Myositis ossificans: Verkalkingen na spierblessure met pijn

Myositis ossificans is een goedaardige aandoening waarbij verkalkingen (ossificaties) optreden op de plaats van een gewonde spier, meestal in de armen of dijen. Pijn en een beperkt bewegingsbereik zijn enkele symptomen van de aandoening. Meestal is een röntgenfoto voldoende om de aandoening te diagnosticeren, maar soms zijn verdere onderzoeken nodig om andere aandoeningen uit te sluiten. Een conservatieve behandeling met rust, het toepassen van ijs, het verhogen van de getroffen plaats en het toepassen van druk volstaat meestal. Soms is echter een chirurgische behandeling nodig.

• Synoniemen
• Oorzaken: Trauma aan spier
• Risicofactoren van aandoening
• Symptomen: Pijn
• Locaties
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van spierblessure
• Zelfzorg
• Chirurgie
• Prognose van myositis ossificans
• Preventie van verkalkingen aan spier

Synoniemen

De term myositis ossificans traumatica wordt soms gebruikt wanneer de aandoening het gevolg is van een trauma. Myositis ossificans circumscripta is een ander synoniem voor myositis ossificans traumatica.

Oorzaken: Trauma aan spier

Het exacte mechanisme van myositis ossificans is niet volledig begrepen [anno augustus 2024]. De pijnlijke aandoening ontstaat vaak na een spierblessure (direct trauma aan de spier), bijvoorbeeld door een harde landing op de grond bij een fietsongeval. Dit leidt tot een bloeduitstorting en zwelling. Het lichaam start een ontstekingsproces na de verwonding, maar als de verwonding niet normaal herstelt, ontstaan verkalkingen op de plaats van de spierblessure. Ook herhaald klein trauma, zoals bij paardrijden, kan myositis ossificans veroorzaken. Verkalkingen kunnen eveneens ontstaan na een fractuur of operatie, bijvoorbeeld bij een heupprothese.

Risicofactoren van aandoening

Myositis ossificans komt vaker voor bij patiënten met bloedingsstoornissen. Verder zijn sporters, zoals voetballers, vaak aangetast door myositis ossificans. Patiënten die een gekneusde spier hebben en snel daarna warmtetherapie of fysiotherapie toepassen, hebben een verhoogd risico op kalkafzettingen door een verhoogde bloeding.

Symptomen: Pijn

Locaties

De meeste (80%) van de ossificaties (verkalkingen) ontstaan in de dij of (boven)arm. Andere betrokken plaatsen zijn de tussenribspieren, de rugstrekkerspieren, de bilspieren en de borstspieren.

Tekenen

Het getroffen gebied is gezwollen en kan blauw en/of rood verkleurd zijn. Verder voelt de blessureplaats warm aan. Spierpijn en gewrichtspijn zijn andere symptomen. De getroffen spier heeft een beperkt bewegingsbereik.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de symptomen en de geschiedenis van een eventueel trauma. De symptomen zijn meestal al tien tot veertien dagen aanwezig, en de patiënt heeft vaak al ijs, compressie, elevatie en rust toegepast voordat hij de arts bezoekt. Een röntgenfoto, echografie, CT-scan, MRI-scan en/of botscan zijn vaak nodig voor de diagnose. Om een tumor uit te sluiten, kan de arts soms een biopsie uitvoeren.

Behandeling van spierblessure

Zelfzorg

Omdat de verkalkingen meestal na verloop van tijd verdwijnen, wordt een niet-chirurgische behandeling aanbevolen om de symptomen te minimaliseren en de functie van de getroffen ledemaat te verbeteren. De patiënt moet de getroffen ledemaat immobiliseren met bedrust, ijstherapie, compressie en elevatie (omhoog brengen). Het gebruik van krukken kan ook nuttig zijn. IJstherapie gedurende 15 tot 20 minuten elke 30 tot 60 minuten vermindert de doorbloeding van de skeletspier met 50%. Na 48 tot 72 uur kan de patiënt geleidelijk aan bewegingen uitvoeren zolang het bewegingsbereik niet pijnlijk is. Naarmate het letsel rijper wordt, zijn actieve bewegingsbereik en weerstandsversterkende oefeningen nuttig om de gewrichtsfunctie te behouden. Bij pijn kunnen pijnstillers worden gebruikt.

Chirurgie

Een chirurgische excisie is gereserveerd voor patiënten die niet goed reageren op de niet-chirurgische behandeling, of voor patiënten met ondraaglijke pijn, compressie van de neurovasculaire structuren of een ernstig beperkt bewegingsbereik dat de dagelijkse activiteiten belemmert. Chirurgie wordt meestal pas 6 tot 18 maanden na het letsel uitgevoerd, omdat een operatie het botrijpingsproces niet verandert. Een te vroege operatie kan leiden tot terugkerende myositis ossificans, hoewel sommige artsen van mening zijn dat vroege interventie soms noodzakelijk kan zijn.

Prognose van myositis ossificans

De hersteltijd varieert, maar kan in sommige gevallen tot maximaal twee jaar duren.

Preventie van verkalkingen aan spier

Na een spierletsel is het belangrijk om zo snel mogelijk te koelen en druk uit te oefenen op de getroffen plek om de bloeding te stelpen. Tevens moet de patiënt rekening houden met relatieve rust. Massage, fysiotherapie en rekoefeningen of andere doorbloedingstechnieken mogen niet te snel worden gestart.

Lees verder

• Spierblessures: Soorten letsels en verwondingen aan spieren
• Spierpijn: Oorzaken van pijn aan spieren (pijnlijke spieren)