Myositis ossificans: Verkalkingen na spierblessure met pijn

Myositis ossificants is een goedaardige aandoening waarbij verkalkingen (ossificaties) optreden op de plaats van een gewonde spier, meestal in de armen of de dijen. Pijn en een beperkt bewegingsbereik zijn enkele symptomen van de aandoening. Meestal is een röntgenfoto voldoende om de aandoening te diagnosticeren maar soms zijn verdere onderzoeken nodig om andere aandoeningen uit te sluiten. Een conservatieve behandeling met rust, het toepassen van ijs, het verhogen van de getroffen plaats en het toepassen van druk volstaat meestal. Soms is echter een chirurgische behandeling nodig.

• Synoniemen
• Oorzaken: Trauma aan spier
• Risicofactoren van aandoening
• Symptomen: Pijn
• Locaties
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van spierblessure
• Zelfzorg
• Chirurgie
• Prognose van myositis ossificans
• Preventie van verkalkingen aan spier

Synoniemen

De term myositis ossificans traumatica wordt soms gebruikt wanneer de aandoening het gevolg is van een trauma. Myositis ossificans circumscripta is een ander synoniem van myositis ossificans traumatica.

Oorzaken: Trauma aan spier

Het exacte mechanisme van myositis ossificans is niet duidelijk anno oktober 2020. De pijnlijke aandoening treedt op na een spierblessure (direct trauma aan de spier), bijvoorbeeld door een harde landing op de grond bij een fietsongeval. Hierdoor kampt de patiënt met een bloeduitstorting en een zwelling. Het lichaam start namelijk een ontstekingsproces na de verwonding. De verwonding herstelt zich echter niet zoals verwacht. Op de plaats van de spierblessure ontstaan namelijk verkalkingen. Ook door een herhaald klein trauma, bijvoorbeeld aan de binnenzijde van de dijen bij paardrijders, ontstaat mogelijk myositis ossificans. Door een fractuur en operatie (bijvoorbeeld bij een heupprothese) ontstaan mogelijk ook verkalkingen.

Risicofactoren van aandoening

Myositis ossificians komt vaker tot stand bij patiënten met bloedingsstoornissen. Verder zijn sporters zoals voetballers het vaakst aangetast door myositis ossificans. Patiënten die een gekneusde spier hebben en snel daarna warmtetherapie of fysiotherapie toepassen, krijgen sneller te maken met een bloeding waardoor de patiënt meer kans loopt op kalkafzettingen.

Symptomen: Pijn

Locaties

De meeste (80%) van de ossificaties (verkalkingen) ontstaan in de dij of (boven)arm. Andere betrokken plaatsen zijn de tussenribspieren, de rugstrekkerspieren, de bilspieren en de borstspieren.

Tekenen

Het getroffen gebied is gezwollen en blauw en/of rood verkleurd. Verder voelt de blessureplaats ook warm aan. Spierpijn en gewrichtspijn zijn andere symptomen. De getroffen spier heeft een beperkt bewegingsbereik.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de symptomen en de geschiedenis van een eventueel trauma. De tekenen zijn meestal al tien à veertien dagen aanwezig en de patiënt heeft meestal al ijs, compressie, elevatie en rust toegepast wanneer hij de dokter bezoekt. Een röntgenfoto, echografie, CT-scan, MRI-scan en/of botscan zijn nodig voor het stellen van de diagnose. Om een tumor uit te sluiten, voert de arts soms een biopsie uit.

Behandeling van spierblessure

Zelfzorg

Omdat de verkalkingen na verloop van tijd meestal verdwijnen, is een niet-chirurgische behandeling aanbevolen om de onaangename symptomen te minimaliseren en de functie van de getroffen ledemaat te maximaliseren. De patiënt moet de getroffen ledemaat immobiliseren met behulp van bedrust, ijstherapie, compressie en elevatie (omhoog brengen) van de aangetaste ledemaat. De patiënt mag wel lopen met krukken. IJstherapie gedurende 15 tot 20 minuten elke 30 tot 60 minuten is nuttig om de doorbloeding van de skeletspier met 50% te verminderen. Na 48 tot 72 uur mag de patiënt stilaan bewegingen uitvoeren zolang het bewegingsbereik niet pijnlijk is. Als het letsel rijper wordt, zijn een actief bewegingsbereik en weerstandsversterkende oefeningen nuttig om de gewrichtsfunctie te behouden. Bij pijn mag de patiënt tot slot vrij verkrijgbare pijnstillers nemen.

Chirurgie

Een chirurgische excisie is gereserveerd voor patiënten die niet goed geageerd hebben op de niet-chirurgische behandeling, patiënten met ondraaglijke pijn, samendrukking van de neurovasculaire structuren of een beperkt het bewegingsbereik van het gewricht waardoor de activiteiten van het dagelijks leven getroffen zijn. De arts voert enkel een chirurgische ingreep uit na 6 tot 18 maanden na het letsel, omdat een operatie het botrijpingsproces niet verandert. Als de chirurg een operatie te vroeg uitvoert, komt myositis ossificans mogelijk opnieuw tot uiting, al beweren sommige artsen dat een vroege interventie juist noodzakelijk is.

Prognose van myositis ossificans

De hersteltijd is variabel maar duurt in sommige gevallen tot maximaal twee jaar.

Preventie van verkalkingen aan spier

De patiënt moet na een spierletsel zo snel mogelijk koelen en druk toepassen op de getroffen plek om de bloeding te stelpen. Verder moet de patiënt rekening houden met relatieve rust. Massage, fysiotherapie en rekoefeningen of andere doorbloedingstechnieken mogen niet te snel opgestart worden.

Lees verder

• Spierblessures: Soorten letsels en verwondingen aan spieren
• Spierpijn: Oorzaken van pijn aan spieren (pijnlijke spieren)