langzaam lijkt te gaan. Volg je behandelplan zorgvuldig en werk samen met je zorgteam om de infectie onder controle te krijgen.

Het kan ook nuttig zijn om ondersteuning te zoeken bij anderen die mogelijk een vergelijkbare ervaring hebben gehad, zoals steungroepen voor mensen met infecties. Positief blijven kan je helpen om gemotiveerd te blijven in je herstelproces.

Misvattingen rond candida auris

Candida auris is een schimmel die wereldwijd steeds meer opduikt in ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Deze schimmel kan ernstige infecties veroorzaken en is vaak resistent tegen meerdere antischimmelmiddelen. Ondanks de toegenomen bekendheid bestaan er veel misverstanden over candida auris, de verspreiding en de behandeling ervan.

Candida auris is een gewone gistinfectie

Veel mensen denken dat candida auris vergelijkbaar is met de bekende Candida-soorten die oppervlakkige infecties veroorzaken, zoals vaginale schimmelinfecties of spruw in de mond. Echter, candida auris gedraagt zich anders: het veroorzaakt ernstige systemische infecties, zoals bloedaandoeningen, en is vaak moeilijk te behandelen vanwege resistentie tegen gangbare antischimmelmiddelen.

Deze schimmel is niet besmettelijk

In tegenstelling tot andere Candida-soorten die vaak endogeen (vanuit het eigen lichaam) infecties veroorzaken, kan candida auris zich van persoon tot persoon verspreiden. Dit gebeurt vooral in ziekenhuizen en verpleeghuizen, waar besmette oppervlakken en apparatuur bijdragen aan de verspreiding. Strikte hygiënemaatregelen en goede infectiepreventie zijn essentieel om uitbraken te voorkomen.

Een infectie met candida auris is eenvoudig te behandelen

Veel schimmelinfecties kunnen goed behandeld worden met antischimmelmiddelen, maar candida auris is berucht vanwege zijn resistentie. In sommige gevallen zijn standaard behandelingen niet effectief, waardoor er combinatietherapieën of meer toxische medicatie nodig zijn. Dit maakt de behandeling complex en verhoogt het risico op ernstige complicaties.

Candida auris veroorzaakt alleen infecties bij ernstig zieke patiënten

Hoewel kwetsbare patiënten met een verzwakt immuunsysteem het meeste risico lopen, betekent dit niet dat gezonde mensen volledig immuun zijn. De schimmel kan bij verschillende patiënten huidkolonisatie veroorzaken en bij bepaalde risicofactoren, zoals een anesthesie of een operatie, alsnog leiden tot een infectie.

Je kunt candida auris alleen oplopen in een ziekenhuis

Hoewel uitbraken van candida auris voornamelijk in zorginstellingen voorkomen, kan de schimmel ook buiten ziekenhuizen aanwezig zijn. Besmetting kan plaatsvinden via besmette oppervlakken, gedeelde medische apparatuur en zelfs via zorgverleners die onbewust drager zijn. Dit maakt het extra belangrijk om infectiepreventiemaatregelen niet alleen in ziekenhuizen, maar ook in andere zorgomgevingen toe te passen.

Screening en diagnostiek van candida auris zijn eenvoudig

Candida auris wordt niet altijd correct geïdentificeerd met standaard laboratoriumtesten. Dit kan leiden tot gemiste of foutieve diagnoses, waardoor de juiste behandeling wordt vertraagd. Geavanceerde diagnostische methoden, zoals moleculaire testen en gespecialiseerde schimmelculturen, zijn nodig om deze resistente schimmel correct te detecteren en te onderscheiden van andere Candida-soorten.

Lees verder

• Ziekenhuisinfecties: Oorzaken, soorten en risicofactoren
• Antischimmelmiddelen (antimycotica): Antifungale middelen
• Antimycotica: Medicatie tegen schimmels (schimmelinfecties)
• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels
• Wondinfectie: Oorzaken en symptomen van wondinfecties