Candida auris (Japanse schimmel): Ziekenhuisinfectie

Candida auris (Japanse schimmel) is een opkomende en zeldzame vorm van Candida-schimmelinfectie die vooral patiënten met een verzwakt immuunsysteem aantast. De infectie verspreidt zich gemakkelijk door contact met besmette voorwerpen of huid-op-huidcontact. Candida auris kan infecties veroorzaken aan de huid, de oren of in de bloedbaan. De behandeling vereist antischimmelmedicatie, maar sommige stammen zijn resistent tegen deze geneesmiddelen, wat de behandeling bemoeilijkt. De prognose kan variëren bij deze "superschimmel". C. auris werd voor het eerst geïdentificeerd in 2009 in het oorsmeer van een Japanse patiënt. In september 2017 werd de infectie erkend als een opkomende bedreiging voor de volksgezondheid.

• Epidemiologie van Candida auris
• Oorzaken van Japanse schimmel
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Verspreiding voorkomen
• Prognose van Candida auris
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van Candida auris

Candida auris is een wereldwijde zorg geworden. Volgens de Center for Disease Control and Prevention komt deze schimmelinfectie voor in de Verenigde Staten, Europa, Azië en Afrika. De infecties worden aangetroffen bij patiënten van alle leeftijden, van premature baby's tot ouderen. De COVID-19-pandemie heeft de verspreiding van Candida auris verergerd, aangezien deze schimmel vaak in ziekenhuisomgevingen voorkomt, die in de periode rond augustus 2024 onder druk staan door de pandemie.

Oorzaken van Japanse schimmel

Candida auris is een opportunistische schimmel die kan infecteren via contact met besmette oppervlakken of via huid-op-huidcontact. Verspreiding vindt plaats door contact met besmette voorwerpen zoals kleding, beddengoed, ziekenhuisapparatuur en andere medische hulpmiddelen. Vooral ziekenhuizen vormen een risico omdat ze vaak de verspreiding van deze schimmel bevorderen. Onbehandelde of moeilijk behandelbare infecties kunnen optreden als de schimmel via een urinekatheter, voedingsslang of een andere medische buis in het lichaam terechtkomt. Gezonde individuen lopen over het algemeen geen risico op infectie.

Risicofactoren

De risicofactoren voor Candida auris zijn grotendeels vergelijkbaar met die voor andere Candida-infecties. Belangrijke risicofactoren zijn:

• Gebruik van breedspectrumantibiotica en/of antischimmelmedicatie
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Chronische nierziekte
• Gebruik van medische katheters of andere buisjes (zoals beademingsslangen, voedingsslangen en centrale veneuze katheters)
• Langdurige opname in zorginstellingen (verpleegtehuizen, ziekenhuizen, enz.)
• Gebruik van hemodialyse
• Gebruik van pesticiden en antibiotica in de landbouw (wat kan bijdragen aan resistentie)
• Recente chirurgische ingrepen
• Een verzwakt immuunsysteem
• Neutropenie (laag aantal neutrofielen = een type witte bloedcellen)

Symptomen

Candida auris kan verschillende lichaamsdelen infecteren, waaronder de huid, de oren en de bloedbaan. Symptomen variëren afhankelijk van de infectieplaats en de ernst van de aandoening. Bij huidinfecties kunnen symptomen koorts, koude rillingen, pusvorming en algemene malaise omvatten. Oorinfecties kunnen leiden tot oorpijn, afscheiding uit het oor en gehoorverlies. Wanneer Candida auris in de bloedbaan terechtkomt, kan dit leiden tot sepsis, een levensbedreigende toestand die kan leiden tot orgaanfalen en coma.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van Candida auris vereist gespecialiseerde laboratoriumtechnieken. Standaard laboratoriummethoden kunnen leiden tot verkeerde identificatie en inadequate behandeling, wat de beheersing van de verspreiding bemoeilijkt. Laboratoria gebruiken vaak endoscopie, bloedonderzoek en geavanceerde microscopische technieken om een nauwkeurige diagnose te stellen.

Behandeling

Behandeling van Candida auris-infecties vereist vaak echinocandines, een klasse van antischimmelmiddelen. Sommige stammen van Candida auris zijn echter resistent tegen alle drie de hoofdklassen van antischimmelmedicijnen, wat de behandeling bemoeilijkt. In zulke gevallen kunnen artsen meerdere klassen van antischimmelmedicijnen in hoge doses combineren om de infectie onder controle te krijgen.

Verspreiding voorkomen

Patiënten met Candida auris worden geplaatst in isolatiekamers om verspreiding te voorkomen. Gezondheidsmedewerkers volgen strikte infectiepreventiemaatregelen, waaronder grondige reiniging van ziekenhuisoppervlakken en goede handhygiëne. Dit omvat het gebruik van handgel voor en na contact met besmette patiënten en voorwerpen. Ziekenhuispatiënten met Candida auris blijven in isolatie totdat ze geen symptomen meer vertonen en getest zijn op de aanwezigheid van de schimmel. Bij eerdere besmetting moet dit worden gemeld bij een nieuwe ziekenhuisopname.

Prognose van Candida auris

Infecties met Candida auris zijn vaak moeilijk te behandelen vanwege de resistentie tegen antischimmelmedicijnen. De prognose hangt af van de ernst van de infectie, de verspreiding naar de bloedbaan en organen, en de algehele gezondheid van de patiënt. Invasieve infecties met Candida auris zijn potentieel dodelijk. Ongeveer 30 tot 60% van de patiënten met deze infectie overlijdt, met een hogere sterftegraad in ontwikkelingslanden, waar tot 60-70% van de patiënten mogelijk komt te overlijden door deze gevaarlijke schimmel.

Complicaties

De moeilijk te behandelen aard van Candida auris kan leiden tot ernstige complicaties, zoals sepsis en orgaanfalen. Deze complicaties kunnen vaak fataal zijn, vooral bij patiënten met een reeds verzwakte gezondheid.

Preventie

Patiënten die recent in het buitenland in het ziekenhuis hebben gelegen en mogelijk in contact zijn gekomen met resistente gisten of bacteriën, worden in Nederlandse ziekenhuizen in een eenpersoonskamer geplaatst. Medische staf draagt beschermende kleding (schorten, mondkapjes en handschoenen) om verspreiding te voorkomen. De patiënt wordt getest op de aanwezigheid van Candida auris. Bij bevestigde infectie blijft de patiënt in isolatie tot de infectie is gecontroleerd. Indien de test negatief is, kan de patiënt naar een reguliere kamer verhuizen.

Lees verder

• Ziekenhuisinfecties: Oorzaken, soorten en risicofactoren
• Antischimmelmiddelen (antimycotica): Antifungale middelen
• Antimycotica: Medicatie tegen schimmels (schimmelinfecties)
• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels
• Wondinfectie: Oorzaken en symptomen van wondinfecties