Tympanosclerose: Littekenvorming op trommelvlies van oor

Tympanosclerose is een aandoening waarbij een patiënt gehoorproblemen ervaart doordat bindweefsel en kalkafzettingen in het trommelvlies ontstaan. Vaak ligt het plaatsen van een trommelvliesbuisje of een chronische middenoorontsteking aan de basis van de littekenvorming op het trommelvlies. De ooraandoening veroorzaakt niet altijd gehoorproblemen, maar sommige patiënten kampen met aanzienlijk gehoorverlies. Chirurgie is nodig om deze afwijking van het trommelvlies te verhelpen, al is het gehoorverlies ondanks de behandeling mogelijk wel blijvend.

• Synoniemen tympanosclerose
• Epidemiologie van afwijking van trommelvlies
• Oorzaken en risicofactoren van ooraandoening
• Risicofactoren
• Symptomen: Gehoorverlies
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van myringosclerose
• Complicaties van littekenvorming op trommelvlies

Synoniemen tympanosclerose

'Myringosclerose' en 'intratympanische tympanosclerose' zijn twee gebruikte synoniemen om de ooraandoening aan te duiden.

Epidemiologie van afwijking van trommelvlies

23-40% van de patiënten met een lijmoor (chronische otitis media) die behandeld werden met tympanostomiebuizen (oorbuisjes), krijgt te maken met tympanosclerose.

Oorzaken en risicofactoren van ooraandoening

Bij tympanosclerose vormen zich bindweefsel en kalkafzettingen op het trommelvlies of in het middenoor. Deze littekenvorming veroorzaakt normaal gesproken geen gehoorproblemen, maar soms is de beweeglijkheid van het trommelvlies of de achterliggende gehoorbeentjes aangetast, en dan komt wel gehoorverlies tot stand.

Risicofactoren

De oorzaak voor tympanosclerose is niet volledig bekend anno oktober 2020. Er zijn verschillende risicofactoren die leiden tot de ooraandoening. Het plaatsen van een trommelvliesbuisjes vormt één van de belangrijkste risicofactoren voor de littekenvorming op het trommelvlies. Patiënten waarbij reeds meermaals spontaan of door het plaatsen van een trommelvliesbuisje een perforatie van het trommelvlies heeft plaatsgevonden, zijn ook vaker getroffen. Het risico neemt ook toe als de arts een grotere buis gebruikt, of als de procedure wordt herhaald. Verder zijn patiënten (vaak kinderen) met een lijmoor (otitis media: chronische middenoorontsteking) ook vaker getroffen door de ooraandoening. Patiënten met atherosclerose (slagaderverkalking) hebben tot slot meer kans op dit littekenproces.

Symptomen: Gehoorverlies

Niet altijd ervaren patiënten met deze ooraandoening symptomen. Tympanosclerose veroorzaakt aanzienlijk geleidend gehoorverlies of kalkachtige, witte vlekken op het middenoor of het trommelvlies.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

Via een otoscopie (inwendig kijkonderzoek van het oor) bemerkt de arts witte vlekken op het trommelvlies. Verder is een tympanometrie (onderzoek van het middenoor) vereist. De arts gebruikt een audiometrie (gehooronderzoek) om de mate van het gehoorverlies, indien aanwezig, te bepalen. Een CT-scan bepaalt of er een ziekte in het middenoor aanwezig is. Hoewel gehoorverlies een veel voorkomend symptoom is bij veel ooraandoeningen, bijvoorbeeld bij otosclerose (abnormale botgroei in het oor), zijn de witte, kalkachtige vlekken op het trommelvlies redelijk kenmerkend voor tympanosclerose.

Differentiële diagnose

Een cholesteatoom (tumor in het middenoor, achter het trommelvlies) lijkt qua uiterlijk op tympanosclerose, maar de witheid bevindt zich achter het trommelvlies in plaats van binnen in het trommelvlies.

Behandeling

De arts voert een chirurgische ingreep uit waarbij hij de sclerotische gebieden verwijdert en vervolgens het trommelvlies herstelt. Er zijn verschillende technieken, soms met twee operaties, maar de succespercentages zijn variabel. Traditionele of implanteerbare hoorapparaten zijn een veel voorkomende behandeling voor tympanosclerose wanneer een operatie niet mogelijk is of niet succesvol was.

Prognose van myringosclerose

In de meeste gevallen veroorzaakt tympanosclerose geen herkenbaar gehoorverlies tot tien jaar na het begin van de ziekte. Sclerotische veranderingen stabiliseren, maar verdwijnen niet. Het gehoorverlies is mogelijk een blijvend neveneffect van de littekenvorming op het trommelvlies.

Complicaties van littekenvorming op trommelvlies

Soms ontstaat schade aan het binnenoor als gevolg van een chirurgische procedure. Dit leidt dan tot sensorineurale doofheid.

Lees verder

• Tympanometrie: Onderzoek van het middenoor
• Kind: Oorbuisjes plaatsen door vocht achter het trommelvlies
• Chronische oorinfectie: Soorten, oorzaken en behandeling
• Otitis media (middenoorontsteking): Infectie bij kinderen
• Gescheurd trommelvlies in oor: Gehoorverlies bij patiënt